Автор — Дарья Быкова
Мураш-кушташ йӧратыше-влаклан йокрокланен шинчаш жап уке. Ты гана Кужэҥер посёлкын тӱзланен толшо «Шымавий» коллективше дене палдарена.
Икоян коллектив
«Шымавий» ансамбльым 2016 ийыште шыжым чумырымо. Тудым калык лӱмым нумалше «Шонанпыл» ансамбльыш коштшо участник-шамыч шочыктеныт. Ты ансамбль кок-кум ий жапыште шаланен, сандене у ансамбльым погаш шонымашышт лектын.
«Шымавий» лӱмым М.Рыбаковын «Яндар ден Шымавий» йомакшылан кӧра пуэныт. Ты йомакыште Шымавий лӱман илалшырак шыма героине уло, тудын койышыжо, ийготшо лач нине ӱдырамаш-влаклан келшен толеш.
Кызыт ансамбльыш 12 еҥ коштеш. Негызшылан Галина Кузикова, Галина Сидыганова, Серафима Богданова, Роза Ямбаршева да Виктор Сидыганов шотлалтыт. Нуно шке жапыштыже «Шонанпылыш» коштыныт. Вара Людмила Чернова, Надежда Тойшева, Светлана Никитина, Эльвира Шулепова, Татьяна Петухова, Владислав Попов ушненыт. Чыланат Кужэҥер посёлкышто илат.
Эн самырык участник 38 ияш, илалшыже 75 ияш. Ик участникышт Надежда Алексеева (2019 ийыште ты ансамбльыш толын) кызыт Украиныште СВО-што медсестра семын полышым салтак-влаклан пуа.
Тошто мурымат, кызытсымат
Ансамбльын репертуарже кумда. Шукыж годым шке кундемысе тошто мурым мурат, тыгак автор-влакынат (Василий Регеж-Гороховын, Сергей Маковын, Иван Егоровын) возымыштым, радиошто йоҥгышымат налыт.
– Ме жаплан келшыше мурым ойырен налына. Тыгак вургемлан да ийготлан келшен толжо, гармонистна семым шоктен моштыжо манын ончена. Сандене южо мутшым вашталтенат кертына. Кок йӱк дене мураш тӱҥалынна. Тидыже утларак сӧралын шокта.
Тыгак кажне участникым шижын моштыман. Вет муро чыла еҥлан келшен ок тол, сандене иктаж мурым коктын-кумытын мурат, но шукыж годым пырля мураш тыршена. Костюмым кажныже шкаланже шке ургыкта, – ойла ансамбльым вуйлатыше Ольга Сергеева.
Конкурслаште
Ансамбль тӱрлӧ конкурсыш, фестивальыш ушна. Тыге Кужэҥер районышто Коҥга пайрем, У Торъялыште «Творцы и хранители» еш коллектив фестивальлаште, Килемар районышто «Эхо предков» фольклор-этнографий пайремыште, СВО-што улшо салтак-влаклан пӧлеклалтше поро кумылым ончыктымо концертыште кумылын выступатлат. 2018 ийыште «Талант» тӱнямбал телевизионный IT проект-конкурсышто «Национальный колорит» номинацийыште III степенян лауреат лийыныт. Тидыжым кугу сеҥымашыштлан шотлат.
– Шернурышто Василий Тёркинын кубокшо верч эртаралтше фестиваль-конкурсым ик эн ойыртемалтше семын шарнен кодынна. Тушко уло Кужэҥер район гыч номер-влакым ямдылаш кӱлын, мыйым вуйлатышылан шогалтеныт. Эн ончыч ӧрмалгенам, тынар еҥым кушто муам шоненам. Но мыланем Анатолий Градов ден Евгений Каменщиков полшеныт. Нуно йоча, Кугу Ачамланде сар жапысе мурым да семӱзгаран номерым ямдыленыт, тыгак «Весёлые переборы» йоча коллективын кугу надырже лийын. «Шымавий» ансамбльна семӱзгар почеш мурен: кӧ совла, кӧ шодыртан (трещотко), кӧ колдырма (бубен) дене йӱкым луктын. Такмак-влакым мурымо таҥасымаште Марий Турек ден Параньга районласе коллектив-влак дене ӱчашенна. Ме кок куплетым муренна, вес кок куплетым – вес ансамбль. Тыге «Шоу ансамблей гармонистов» номинацийыште кумшо верым сеҥен налынна, – ойла Ольга Альбертовна.
Кызыт «Шымавий» ансамбльын участникше-влак У ий, Рошто пайрем-влаклан, отчётный концертлан ямдылалтыт.
– Ансамбльнам кугемдаш шонена, сандене «Одноклас-сники» соцкылыште кажне шыжым афишым луктына. Тыге 2019 да 2021 ийлаште ик еҥ дене толыныт, 2023 ийыште – коктын. Кумылан-влакым шкенан поро да чолга коллективышкына уло кумылын ӱжына, – палемда О.Сергеева.
Тыгай чолга, весела да ура чонан еҥ-влак дене вашлийын, шкемынат мурен-куштымем шуын колтыш. «Шымавий» ансамбльын лӱмжӧ тек эше кумдан йоҥгалтеш.
Ансамбльым вуйлатыше
О.А.Сергеева тӱҥалтыш класслам туныктышылан тунем лектын, но илыш корныжым тӱвыра паша дене кылден. Оршанке педколледж деч вара Кужэҥер посёлкышто «Теремок» йочасадыште тыршен, 2-шо №-ан школышто йоча-влакым туныктен. 2011 ийыште тӱвыра рӱдерыш методист сомылым шукташ куснен.
– Школышто ыштымем годым тӱвыра пӧрт пелен «Воштончыш» калык театрыште спектакльыш модаш, тыгак мураш да кушташ коштынам. Тӱвыра пашаеҥ лияш куштылго огыл, каныш кече годым утларак шуко сомыл логалеш. Туге гынат мыланем тиде келша, уло чон-кумыл дене ты шӧрыныштӧ тыршем, – ойла тудо.
Уста гармоньчо
Гармоньчо Владислав Васильевич Попов (фотошто покшелне) «Шымавий» ансамбльыш 2021 ийыште толын.
– Гармоньым шокташ тунемам веле, манаш лиеш. 60 ияш лӱмгечемлан мыланем гармоньым пӧлекленыт, тылеч вара каныде шокташ тӱҥалынам. Кужэҥер посёлкышто музыкальный школышто туныктышо Елена Григорьевна деке икмыняр гана миен толынам, тудо йоҥылышемым палемден, нотым возен пуэн. 65 ийым темымылан медиасистемым пӧлекленыт, шукерте огыл передатчик-приёмникым налынам. Ынде семым шокташ чыла йӧн уло. Кум мурым шкеак возенам, нуным концертлаште мурат, – палемда В.Попов.
Самырык-влаклан полша
Галина Степановна Кузикова – ансамбльын старостыжо. Тыгак тудо «Ший волонтёр» да Кужэҥер посёлкын «Почётан ветеранже» лӱм-влакым нумалеш.
– Мый изинекак кушташ-мураш йӧратенам, акам-влакым ончен тӱрлаш тунемынам. Ялыштына клуб лийын огыл, сандене, йолташем-шамычым поген, шке гыч куштенна да муренна. Эн ончыч «Шонанпыл» ансамбльыш коштынам. Ынде «Шымавий» – кокымшо ешем. Куаным конда, шоҥгылыкемым сӧрастара. Мый ты аланыште ятыр ий ыштем, сандене ансамбльыш толшо самырык-влакым такмак да тошто муро дене палымым ыштем, – каласыш Г.Кузикова.
Ансамбльын альбомжо гыч налме фото-влак.