Мурызо Марина Садова марий сымыктыш тӱняште шукертак шке вержым муын, калыкын йӧратымашыжым сулен. Сылне йӱкан ӱдырым эше Оршанке район Кугунур школышто тунеммыж годымак кугу сценыште ужынна. Ончыч тудо «Яндар» дуэтын участницыже семын палыме лийын, варарак сольный мурыжо-влак дене калыкын кумылжым нӧлтен. Икмыняр жап семӱзгар дене шоктышо «Куат» ансамбльын солисткыже лийын. Ятыр гана Российысе да вес элласе конкурс ден фестивальлаште Марий Элнан чапшым арален. Марина Садован «Йылдыр-йылдыр», «Ой, йолташем», «Рвезе пагыт», «Аваем, ит вурсо» да ятыр моло мурылан возымо видео ден клип-влакым Ютубышто 200-300 тӱжем дене еҥ ончен.
Муро тӱняшке икымше ошкылым ыштымылан ынде ятыр ий эртен. Калыкын йӧратыме изи Маринам ынде шукын Марина Андреевна манын лӱмдат. Мурызын илышыштыже ятыр вашталтыш лийын.
– Марина, Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжым тунем пытарымекет, усталык корнет кузе вияҥын?
– Тудо жапыште чылт вияҥын манаш ок лий. Тидлан жапымат ойырен омыл. Кызыт веле чон йодмо сомылемым кӱлеш семын шуктен кертам. Мый эше 16 ияш годсек тӱрлӧ вере пашам ыштенам, шканем илаш ситыше шийвундым ыштен налаш тыршенам. Мыйын шонымаште, айдеме шкаланже сай илышым чоҥымо верч шке тыршышаш.
Но тунем лекмеке вигак усталык пашалан пижын омыл гынат, мый сымыктыш тӱня деч нигуш кораҥын омыл. Шкеат паленам, ешем да лишыл еҥем-влакат эре умыленыт: илышем муро да усталык тӱня дене кылдалтын. Изи годсек муро шӱлышеш кушкынам, усталык корным таптенам. Колледжым йошкар диплом дене тунем пытаренам. Икымше курсышто тунеммем годымак иктаж-кунам шке вокальный студием лиеш да мый весе-влакым мураш туныкташ тӱҥалам манын паленам. Кызыт моткоч пиалан улам – шонымашем шукталтын, «Муза» вокал студийым почынам.
– «Муза» студийыш кӧ коштын кертеш? Тушто паша кузе шукталтеш?
– «Муза» вокал студий – шонымашым илышыш пурташ йӧным пуышо вер. Тиде – мемнан девизна, манаш лиеш. Тышке 4 ияш деч кугурак кажне кумылан еҥ толын кертеш. Икымше занятийым оксам тӱлыде эртарена. Куандара, мемнан деке кеч ик гана толшо йоча ма, кугыеҥ-влак ешышкына уло кумылын ушнат. Толын-кайыше-влак уке улыт, кажныже ий гыч ийыш – студийын участникше. Ме тыште мурымо мастарлыкым нӧлтена, кумдан палыме муро-влакым веле огыл, шке возымо мурымат ямдылена. Кажне участникын йӱк ойыртемжым шотыш налын, посна композицийым келыштарен кертына. Мутым возена, семым келыштарена. Тӱрлӧ конкурсышто моштымашнам тергена. Студийыште мурым возаш, тыгак мурылан клипым ышташ йӧн уло. Икманаш, тыште шонымаш-влак шукталтыт.
– Туныктымо паша куштылго огыл, поснак йоча-влак дене кылым муын моштыман.
– Мый студийыш толшо кажне еҥын кӧргӧ чон тӱняжым ужаш, умылаш тыршем. Вет кажнын шке ойыртемалтше сынже уло, тудак айдемын эн тӱҥ поянлыкше. Мылам ты паша моткоч келша. Йоча-влак дене тылеч ончычат нигунам нелылыкым шижын омыл. Мый нуным моткоч йӧратем, йоча-шамычат мый декем эре мелын лийыныт. Икшыве-шамыч дене эре кылым муын моштенам, ме ваш умылена, вашла ӱшанена.
Туныктымаште куатым шижам. Молан манаш гын весе-влакым туныкташ ситыше мастарлыкем, опытем уло манын шонем. Мый шуко вере шкем тергенам, шочмо кундемыштемат, Российысе кугу олалаштат, тӱнямбалсе (Германий, Эстоний, Литва, Болгарий) сценылаштат муренам, шуаралтынам. Кызыт Чебоксарысе тӱвыра да сымыктыш кугыжаныш институтышто шинчымашым погем, музык дене кылдалтше кӱшыл шинчымашым погем. Шижам, шинчымашем весе-влаклан пуаш ситыше, да тидым ышташ жап шуын.
– Шукерте огыл «Шарналте мыйым» мурым луктынат. Тудо калыкын кумылжым савырен да Марий Эл радиосо эн сай муро-влак радамыште йоҥга. Ты муро лекме дене ме тыйым композитор семынат пален налынна. Тыгай «шочшет» нерген мом каласен кертат.
– «Шарналте мыйым» муро Алевтина Сенькован почеламутшылан возалтын. Тиде поэтессын чон тӱняже мыйым моткоч ӧрыктарен! Тудын кажне мутшо тынар келге, кажне почеламутшо тыгай виян! Тиде мурым чон почын, чот йӧратен возенам, муренам. Мылам ты муро изи гына ош кайык гай чучеш. Шурлдыржым ӧрын-ӧрын лупшалаш тырша, чӱчка. А вара кугу тӱняшке чоҥешта! Тиде изи кайыкем калыкын чоныштыжо верым муын гын, мый пиалан улам.
– Марина, сымыктыш тӱняште, муро аланыште верым муметлан, шонымашкет шуметлан кӧлан таумутым ойлет ыле?
– Эн ончычак ешемлан, поснак авамлан, Светлана Викторвна Садовалан, вуй савен тауштем. Тудо мыйым изинек чыла шотыштат шуарен. Авам – уста педагог, тӱҥалтыш класслам туныктышо, кызыт Оршанке район Кугунур школышто директорын туныктымо паша шотышто алмаштышыжлан ышта. Шарнем, авам мылам мӧҥгыштӧ турлӧ занятийым эртарен, мураш, кушташ туныктен. Мый тудын полшымыж дене усталыкым веле огыл вияҥденам, тыгак илышым умылаш, шкалан ӱшанаш тунемынам. Тудын ӱшанжылан кӧра, мылам эҥертыш улмыж денак кызытат шке корнемым пеҥгыдын тошкем.
Тыгак илышыштем наставник-влак лийыныт. Уло кумымлын тауштем Андрей Герасимовлан, тудо продюссерем лийын, мыйым мурызо семын куштымаште ятыр тыршен, музык тӱняшке вияҥаш сай негызым пыштен. Ме кызытат поро кылым кучена, икте-весе верч йывыртена. Мый тудлан тӱвыргӧ паша лектышым тыланем. Марий эстрадылан у деч у талантан мурызо-влакым кушташ тыланем.
Моткоч кугу тау Марий Элын калык артистше Станислав Шакировлан. Икмыняр ий тудын дене пырля муро тӱняште пашам ышташ пиал шыргыжалын. Мылам тудо уш да шот, порылык, чынлык да мастарлык шотышто – эн сай пример. Пагалем. Усталык пашаштыже мучашдыме куатым, шулдыраҥдыше кумылым тыланем.
– Тау тылат, Марина.
А те паленда?
– Марина Садова 3 майыште 24 ийым темен. Тений кеҥежым тудо марлан каен. Пелашыже – Курыкмарий район Йоласал кундемын эргыже Павел Королев. Самырык мужыр Йошкар-Олаште ила. Ешым чумырымо пайрем дене Марина ден Павелым саламлена, ваш умылен, пагален, йӧратен илаш тыланена.
