Марий епархийым ыштымылан тений – 30 ий. Тудым почмо годым 1993 ийыште Марий Эл Республикыш Москван да уло Русьын Патриархше Алексий II толын ыле, вуйлатышылан владыка Иоанным шогалтен. Кызыт епархий митрополий марте кугемын.
Йошкар-Олан да Марий митрополит Иоаннын журналист-влакын йодышыштлан вашмутшым савыктена. Пресс-конференций 10 июльышто эртен.
Марий митрополийлан 30 ий темме лӱмеш пайрем 25 июльышто Йошкар-Олаште эрта
8.45 — Кафедральный соборышто пайрем службо.
13.00 — Я.Эшпай лӱмеш марий кугыжаныш филармонийыште концерт.
– Марий кундемыште черке паша кузерак шукталтеш?
– 30 ий ончыч Марий Эл мучко 33 черке лийын, тушто 38 священник пашам ыштен. Кызыт 156 приходской храм уло. Тылеч посна воинский частьлаште да колонийлаште улыт. Кызыт чылаже 136 священник да 12 диакон служитлат. 2 монастырь тичмашын пашам ышта, кумшо чоҥалтеш.
– Кунам нелырак лийын: чылажымат тӱҥалме годым але кызыт?
– Айдемылан шкетлан гына неле, Юмо дене пырля куштылго. Апостол Павел манмыла, Господь дене кеч-могай пашамат ышташ лиеш. Тиде илышыште пеҥгыдемдалтеш. Тӱҥалтыште мый Йошкар-Олаште кеч кок черкым чоҥаш ыле манын шоненам. Дубки ден Березово микрорайонышто. Кодшо курымын 90-шо ийлаштыже, мыйын толмеке, рӱдолаште Воскресенский пу черке гына лийын. Богородице-Сергиев да Мироносицкий монастырь-влакым уэш почаш тӱҥалаш гына кӱлеш улмаш – Юмынава варажым шкеак мемнам виктарен толын.
Ӱшанаш неле, но тыгай шуко гана лийын: монастырьым олмыктымо жапыште чоҥышо-влаклан тӱлаш окса йӧршын уке ыле. Но поро еҥ-влак лектыныт – лач мыняр кӱлеш, тунар надырым пуэныт. Монастырь деч вара преподобный Серафим Саровский лӱмеш черкым чоҥаш верым илыме пӧрт-влак коклаште кычалынна. Трукышто ик генерал вашлиймаште ойла: мемнан дене унагудым петырат. Очыни, тушто ыштыман. Чынжымак, мемнан дивизий гыч полышкалыше-влак дене эркын дене паша тӱҥале. Чыла шонымо семын огыл, тӱрлым чыташ, тергымаш гоч эрташ логалын. Ты черкымак уэш петырашат кӱштымаш лийын. Но преподобный Серафим тидым ышташ пуэн огыл – «петыраш шонен» подписатлыше еҥлан шканжак вержым коден каяш логалын. А олмешыже толшо еҥ мыланна полшен. Полшаш Юмо деч сӧрваленна. Ынде военный-влак кумылын ты гарнизонный черкыш коштыт. Кажне полкышто воин-влаклан черке уло, нуно Юмо деке корным муыт. Военный-влакын палдарымышт почеш, пытартыш 20 ий утла жапыште призывник коклаште шкем шке пытарыше-влак ятыр пачаш шагалемыныт.
Тыгай духовный школым эртыше-влак кызыт «шокшо точкылаштат» чон ласкалыкым муыт. «Юмо деч моло тушто полшышо уке манмым» колына.
Республикыште илыше-влак тидым утларак умылаш тӱҥалыныт. «Всех скорбящих Радость» черке Тарханово, Гомзовышто илыше-влаклан шукерте огыл ышталтын. Кызыт 70 наре йоча, тыгак 20 наре кугыеҥ тыште Рушарня школыш коштыт.
Ты черкыш кызытсе неле салтак корным эртыше-влакат, ача-авашт, пелашышт толыт, Юмынава деч полышым йодын, чон ласкалыкым налыт. Шарнем ик ӱдырамашын каласкалымыжым: кум тылзе эргыж деч нимогай увер лийын огыл. А тыште акафист деч вара черке гыч лекмекшак, эргыже йыҥгыртен. «Тыйын Юмо деч йодметым колынам, таче поснак тиде шижалтын» манын аважлан. Ӱшаныдыме айдемат, черкыш толын, шӱмжым почеш гын, Юмын лишеммым шижеш.
– Калыкын вашталтмыжым шижыда мо? Мо шотышто?
– Чылажат уэмдалтеш, вашталтеш. Черкыш утларак самырык-влак кошташ тÿҥалыныт. Йошкар-Олаште южо приходышто кокла ийготым шотлымек, 35 ияш улыт манын палемдена, а ончыч 55-60 ияш лийын. Пандемий жап илышым вашталтыш: мыйын служитлыме храмыште рушарня еда 100 деч шагал огыл йоча причастийыш толеш ыле, кызыт 70 наре гына погынат.
Кызыт самырык-влак утларак шонкалышан улыт. «Шокшо верлаште» улшо-влак толмышт годым черкышке мият. Шукышт причастийым подылыт, языкыштым касараш йодыт.
Благовещенский соборышто Кугече службо годым военнослужащий-влак поснак ярнышын койыныт, шинчаштышт нелылык палдырнен. Но мучаш марте шогеныт. А службо деч вара проповедь годым йöршын вашталтыч, шинчаштышт кӧргӧ чон дене ылыжмышт палдырнен, нелылык кораҥын. Молитвам лудмо годым мемнам ида мондо манын йодыт нуно.
Ава-влак шке шочшыштын лÿмыштым возен пуат. Списке кабинетыште –пеленемак, тушто служитлыше-влакым чылаштым аралаш Господь деч йодам.
Кажне приходышто списке уло: колышо-влакынат, шочшым йомдарыше ача-аванат, службым эртыше-влакынат лÿмышт возалтын. Священник-влак кажне кечын нуным шарнен, юмылтат. Юмын ончылно чылан илыше улыт.
– 30 ий мемнан кундемыште служитлыме жапыште марий калыкын могай ойыртемжым палемдеда ыле?
– Тышке толмыж годым Патриарх Алексий каласен ыле: «Марий калык поро, но йоҥылыш корно дене ынже кай манын, тудлан полшаш кӱлеш. Ял ынже пыте, айдеме чон ынже локтылалт манын, аралыман…» Тудак сугыньлен ойлен: «Калык тыйым йӧратыже манын шонет гын, тыят нуным шӱмышкет шыҥдарышаш улат: президент ма, але иктаж шучко пашам ыштыше еҥ – нуно чыланат тылат йоча гай улыт. Йӧратымыже – мом йодмыштым шуктымаш огыл, а кӧргӧ чон яндарлыкышт верч азапланымаш.»
Марий кундемыш логалмемлан да тыште калык дене пашам ыштымемлан Юмылан тауштен илем. Тыште илыше калыкын Христослан ӱшанже мутышто гына огыл, а шӱмыштак лиеш манын шонем. Икте-весе коклаште келшымаш озаланыже, пашам йӧратыме кумылна нигунам ынже йом.
Йочам куштымо шотыштат тыгаяк йӧным кучылтман: тудын мом йодмыжым чыла шукташ тыршыман огыл, а пашалан туныктыман, Юмо деке корным муаш полшыман. Тыге шоҥгылык вашеш тый шканет эҥертышым куштет. Тыгай поро сугыньым шуктенак, пашам ышташ тыршем.
– Священниклан еҥ-влакым кузе ойыреда? Южгунам амалкалче-влакат черкыште служитлыме корныш шогалыт…
– Юмын пашалан чаракым ыштыман огыл. Кӱлеш еҥым тудо шканже шке ойыра. Господьын тыгай ойжо уло: «Те мыйым огыл, а мый тендам ойыренам». Мыйын пашам – айдемым йоча семын чын кушташ, а вара нуно, чылажымат умылен, шке ты корнышко толыт. Шуко йоча, самырык-влак мыйын шинча ончылнак Юмын закон почеш шуаралтыныт. Ик гана чын корныш шогалмек, нуно тышеч огыт кораҥ. Воспитанник-влак кокла гыч шукын Российын тӱрлӧ луклаштыже илат, черке пашам шуктат.
Тыгаят лиеш: оксан паша гыч изи пашадараныш куснат, куаным, ласкалыкым пуышо вес илыш дене илаш тӱҥалыт.
– Ончылно могай паша?
– Ширяйково микрорайонышто черкым чоҥаш шонымаш уло. Тушто илыше-влак шукертак йодыт. Кызыт ынде шуко вашталтын, пӧрт-влак нӧлталтыт, сандене чоҥалтшаш черкылан верым кычалына.
Эдуард Иманаев.
Фотом Марий митрополий гыч налме.