Спортым йӧратыше, тудын дене кылым кучышо еҥ-влак дене эреак кугешныме шуэш. Кеч-могай спорт чытышым, вийым, тазалыкым йодеш. Сандене спорт дене кажне еҥ тӱрлӧ амаллан кӧра таҥ лийынжат огеш керт. Но улыт тугай-влакат, кудышт тидын дене илат. Ик тыгай рвезе дене палымым ыштена.
Александр Семёнов – Морко район Канторъял гыч. 2018 ийыште куржталаш кумылаҥын. Тидлан амалым Морко кундемыште воин интернационалист-влак лӱмеш кажне ийын эртаралтше таҥасымаш ыштен. Тунам рвезе икымше гана шке вийжым терген да шке ийготан-влак коклаште кокымшо верым налын.
– Тиде таҥасымаш деч вара пуйто шулдыраҥынам. Шканем тӱрлӧ иктешлымашым ыштен, молан икымше лийын ом керт манын шоналтенам да утларак тренироватлалташ тӱҥалынам, – палдарыш Саша да умбакыже мутланымашым шуйыш.
– Такшым кеч-могай пашам тӱҥалаш куштылго огыл, куржталашат тыгак. Тӱҥалтыште пеш йӧсӧ ыле, варажым тунемалте. Тыгак футболым йӧратем, ик жап верысе самырык еҥ-влак дене модаш коштна. Но футболла модын, йол пеш пыта. Садлан шканем цельым шындышым – куржталаш гына. Ты сомыллан утларак жапым ойыраш, чын шӱлаш да молыланат шке гыч тунемаш тӱҥальым. Арнялан вич гана ик-кок шагатым тренировкылан ойырем. Куржталме деч вара каплан да чонлан мут дене каласаш лийдыме ласкалыкым шижат. Тидыже мыланем моткоч келша. Капкыл, вуйуш сайын канат. Тыште кеч вич меҥгым курж, кеч латвизытым садака – сай шижмаш озалана.
Республик, район кӱкшытан таҥасымашлаште А.Семёнов ятыр гана ончыл верыште лийын. Шуко спортсмен дене кылым кучымыжо нергенат ойлыш. Нунын дене пырля пошкудо Татарстан, Чуваший республикласе таҥасымашлашке лектын коштмышт нерген палдарыш. Теве 16 июльышто «Йӱдымсӧ Озаҥ» куржталмаште лийын. Старт пелйӱдым тӱҥалын. Тушто 900 наре участник лийын. Рвезе ийготан-влак коклаште 39-ше толын. Тидыже тыглай куржталаш йӧратыше еҥлан пеш сай результат.
Саша тыгак куржталмыжым, шке гыч ямдылалтмыжым, таҥасымаш кузе эртымым да моло илыш сӱретым видеош войзаш йӧрата. Мӧҥгыштыжӧ монтироватла, вара интернетыште шке лаштыкышкыже вераҥда. «Тыге иктаж-кӧм спортым йӧраташ, тудын дене кылым кучаш кумылаҥден кертам гын, пеш сай», – манеш. Адакшым, тиде архивлан сай материал. Жап эртымек, видеом ончалын, сай шарнымаш-влак кумылым нӧлтен кертыт. Садланак, очыни, рвезе тидын шотышто еҥ-влак деч ятыр таумутым колеш.
«Кунам куржталаш сайрак?» – йодым Александр деч.
– Мый эрденат, кастенат куржталам. Но уто коям пытараш шонышо-влаклан эр куржталмаш сайрак. Куржталме годым организм питанийым йодеш, кунам айдеме шужышо, питанийым коя гыч налеш. Сандене капкылым куштылемдаш шонеда гын, эрдене куржталаш тыршыза, – каласыш рвезе.
Такшым спорт дене кылым кучет гын, организмлан сайжым, удажым палыманак да эреак шекланен шогыман.
Саша тыгак таҥасымаш-влак кушто эртаралтмым эскерыме, тушко каяш кӧ окса дене полшымо нерген ойлыш:
– Ме, спортсмен-влак, вашла кылым кучена, кушто, мо лийме нерген вашла эреак палдарен шогена. Мый ВКонтакте соцсетьыште спорт дене кылдалтше тӱрлӧ мероприятийым эскерем. Таҥасымашке шке окса дене коштам, вет мый йӧратыше семын лектам.
Кеч-могай сомылым кумылын шуктымо годым, чонланат куштылгылыкым, ласкалыкым шижат. Лийже тиде кеч спорт, кеч мурымаш, кеч саскам погымаш. Тӱҥжӧ – чоным куандарыже. А Сашан чонжым куржталмаш куандара, тугеже тудо шке йӧратыме сомылжым шукта.