Марий муро аланыште дуэт дене мурышо-влак шукын огытыл. Нунын коклаште Провой кундем гыч Геннадий Васильев ден Таисия Смирновам палемдаш лиеш.
Кожвожмучаш ялын шочшыжо Геннадий Васильев 1990-ше ийлаште Кожласола ялыште чумырымо «Союз» вокально-инструментальный группын ик уста мурызыжо лийын. Тунам ятыр мурыжо калык чоным куандарен. А пытартыш ийлаште тудо Таисия Смирнова дене чапле дуэтым шочыктен. «Лӱҥгалтыш», «Пелашемлан», «Шарнымаш», «Порылык» муро-влакым шуко еҥ куанен вашлийын, нуно Марий Эл Радион эртарыме «Идалыкысе муро» фестивальыштат кӱкшын аклалтыныт.
Таче ме тендам ты дуэтын ик мурызыжо, Шолэҥер кундемын ӱдыржӧ, кызыт Кожласолаште илыше Таисия Смирнова, дене палымым ыштена.
Кушташ йӧратен
Илыш кушкыла лупшалмым ончылгоч пален мошташ огеш лий. Кажнын – шке ойырен налме корныжо, пӱрымашыже. Таисия Смирнова иктаж гана кугу сценыш лектын мураш тӱҥалам манын шонен мо? Вет тудым шукынжо тале куштызо семын паленыт да кызытат палат. Тидын шотышто Шолэҥер школын чапшым чӱчкыдын нӧлтен. Лывыргын куштымыжым шукын куанен онченыт да ӱдыр дене кугешненыт. Илыш корным тӱвыра паша дене кылдаш шонен. Но пӱрымаш тудым заводышко конден.
– 4-ше классыште кушташ тӱҥалынам. Урок-влак пытат, а пырля тунемме ӱдыр-рвезе-влак мӧҥгӧ огыт кай ыле. Таче Таян куштымыжым ончаш кодына манын погынат ыле. Сандене кызыт мыйын мурымем колыныт да моткоч ӧрыныт.
Мурашат йӧратенам. Тидлан мыйым еҥгай туныктен. Но еҥ коклаш лекташ тоштын омыл.
Школым тунем пытарышым да, Йошкар-Олаш толын, культпросветучилищыш хореографий пӧлкаш тунемаш пурышым. Шым тылзе эртымеке, тӱрлӧ амаллан кӧра тушеч кайышым. Шочмо ялысе клубышто ик ий пашам ыштен онченам. Варажым Звенигово оласе ик училищыш завод пашаеҥлан тунемаш пуренам. Усталык койышем туштат йомдарен омыл. Звенигово оласе тӱвыра пӧртыш кушташ чӱчкыдын коштынам, – мане Таисия Николаевна.
Паша корно – заводлаште
Училищыште Таисия Смирнова тыршен тунемын, чолгалыкшым эре ончыктен. Специалист семын шкем терген ончаш манын, кугурак курслаште Звенигово оласе кок заводышто практикым эртен. Варажым пашаче ӱдырым Йошкар-Оласе полупроводниковый прибор-влакым ыштыме заводышко (ЗПП-шке) колтеныт. Дипломым налмеке, тудо тушто кок ий пашам ыштен. Волгыдо йӧратымаш дене вӱдылалтмеке, Звенигово вел Красногорский посёлкыш марлан лектын да ты кундемешак негызлалтын.
Т.Смирновам паша корно тӱрлӧ вере наҥгаен. Верысе «Электродвигатель» заводышто шым ий, пошкудо Кожласола ялысе йочасадыште нянечкылан 10 ий тыршен. Тиде жапыштак Йошкар-Оласе педучилищым воспитательлан заочно тунем лектын. Варажым Красногорскысо училищыште мастерлан вич ий пашам ыштен. Кызыт уста еҥ сулен налме канышыште гынат, верысе «Электродвигатель» заводышто тырша.
Ӱдырамаш клубын уста еҥже
Красногорский посёлкысо книгагудышто «Мушмарий сескем» ӱдырамаш клуб пашам ышта. Тушко кокла, илалше ийготан ӱдырамаш-влак тылзеш ик гана погынат. Тыште тӱрлӧ мероприятийым, палыме еҥ-влак дене вашлиймашым эртарат, ятыр темылан каҥашат, южгунамже муралтат, кушталтат, чайым йӱыт. Таисия Николаевна ты клубыш ятыр ий коштеш. Ты клуб усталык корныш шогалаш полшен, уэш мураш кумылаҥден. Тыште тудо Пӱмъял гыч почеламутым возышо Людмила Викторовна Семёнова дене палыме лийын.
– Людмила Семёнова – уста туныктышо, школышто 30 ий пашам ыштен. Почеламутым моткоч сайын воза. Икана воктекем лишеме да кушеч улмем йодо. Тудлан ялем нерген чон почын каласкаленам. «Ондак Шолэҥер ял шеҥгелне, ер воктене, куэрла лоҥгаште, лӱҥгалтыш лийын. Тушко самырыкна годым чӱчкыдын погынена ыле» манын ойлышым. Тидын негызеш Людмила Викторовна мыланем «Лӱҥгалтыш» почеламутым пӧлеклыш. Варажым ты почеламут тукым шольымын, мурызо Геннадий Васильевын, кидышкыже логале. Тудо ты шомаклан семым келыштарен.
2019 ийыште «Лӱҥгалтыш» муро лекте, тыге у дуэт шочо. Варажым нине автор-влакын полшымышт дене «Пелашемлан», «Шарнымаш», «Порылык» муро-влакым мураш тӱҥална. Тений «Порылык» муро дене Марий Эл Радион эртарыме «Идалыкысе муро» фестивальышке миен коштынна. Концерт дене шкенан кундемыште, Волжский, Морко, Оршанке районлаште лийынна.
Автор-влак Лидия Семёнова ден Геннадий Васильевлан моткоч кугу таум ойлем. Нунын тыршымыштлан кӧра эше кок мурым лукташ ямдылена, – каласыш Т.Смирнова.
Тений ты дуэт «Кугарня» газетын эртарыме «Йӧратымашын уло юзо вий» концертыште ончышо-влакын кумылыштым савырыш. Сценыште шкем тыге тыматлын кучен моштат – ончен куанет, а сылне йӱкышт дене шыман мурымыштым шулен колыштат. Муро-влак чонеш логалше, кумылым налше, тӱҥжӧ эртыше пагытым, илыш нерген келгынрак шонаш таратыше улыт. Шомак келге содержаниян, сем шкешотан савыртышан.
Таисия Смирнова муро аланыште шке вержым муын. Йӧратыме пашаже чонжым куандара, поснак куатым ешара.
Нине мурызо-влакын усталык корнышт ончыкыжымат тыгаяк волгыдо лийже, тӱҥалме пашашт лектышым пуыжо.