Икмыняр ий ончыч эмлымверыште кийымем годым Люда лӱман мужаҥче дене палыме лийынам. Мӧҥгӧ кайымем деч ончыч тудо палатышкем тольо да каласыш: «Эше вашлийына. Иктаж нелылык лектеш гын, тол. Кушто илем, палет». «Йолташым але палымым намияш лиеш мо?» – йодым тунам. «Поро еҥым кондо, осалым ит намий», – лие вашмут.
Тылеч вара икмыняр ий эртен. Пашаштына ик кабинетыште вич ӱдырамаш шинчена. Ваш-ваш ятыр ий палена, садлан шке куан денат, нелылык денат палдарена. Елена лӱман ик ӱдырамашын эргыже икмыняр ий ончыч ӱдырым налын. Самырык еш Еленамыт дене пырля кум пӧлеман пачерыште ила. Шешкыжын койыш-шоктышыжо проста огыл, чылажымат шке семынже ыштынеже, кугурак-влакым ынеж колышт. Нунын поче-поче ончыч эрге, вара ӱдыр икшывышт шочыныт.
Ик кечын, пелашыжын пашаште улмыж шеҥгеч, Еленан шешкыже, кок йочажым погалтен, таксим ӱжыктен да ача-аваж дек кудалын. Ава лийшыжлан нимом ойлен огыл: куш кая, мыняр жаплан. «Куш кает?» манын йодмылан «Кажне йолтошкалтышем нерген тыланда ойлышыш улам мо?» манын веле вашештен. Кастене паша гыч толын пурышо эргыжат Еленалан нимом умылтарен огыл, шып веле коштын. Шешкышт эрлашыжымат, кумыштат, вес кечынжат ача-аваж денак кодын. А тудо ешыштыже ик икшыве гына кушкын, ача-аваже поян илат, ӱдырышт мом йодеш – чыла ыштат, уныка-влакымат ончаш полшат. Садлан самырык ӱдырамаш пелашыж дек пӧртылаш ок вашке.
«Ты пачерым самырык-влаклан коден, шкаланна изирак пачерым налына гын веле? Шешке дене ик леведыш йымалне илен она шу – тудат койышан, мыят макым ынем пу», – Елена пелашыжлан ик гана огыл темлен. А пӧръеҥ тореш лийын.
«Мом ышташ ом пале, илымемат ок шу. Паша гыч мӧҥгӧ ошкылшемла, машина йымаке логалаш да колаш ыле манын южгунам шонем. Тек шке семынышт илат», – чон йӧсыж дене Елена мыланна каласкален шке проблемыж нерген.
Тыге ойлымекыже, Еленам Люда дек намиен кондаш шонен пыштенам. Ала тудо полша. Елена мужаҥчылан да тулеч моло вийлан ӱшанен огыл гынат, тунам эргыжлан полшаш кеч-мом ышташ ямде ыле. Людмила деке миен пурышнат, тудо ӱмбакем сыренрак ончале да «Шке проблемет ок сите мо, еҥым конденат» манын, пелейӱкын пелештыш. «Тиде ӱдырамаш изинек ава деч посна кодын. Изаваже тудым шотлен огыл, а ынде шешкыже ден икойыш шуын огыт керт. Илымыжат ок шу. Полшо!» – умылтараш пижым мый. Тиддеч вара мужаҥчын чурийже порырак лие. Люда ден Елена тунам пеш кужун мутланен шинченыт, мый нуным вес пӧлемыште вученам. Тушечын Елена пуйто шулдыран гай лектын.
Мӧҥгӧ кайымына годым Елена мужаҥчын каласкалымыж дене палдарыш. Еленалан тачак шешкыжлан йыҥгыртыман да мӧҥгӧ пӧртылаш ойлыман, а эргыжым пелашыж ден йоча-шамычым налаш колтыман. Уке гын шешке ача-аваж денак кодеш. Аваже уныкаже-шамычым ончаш, вургемым мушкын-чикташ, кочкаш шолташ – чыла шотыштат полша. Тыгай илышым кӧн кодымыжо шуэш? А Еленан эргыже пелашыжым чот йӧрата, весым марлан ок нал, ойгыжым кочывӱд дене «мушкаш» тӱҥалеш. Елена ден пелашыжлан вес вере илаш кусныман, суртышто кок озавате илен огыт сеҥе. «Окса денат полшымым чарныза, кӱлеш гын, арымеш пуыза. Пайремлан пӧлекым ыштыза, да сита. Чытышырак лий да шешкычым арамлан ит тӱкале. Иктаж идалык гыч пашаш лектеш да шке умыла: пашаш кошташ, икшывым ончаш, сурт сомылым ышташ куштылго огыл. Икшыве-влак дене шогылташ але иктаж сомыл дене полшаш шке ок йод гын, ит шӱшкылт. Тыге коктын эркын ик ойыш шуда. Эрге-шешкычлан кӧра огыл гын, уныкат-шамычлан верч иле!» – ойлен тудлан мужаҥче.
«Шкеже тидын шотышто мом шонет? Мом ышташ тӱҥалат?» – йодым тунам Елена деч. «Йӱшӧ эрган лиймем ок шу», – вашештыш ӱдырамаш.
Тудо мужаҥчын ойлымыж семынак ыштен. Пелашыж дене вес пачерыш илаш кусненыт. Шешкыже пашаш лектын, самырык-влак икшыве-шамыч дене шинчылташ коча-коваштым чӱчкыдын йодыныт. А нунышт коча-коваштым кузе чот йӧратат! Тылеч вара шешкат умылышырак лийын.
Ольга.
Йошкар-Ола.