Республикысе йоча ден самырык-влакын технический усталык рӱдерын пашаеҥже Ольга Павловна Дубникова ӱмыржӧ мучко радиоспорт дене кылым куча, тыгак самырык-влаклан тиде дисциплине дене шинчымашым пуа.
Экскурсийлан кӧра
Ольга Павловнан тунемшыже-влак республикысе да Российысе таҥасымашлаште ик гана веле огыл ончыл верыш лектыныт. Тудо шкежат ятыр ий мер пашам шуктен: Марий Элысе радиолюбитель-влакын пӧлкаштым вуйлатен.
– Радио деке йӧратымаш школ экскурсий гыч тӱҥалын. Йошкар-Оласе 8-ше номеран школышто тунеммем годым мемнам тӱрлӧ предприятийыш, типографийыш экскурсий дене коштыктеныт. Технологический техникумышто радиотелемастер профессий нерген пален налынам, да оҥайын чучын. Школым тунем пытарымек, чыланыштлан ты специальностьлан тунемаш толам манын каласенам. Тиде паша дене чакрак палыме лияш радиокружокыш лӱмын кошташ тӱҥалынам. Туныктышемын вуйлатымыж почеш Морзе азбукым, тыглай устройство-влакым паитлаш тунемынам, да йолташ ӱдырем дене икте-весе дене мутланыме устройствым ыштенна, ваш-ваш увертарымашым колтылынна. Вара тӱрлӧ каҥашымашыш ушнаш тӱҥалынам, ончыл верышкат лектынам, – ойла О.Дубникова.
Ольга Павловнан ойлымыж почеш, тунемаш пурен огыл гынат, ий гыч ийыш радио деке утыр шӱмаҥын. Тудо М..Горький лӱмеш Марий политехнический институтышто радиотехнический факультетыште шинчымашым поген. Дипломым налмеке, ДОСААФ пеленысе радиотехнический школышто радиоспорт дене инструктор-методистлан пашам ыштен.
Армий
Перестройко жапыште радиоспортлан тӱткышым шагал ойыреныт, сандене Ольга Павловна сокращенийыш логалын, тыге паша верым вашталташыже логалын, радисткын пашаже армийыште кӱлеш лийын, контракт почеш служитлаш тӱҥалын.
– Тунам пелашем, кок икшывем лийыныт, сандене кеч-могай пашам ышташ келшенам. Пелашемын аваже мыланна полшен, йоча-шамыч дене шоген. Армийыште службо мыланем чыла шотыштат у лийын, сандене вургем гыч тӱҥалын койыш-шоктыш марте вашталташ логалын. Туге гынат военный пенсий марте служитленам, – ойла Ольга Павловна.
Ӱдырамашын чолгалыкшым шекланеныт да Российысе радиолюбитель-шамыч ушемын Марий Элысе пӧлкажым вуйлаташ ӱшанен пуэныт. Ты сомылым вияҥдаш тунам неле лийын, молан манаш окса пешыже ойыралтын огыл, мероприятий-влакым эртараш, спорт министерстве дене кылым ышташ кӱлын. Чыла тиде куштылго огыл паша Ольга Павловнан вачышкыже возын. Кандаш ий жапыште тудо тиде ушемын лидерышкыже савырнен.
Йоча-шамычым шуара
Кызыт Ольга Павловна радиоспорт дене Марий Элысе сборный командын тӱҥ тренержылан тырша да Республикысе йоча ден самырык-влакын технический усталык рӱдерыштышт йоча-влаклан занятийым эртара. Тудын тунемшыже-влак ты направлений дене элна мучко тӱрлӧ университетыш тунемаш пурат да келге шинчымашым ончыктат.
– Мыйын туныктымо ныл группем уло, чылажге 30 наре йоча шуаралташ коштеш. Группышто ямдылалтме тӱрлӧ степенян икшыве-влак улыт. У тунемше-влакым радиосвязь дене палымым ыштем, перспективе нерген палемдем да Морзе азбукым туныктем. Кӧ сайын да вашке тунемеш, тудо кугурак степенян группыш куснен кертеш, тушто тӱрлӧ практический заданийым ыштат. Йоча-влак, сеҥымашыш шуаш манын, тыгак мӧҥгыштат тунемыт. Тидлан лач компьютер але ноутбук гына кӱлеш, вет заданийым ышташ тушто ятыр программе уло. Тыгак компьютерыште «сокыр печать» манме методлан туныктем. Тунеммаштына тиде навык радиограммым налаш у йӧн лиеш гын, тыглай илышыште текстым вашкерак погаш полша, – палемда туныктышо.
Ольга Павловнан тунемшыже-влак тӱрлӧ таҥасымаште шке шинчымашыштым, моштымашыштым тергат. Шукерте огыл Санкт-Петербург олаште радиотехнический дисциплине дене эртыше олимпиадыште кумшо верым налыныт. Тыгак йоча-шамыч дене Сочи олаште радиоспорт шотышто Российысе сборныйын учебно-тренировочный мероприятийышкыже миен коштыныт. О.Дубникова йоча-шамычым тоштерыш, планетарийыш коштыкта да ончычсо тунемше-влак дене вашлиймашым эртара. Тыгай годым нунын деке ача-авашт ушнат да тӱрлӧ йодышым рашемдат.
Радиоспорт тӱнямбал чемпионатыште изинек участвоватлаш йӧным ышта. Йоча-шамыч тӱрлӧ конкурсышто таҥасымылан кӧра лӱдмым сеҥаш тунемыт, виян, ушан да чолга лийыт. Но мондыман огыл: нунын шеҥгелне чын туныктышо-влак шогат.