Кужэҥер район Руш Йошкарэҥер ялыште шочын-кушшо Сергей Воронцов специальный военный операцийыш шке кумылын каен. Сусырген да пӧртылашыже логалын.
Кызыт тудо ончычсо пашаштыжак тырша. Чыла тидын нерген ме кодшо кечылаште Сергей Николаевич дене мутланышна.
Ялыште – ик еш
С.Воронцов илышыштыже могай-гына пашам ыштен ончен огыл?! Эсогыл ик жапыште шке фермер-кресаньык озанлыкым почын улмаш. Таче Марий Йошкарэҥер ялыште лачак Воронцовмытын ешыже веле ила. Эше ик еш кеҥежым толын кая.
Тидын нерген Сергей Николаевич тыгерак мане:
– Чарайолын куржталме пагытысе ялем 1985 ийыште пытен, вара тудым кок ий гыч ял реестр гыч кораҥденыт. А чон ялышке шупшын. Сандене пытыше ялна деч кок меҥге тораштырак, Салтакъял ял шотан илемышкак пурышо Марий Йошкарэҥер ялыште, дачым чоҥаш пижна. Тушто ме изирак пӧртым 2003 ийыште нӧлтен шуктышна. Ик жап Кужэҥер посёлко гыч коштна, но ындыжым тушкак илаш кусненна.
– Ялыште ик еш гына улмо годым шучко огыл?
– Тунемынна. Мыланна тыште, пӱртӱс лоҥгаште, ласка. Ик жап суртышкына пуреден коштыныт ыле. Кызыт тидланак кӧра пелашем пашам ок ыште. Мыят смене дене тыршем. Пӧртыштӧ эре иктаж-кӧ уло.
– Садак иктаж-могай нелылык лектеш, шонем. Теве тений, мутлан, пеш шуко лум возын. Корным кӧ шӱка?
– Тидын шотышто ял шотан илемна кугун полша. Йыҥгыртена гын, тракторым эре колтат. А такшым ме южгунамже Чодыраял марте (тидыже Ӱштымбал ял шотан илемыш пура) снегоход дене кудал лектына, вара тушеч райрӱдыш каена.
Тыгак машина дене кудалыштына. Но апрельыште да майыште кок меҥге корным лавырам келын кошташат логалеш. Тидланже 20-30 минут жап кая.
Паша шумлык
– Сергей Николаевич, специальный военный операций деч вара тендам ончычсо паша верышкыдак налыныт мо?
– Мый «Марикоммунэнергон» Кужэҥер районысо филиалыштыже пашам ыштенам. Но СВО-ш кайыме деч ончыч тушеч лектынам, тунам эше пашаштак шотлалтшаш манме законжо уке ыле. Кызыт КИПи-А-н але контрольно-измерительный прибор ден автоматикын слесарьже улам. А шке должностемже весе, тудо яра лиеш гын, уло кумылын тушко куснем. Ты предприятийыште кум ий утларак веле улам.
– А тылеч ончычшо кушто пашам ыштенда?
– Кӧлан гына ыштен омыл?! Такшым мый профессием дене кумда профилян тракторист-машинист улам. Тыгай специальностьым Марий Турекысе СПТУ-што налынам. Варажым армийыш миен толынам да, тушеч пӧртылмеке, 2000 ий марте «Куженерский» совхозышто пашам ыштенам. Илышыште да пашаште ала-могай умылыдымаш тӱҥале. Тунам Марий Йошкарэҥер ялыште фермер озанлыкым почна, ӱшкыжым ончаш тӱҥална. Тыштак изирак кермыч пӧртым чоҥышна. Тидыже кеҥежым илаш келшен толын. Ындыжым телылан келыштаренна.
СВО-ш корно
– А СВО-ш кайыме амалже могайрак лийын?
– Эн ончыч Вадим шольымым нальыч. Тудат сусырген толын. Кызыт Медведево район Краснооктябрьский посёлкышто шке ешыж дене ила. Почешыже майыштак кайынем ыле. Вадим «БАРС» отрядыште служитлен. Шольым пелен лиям манын, ты отрядыш логалнем ыле. Но тудо йыҥгыртыш да «Тышке ит тол» манын каласыш.
Тунам мый военкоматыш пӱтыральым да Российысе обороно министерстве гоч каяш йӧн лектеш гын, йыҥгырташ йодым. Тушеч мылам увертарышт: контракт почеш 59 ияш марте служитлаш лиеш. А мый 54 ияш лийынам.
Кайыме шотышто уверым ик жап вуйыштем пӧрдыктыльым. А вара кунам мыйын шочшем таҥаш журналист Дарья Дугинам пудештарышт, чытышем кӱрльӧ. «Кузе тыге?! Йочана-влакым пытаратыс… Кайыман!» шонымаш дене СВО-ш тарванышым.
– Те куштырак лийында? Мыняр жап?
– Мемнам, лу еҥым, 2022 ий 7 сентябрьыште Йошкар-Ола гыч наҥгайышт. Тышеч кандашынже контрактник улына ыле. Эн ончычак Луганск воктенысе Сватово – Кременное участкыште окопышто шогышна. Варажым мый старший стрелок ден взвод командирын алмаштышыже лийым. АК-12 манме Калашниковын автоматше гыч лӱйкаленам.
Батальоныштына тӱрлӧ национальностян еҥ-влак ыльыч: казах мордва, башкир да молат. Марий-влакат лийыныт. Мый визымше ротышто служитленам, а нылымшыште теве Морко гыч ныл марий пӧръеҥ улмым палем.
– Мо тыланда эн нелыже лийын?
– Чылажат йӧсӧ ыле. Южгунам маленат, кочкынат от тем… Чыла чынжым ойлет гын, ӱп шогалеш.
– Армийыштыже кушто служитленда?
– Узбекистаныште. 1987-1988 ийлаште, пехото войскаште лийынам. Хайротон олаште служитленам. Тушеч Афганистанысе чек марте кум меҥге гына лиеш. Сандене афган армийым полигонышто туныктенна. А варажым ятыр салтак дене пырля мыят совет войска-влакым Афганистан гыч лукташ полшенам.
– Сергей Николаевич, СВО-што чот сусыргенда мо?
– 2023 ий январьыште сусыргенам. Капемын пурла велышкыже 50 наре осколко пурен. Тышеч лу осколкыжым лукмо, эше нылле наре тыгыдыже кодын. Кокыт мокшышто шинча, южгунам тургыжландара. Такшым уло могыр коршта. Осколко-влакым лукташ гын, мыйым пӱчкеден пытарат, сандене врач-влак лучо огына тӱкале маныныт.
С.Воронцовын эмлалт толмекыже, тудлан «За отвагу» медальым, «Патриот России» юбилейный медальым кучыктеныт. Лӱддымӧ марий пӧръеҥ! А савырнен ончалаш гын, йоча жапшат чот куанле лийын огыл: аваже колымеке, Медведево район Лӱльпан йоча пӧртыштӧ кушкын. Йӧра нылытынат ик верыш логалыныт. Варажымат ешысе кугурак шочшо корныжым шкеак таптен: тунемын, пашам ыштен, ӱдырым налын… Ынде Роза Ивановна пелашыж дене 33 ий пырля илат. Ик эргым ончен куштеныт. Воронцовмыт илышлан вуйым огыт ший, тӱрлӧ сомылым ворандарен, куанен илат.
Эльвира Терентьева.
Фотом еш альбом гыч налме.