Пытартыш жапыште шукышт деч исландский моко дене эмлалтме нерген колам. Тудо чынжымак тынар пайдале мо? Ты кушкыл Марий кундемыштына кушкеш мо?
Г.Николаев.
Морко район.
«Кугу Какшан» заповедникын кугурак сотрудникше Геннадий Богданов умылтара.
Кушто кушкеш?
Чынже ты кушкыл «цетрарий исландский» маналтеш, а калыкыште «исландский моко» маныт. Марий кундемысе чодыралаште тудын кок видше: цетрарий исландский да цетрарий вересковый – кушкеш. Коктынжат тазалыклан пайдале улыт.
Чодыраште ты кушкыл мокан пӱнчерлаште кушкеш, а чодыра кокласе посёлкыла йыр – яҥгаршудан (вереск) яра мландылаште. Республикын кечывалвел да касвел ужашлаштыже, ошман мландыште, цетрарий чӱчкыдын вашлиялтеш, а эрвел ужашыште – шуэнрак, Сенда лесничествыште але Мариец посёлко воктенрак гына уло. Утларакше Озаҥ, Кокшайск, Козьмодемьянск кугорныла воктене муаш лиеш. Мый тудым шукыж годым Старожильск, Силикатный, Кундыш, Сосновый Бор посёлкыла воктене да моло вере ужынам.
Ала-кунам цетрарий кугу кумдыкышто кушкын, Старожильск посёлко воктене 0,2 гектарым айлен. Кызыт тудым муаш нелырак.
Кунам да мыняр погаш?
Цетрарийым кушмыжо жап мучко погат. Тудо вашке кошка. Погымеке, вигак кучылташ лиеш. Калык медициным йӧратыше-влак цетрарийым чот шуко погат. Тыгодым мондат: ты кушкыл моткоч эркын (идалыкыште 5-10 мм наре гына) кушкеш. Кум еҥан ешлан теле гоч эмлалташ изи полиэтилен пакет сита, а погышо-влак кугу пакет але мешак дене кӱрыт.
Мо дене пайдале? Кузе йӱман? Тидын нерген 27 майысе газетыште лудса. Кевыт