С.Ю.Солнцева 1966 ийыште Медведево районысо Шойбулак селаште шочын. Тысе школым, Н.К.Крупская лӱмеш Марий пединститутым (математикым да физикым туныктышо специальность дене) тунем лектын. Шойбулак школышто туныктен, 2007-2015 ийлаште тыште директор лийын. 2015 ий январь гыч сентябрьыште Федеральный Погынын Федераций Советшын Марий Эл Республик деч еҥже, вара Марий Эл Правительстве председательын социальный да образований йодыш шотышто алмаштышыже. 2016 ий сентябрь гыч — Кугыжаныш Думын депутатше.
Ты ӱдырамаш нерген ик марий фотограф каласен ыле: кеч-кузе тудым войзо, шинчаже садак порын лектеш, молан манаш гын тудо чынжымак тыгай поро кумылан. Тӱжвал тӱс але койыш дене южгунам пеҥгыдырак кояш тырша гынат, чонжо тудын лум гай ошо. Мутем — Кугыжаныш Думын депутатше, «Единый Россий» фракцийын членже, марий ӱдырамаш С.Ю.Солнцева нерген.
— Светлана Юрьевна, Тендан дене ныл ий ондак Шойбулак школын стадионыштыжо вашлийынна ыле. Тунам Федеральный Погынын Федераций Советшын Марий Эл Республик деч еҥже ыльда. А ик ий гыч Кугыжаныш Думыш депутат-влакым сайлышт, да Те партийный списке почеш депутат лийда. Тиде вучыдымо ыле мо?
— 2015 ийыште Федераций Советыште полномочием пытымеке, мый шке шочмо школыш (Медведево район, Шойбулак) пашам ышташ толаш шоненам. Тунам Республикын ончычсо вуйлатышыже Марий Эл Правительстве председательын социальный да образований йодыш дене алмаштышыже лияш темлыш. Шоналтышым да келшышым. Вара 2016 ийыште Кугыжаныш Думыш сайлымаш годым мыят «Единый Россий» партий спискыште праймеризым (ончылгоч йӱклымашым) эртышым да общий федеральный спискыш пуртышт, тушто кандашымше шогем ыле. Депутат лиям манын, нигунам шонен омыл.
Тӱҥалтыште Москошто неле ыле, молан манаш гын мый чыла палаш тыршыше да пашам мучаш марте ыштен шуктышо еҥ улам. Заседаний 10 шагатлан тӱҥалеш да 7 шагат кас марте шуйна ыле. А мый мучаш марте залыште шинченам да колыштынам. Кызытат тыгаяк улам. Моло-влак, лектын, чайым йӱын кертыт, коштыт.
— Республикыште Депутатын кечыже кузе эрта?
— Ме кум арня Москошто пашам ыштена да ик арня – шкенан регионышто. Ончыч кок арня тушто да кок арня тыште ыле. Москошто паша график кызыт вашталтын. Ме эр гыч тӱҥалын, 14 шагат эрталтымеш кочкыш деч посна эре заседанийыште улына. А вара шке регионыш йыҥгырташ, тӱрлӧ йодышым решатлаш жап пуалтеш. Регионышто пашам ышташ мылам чотрак келша. Тыште еҥ-влак дене вашлийын кутырет, районлашке лектын коштат. Тыгай вашлиймаш-влак мылам вийым пуат, кеч южгунам торжа шомак-влакым ойлат гынат. Колыштат еҥ-влакым да вигак шонет: мо дене полшыман, мом ыштыман, кӧ дене кутырыман, кушко йодмашым колтыман але тидым шке ыштен кертам? Ончена: могай программе почеш ышташ лиеш, закон почеш кузе тиде шукталтшаш? Икманаш, полшаш манын, чыла йӧным кучылтына. Южгунам шке пашадарем гыч оксам кучылташ перна. А теве каныме мероприятий-влаклан мый оксам ойырымаш уке. Республикыште мыйын ныл полышкалышем уло: кумытын Йошкар-Олаште приёмныйышто шинчат, икте – Медведево районысо приёмныйышто. Тыгак кажне районышто мер полышкалыше-влак улыт.
Светлана Юрьевна кызытат шочмо верыштыже – Медведево районысо Шойбулак селаште – ила. Пеленже – ӱдыржын ешыже. ™дырамашым кок уныкаже куандарат: ныл ияш Полина ден кандаш тылзаш Костя. «Самырык-влак тендан дене пырля илат. Анекдотысо семын, веҥе ден оньыкува коклаште тӱрлӧ келшыдымаш огыт лек? Самырык-влаклан посна илыман огыл мо?», — йодым.
— Посна илыман, очыни, но пачеран лияш але пӧртым чоҥаш окса кӱлеш вет. А кушеч самырык-влакын иканаште шийвундышт? Илен-толын, ала поснат лектыт. Пырля илена гынат, мый нунын ешыш шӱшкылтмаш уке. Тек шке решатлат. Уныка-влакым ава-ачаже вурсат гын, арален налаш ом вашке. Кеч чот чаманем гынат. Икте вурса, а весе арален налеш гын, йоча могай кушкеш? Чыла вереат вашла кутырен келшена, кугу тума ешыштына ик ганат тарванен огыл. Полина 1,5 гычак йочасадыш коштеш, веҥе – пашаште, изи Костик ден аваже мӧҥгыштӧ улыт.
Мый шкеже Катя ӱдыремын кузе кушкын шогалмыжым шижынат омыл. Тудын шочмеке, школыштына лач математикым туныктышо уке ыле. Мыланем изи йочам коден, пашаш лекташ логале. Икшывым ачам ден Зина кокам (ачамын акаже) ончаш полшеныт. ™дырем самостоятельный кушкын, шкеак урокым ыштен, мыланем тудын дене шуко шинчаш логалын огыл.
— Шке пӧртыштӧ иледа гын, паша шуко логалеш чай. Пакчадат уло…
— Мемнан пӧртым 1950 ийлаштак чоҥымо. Тудым эре ачален-тӧрлен шогыман. Кызыт суртысо пӧръеҥ сомылым веҥым шукта, ондак ачам ден коктын ыштена ыле. Ме, ялысе-влак, пашам йӧратыше кушкынна. А акам ден когылянна изинекак сомылым шуко ышташ логалын. Вет шымше классыште тунеммем годым авана Молдавийыш лектын каен, тушто вес ешым поген. Эрдене школыш кайыме деч ончычак пӧртым ӱштын, ночко лапчык дене йыген налына да половик-влакым шарена ыле. Чодырашке пум ышташат коштмо, садлан паша деч огына лӱд. Ялыште пакча кугу. Ондак пареҥгым 20 сотко кумдыкеш шынденна, кызыт шагалемденна: кӧ тынар кочкеш? Пакчаште мо кушкеш – чыла куштена. Молын семынак шыжым шинчалтена, вареньым ыштена.
— Москошко банке дене шинчалтыме кияр-помидорым наҥгаеда мо?
— Уке, тушто шкетак улам вет. Ик еҥлан мынярак кӱлеш?
— Кок ий утла тушто иледа. Моском йӧратен шындышда ала?
— Мый эн чот шке шочмо веремым йӧратем. А Моском ончен кошташ жапемат уке. Илем депутат-влакын пӧртыштышт служебный пачерыште. Эрдене пашаш кает, кастене гына мӧҥгӧ толын шуат. А куш кает кастене еҥ олаште? Концертлашке, выставкылашке коштмаш уке. Заседаний-влак коклаште каныш годым южгунам Йошкар площадьыште коштын савырнен кертам. А каныш кечылаште чӱчкыдын шочмо ялышкем толын каяш тыршем. Кугарнян кастене лектам да рушарнян каем, ӱдыремлан йоча-шамычым ончаш полшыман.
— Те пеш моторын чиеда. А костюмыштыда иканат марий орнаментым ужмаш уке. Мутлан, марий тӱрым але марий тӱран шарфым, шовычым, шерым.
— Мый марий улмем деч ом вожыл, но тыгайым але ыштыктен шуктен омыл. Тидлан верч вожылмашкат пурен кертам. Эре иктаж-мом налам манын шонем, но нигузе ом шукто. Ме изинекак марий тувырым чияш тунемын огынал. Шкенан школышто марла куштымым ом шарне, кеч тунам марий тувырым чияш логалеш ыле. А суртышто шкафыште ковамын марий тувыржо шуко жап кечен.
— Ойленда ыле, школышто пашам ыштыме, директор лийме годым кеҥежым отпуск жапыште канаш жап йӧршеш уке. А кызыт кузерак?
— Ялыште илышын яра жапше кунам лиеш? Эре пакча нерген шонет. Теве кок ий почела ӱдырем да уныкам дене Шем теҥыз воктеке канаш миенна ыле. 10 кече гыч толна – йыраҥыште шӱк налын. ™маште изи уныка шочо, канаш ыжна кай. Тений уныка эше изи, нигуш каяш ок логал дыр.
Теве тыгерак ила Светлана Солнцева. Тудын илыш корныжо кызыт Моско ден Йошкар-Ола коклаште эрта. Шке пашажым тудо лийже манынак шукта да шке кундемжым, калыкшым йӧрата. Тыгаяк лийшаш марий ӱдырамаш.
Фотом еш альбом гыч налме.