«Мый огыл гын, кӧ?» –

манеш СВО-што лийше отставкыште майор А.А.Фещуков.

Андрей Алексеевич – Йошкар-Оласе «Хутор Царевококшайский» казак-влак обществын есаулжо, «Двуглавый орёл/ Царьград» обществын Марий Элысе пӧлкажым вуйлатышын алмаштышыже.

Андрей Фещуков – казак. Шочмо элым аралымаш, тудын верч шогымаш – пӧръеҥын вӱрыштыжӧ. Ӱмаште, СВО тӱҥалмеке, хуторысо моло казак дене ончыкыжым мом ыштыме нерген погынен каҥашеныт, вет Шочмо эллан полыш кӱлмӧ годым казак мӧҥгыштыжӧ шинчен ок керт. Тыге ӱмаште 11 майыште Царевококшайский хутор гыч кандаш казак корныш тарванен. 17 майыште нуно Украина мландыште лийыныт. Тений май мучаште Андрей Алексеевич СВО-ш порысшым шукташ уэш кая.

Брянск область гыч – Марий Элыш

А.Фещуков Брянск областьысе Новозыбков олаште шочын. Школышто спортлан кумылан кушкын, куштылго атлетике дене заниматлен. Нылымше классыште тунеммыж годым рвезылан классысе «Зарница» отрядым вуйлаташ ӱшаненыт. А кугурак класслаште школыштыжо ты модмашлан вуйын шоген, тыгак оласе сводный отрядын командирже лийын.

Школ деч вара ракетный войскан Серпухов оласе кӱшыл военный командно-инженерный училищышкыже тунемаш пурен. Кутузов орденан 14-ше номеран Киево-Житомирский дивизийыште служитлен, ракетный частьын автомобильный службыжым вуйлатыше марте шуын. 2009 ийыште начар тазалыклан кӧра службым кодашыже логалын. Икмыняр жап ДОСААФ автошколышто пашам ыштен.

Шочмо эл кӱштен – самырык лейтенант шуктен. Тыге 1994 ийыште Марий кундемыш логалынам. Икымше ракетный дивизионышто 16-шо площадкыште служитленам, – Марий Элыш логалмыж нерген каласкала А.Фещуков.

Военный службылан изинек ямдылат

Кызыт тудын тӱҥ пашаже «Двуглавый орёл/ Царьград» руш исторический просвещений обществе дене кылдалтын. Ты организаций ятыр сомылым шукта. Йоча да кугыеҥ-влаклан психоневрологический интернат-влак дене кылым куча, тӱрлӧ акцийым эртара. Иктыже, мутлан, «Сделай добро – подари книгу интернату». Тудлан келшышын, республикысе интернат-влаклан 12 тӱжем наре книгам пӧлекленыт. Тыгак интернатлаште усталык фестивальым эртареныт. Икте кидпаша дене ушнен, весе сӱретым сӱретлен, кумшо почеламутым сылнын лудын але мурым мурен, куштен.

– Казак улмем дене кугешнем. Казак-влак ожнысек Шочмо элым аралымаште тыршеныт. Екатерина Великая императрицын вуйлатымыж годсек казак-влак кугыжаныш службышто лийыныт.    

Казак-влак тынысым йӧратыше, пеҥгыде, виян калыклан шотлалтыт. Тӱрлӧ сар годым нуно эре ончылно лийыныт. Тиде калык лӱддымӧ, вет казакым военный службылан изинек ямдылат. Аза шочмеке, уна-влак толыт да воктекыже кубанке (вуйчием) ден шашкым пыштат. Йочам шочмо ача-аваже веле огыл, кресача ден кресаваже воспитатлат. Кресача военный пашалан туныктымаште вуйын шога, а ача эргыжым суртышто пӧръеҥ пашалан туныкта. Казак чыла ыштен моштышаш. Ончыч казак-влак фронтыш 16 ияшак каеныт. 16 ияш рвезым чодыраш колтеныт, пеленже кӱзым пуэныт. Кок арня гыч тудо ирсӧснам, маскам але пирым кондышаш улмаш. Тачысе кечылан ожнысо ятыр йӱла йомын толын.

Казак кеч-кӧ лийын кертеш, тӱҥжӧ – казачествын вийжылан ӱшаныман, йӱла ден заповедь-влакым шуктыман. Казак лияш шонен пыштен гын, айдеме палышаш: мӧҥгеш чакнаш корно уке, тиде намыслан шотлалтеш, – каласкала А.Фещуков.

Вес семын лийынат ок керт

А.Фещуковлан военный службо изинек келшен, офицер-влакым тудо эре кугешнен ончен. Пӧръеҥын кочажат Алексей Иванович Корнышев теҥыз авиацийын кугурак лейтенантше, военный лётчик лийын. Кугу Отечественный сар годым 1941-1942 ийлаште Моском арален. 1942 ий гыч Америка гыч кугыжаныш акт дене грузым шупшыктымо годым конвойым оролен. 1944-1945 ийлаште Берлиным бомбитлаш чоҥештылын.

Шочмо Новозыбков олаш А.Фещуков ийлан ик гана миен толашак тырша. Ӱмаштат, специальный военный операций гыч пӧртылмекыже, эн ончыч шочмо суртышкыжо вашкен.

– СВО-што кок тылзе лийынам, госпитальыштат эмлалташ логалын. Садлан 14 июльышто Йошкар-Олаш пӧртыльымат, вес кечынжак авам дек Новозыбков олаш лектын кудальым. Шке шочшыжо верч ойгырышо авам мыйым ужын веле лыпланен.  

Ӱмаште пырля служитлыме икмыняр казак йолташем – кызытат Украиныште. Нунын дене кылым кучем, эн ончыч тазалыкышт нерген йодыштам, вара мо кӱлеш нерген умылем. Тушко молан кает манын, лишыл еҥем-влак мыйым кызытат чарат. Тыгай годым мый эре ойлем: «Брянск областьыште шочынам, Моско областьыште тунемынам, кызыт Марий Элыште илем. Родо-тукымем Россий мучко ила. Мый огыл гын, кӧ Шочмо элнам аралаш тӱҥалеш? Российын чапшым аралыме верч кредалмаш кая, ӧрдыжеш кодын ом керт. Россий Обороно министерстве дене иктаж амаллан кӧра контрактым подписатлаш ок лий гын, территориальный обороныш каем», – ойла пӧръеҥ.

СВО-што лиймыж нерген А.Фещуков кутыраш пешыже ок йӧрате. Тидын олмеш иктаж мыскарам каласкалем, манеш.

Андрей Алексеевичын ойлымыж почеш, СВО-ш кайыше молан тушко кайымым раш палышаш. Тидым оксалан лийын гына ышташ гын, 99 процент годым мучаш кочо лиеш. А Фещуковлан гын Шочмо эл верч шогаш – тиде порыс. Тукымыштыжо шукын военный лийыныт, тудо шкежат офицер, садлан вес корно уке – пӧръеҥ шочмо элым аралышаш.

А.Фещуковын альбомжо гыч налме фото.