Курыкмарла шӱм кыра…

Икана кеҥежым эр эрденак ачаже ӱдыржым помыжалтара… Кидыштыже – гитар, шинчаштыже – пиал тул. Тудо шочшыж деке мӱкш отар гыч куржын толын улмаш, кызыт гына возымо у мурыжым колышташ йодын. А вара муралтен колтен: «Кырык марла шиэш йӓнг, ӓтям-ӓвӓм кырык марын…»

Тыге мурызо Ирина Юшкинан усталык корныжо тӱҥалын. Тиде кечын ачажын возымо мурым ӱдыр шкеак мураш кумылаҥын.

– Нигунам ом мондо… Ачам мура, а мыйын шинчавӱдем йога. Тынар тудо муро чонемлан лишылын чучын, кумылемым савырен. Тудын денак кугу сценыш лектынам. Тылеч ончыч ачам мыйым сценыште мураш ик гана веле огыл йодын, но мый моткоч вожылшо лийынам. Мурен моштем манын ӱшаненат омыл. Шарнем, школышто музык урокышто мыйым эртак доска ончылно мураш йодыт ыле. Но мый тидлан ӧрынам веле, – каласкалыш Ирина.

«Кырыкмарла шиэш йӓнг» муро икымше гана «Мыры-2003» эстраде муро конкурсышто йоҥгалтын. Тунам тудым идалыкын эн сай дебютшо семын палемденыт. А радиошто мурымо деч вара тиде курыкмарий мурым изижге-кугужге йӧратен шынденыт.

Кушто ила, мом ышта?

– Рвезе-влак изишт годым космонавт лияш шонат, а ӱдыр-влак – туныктышо. Мыят моло гаяк улам: кугу лиймекем, йоча-влакым туныкташ шоненам. Кеч йочасадыште, кеч школышто. Кудывечеш мылам лӱмын парт-влакым ыштен пуэыныт ыле, тушто ме йолташем-влак дене «школла» модынна, – шыргыжале Ирина Владимировна.

Илен-толын, ӱдыр ты шонымашыш такшым шуын – кок ий наре шочмо Пайскырык (Пайгусово) школыштыжо музыкым туныктен.

Ирина Юшкина Курыкмарий район Пӹнгельмычаш ялыште шочын. Ончыч Вершиносумский , вара Пайскырык школлаште тунемын. Кӱшыл шинчымашым Марий кугыжаныш университетыште налын. Тыште тудо этнотӱвыра рӱдерым вуйлатыше, МХК ден ИКН-ым туныктышо лийын лектын. А музык дене шинчымашым Республикысе тӱвыра да сымыктыш колледжыште заочно пойдарен, Эстраде коллективым вуйлатыше лийын.

Кызыт ешыж дене Козьмодемьянск олаште ила. Курыкмарий район администрацийысе тӱвыра пӧлкаште методистлан пашам ышта, районышто да олаште эртарышаш мероприятий-влаклан вуйын шога.

Кок ансамбль

«Аяр» ансамбль.

Курыкмарла мурышо «Аяр» группо нерген шукын колыныт, очыни. Тудым Марий Эл Республикын сулло пашаеҥже Сергей Коротков вуйлата. Репертуарыште тӱҥ шотышто Владимир Юшкинын возымо мурыжо-влак улыт. Ик солистше – шкежак, а ӱдыр йӱк дене муро-влакым кок мурызо сылнештара – Елена Логинова ден Ирина Юшкина. Ирина ты группыш 2011 ийыште толын. Мурызо тыгак 2015 ий гыч «Йӓнг юк» (вуйлатыше – Анастасия Князева) ансамбльыште мура. А пытартыш ийлаште кок коллектив пырля, икте-весылан эҥертен пашам ышта. Тысе мурызо-шамыч тӱрлӧ конкурслаште ятыр гана лауреат лӱм дене палемдалтыныт. «Йӓнг юк» коллектив эртыше идалыкыште Дагестаныште эртаралтше «Горцы» фестивальыште Марий Элым чапландарен.


Эстрадыште

– Шкет мурызо семын мый ончыкыжымат пашам ышташ тӱҥалам. Репертуарыштем кызыт 20 наре муро уло. Чыла гаяк ачам, Владимир Юшкин, воза. Мутшымат, семжымат. Тудо йӱкемым да кумылемым нигӧ деч коч пала, мылам келшыше диапазоным ойырен мошта. Ачамын мурыжо-влак келге шонымашан, шонаш таратыше улыт. Мий тудын мурйӱкшым, гитаржын семжым колын кушкынам. Мемнан пӧртыштӧ эре уна-влак лийыныт, келшымаш кумыл озаланен. Ачамын мурыжо-влак чонышто порылыкым, ласкалыкым шочыктат…

Ончыкыжым сольный муро альбомым чумыраш шонымаш уло. Кызыт Сергей Коротков дене ачамын мурыжо-влакым нотыш возен, сборникыш чумырена. Тышке 70 утла муро пурышаш. Шукерте огыл «Аяр» группын муро ойпогыжым ямдыленна, – чонжым почо Ирина Владимировна.


Еш

Ирина ешан, пелашыж дене ӱдыр икшывым ончен куштат. Еш илыш ден усталык пашам кузе ыштен шуктет манын йодмылан мурызо тыгерак вашештыш:

– Нимогай нелылыкым ом шиж. Кеч-могай пашам тӱҥалам але иктаж проектым ышташ пижам гынат, пелашем ден ӱдырем эре умылат, полшат. Коклан тора кундемлаш кужу жаплан каяш логалеш, а нуно мыйым миен толаш эре кумылаҥдат. Ӱдырем 10 ияш. Тудо южгунам пырля коштеш. Мутлан, ӱмаште Санкт-Петербургыш мийышна. Мемнам тушко «Ший корно» марий землячестве «Шыжарвлӓ» кӱслезе-влак ансабль дене пырля ӱжын ыле. Ӱдыремлан мый денем пырля «пашам ышташ» моткоч келшен.

«Йӓнг юк» ансамбль.

Муро – вий!

Ынде, мураш тӱҥалме да музыкым тынар йӧратен шындымем деч вара, мыйым сцене гыч нимо дене поктен от колто, – шыргыжале Ирина, – Мылам муро – илыш вий да куанле кумыл. Мурымо годым нойымо мондалтеш, куат погына. Южгунам паша гыч пӧртылат… Ноенат ма, кумылет волышо… Эх, шонет, кызыт уло чонем дене, уло йӱкем дене муралтен колтышаш ыле! Мӧҥгыштак! Но тыге ышташ эреже ок лий – пошкудо-влак колыт. Сандене ончыкыжым ик пӧлемым муро студий семын келыштараш шонем – мураш вер лийже. А кызытеш нойымо годым пылышыш наушникым пижыктемат, телефонышто мурым чӱктем да кушталтен-тарванылын, шке кумылемым нӧлтем.