Еҥ икшывым ончен кушташ куштылго паша огыл. Тыгодым йоча-шамыч тӱрлӧ улыт, южгунамже ача-авалан ласкан илаш огыт пу, шуко ӱнарым налыт. Приёмный ача-ава-влак «эмоциональный выгораний» синдром денат орланен кертыт. Тидын нерген Марий Элысе психолого-педагогический, медицине да социальный полышым пуышо «Детство» рӱдерын педагог-психологшо Е.Л.Крылова каласкала.
Эмоционально лунчыргымаш чыла велым (эмоций, уш-акыл да ӱнар) вий йоммо дене кылдалтын. Тунам приёмный ача-ава-влак нойышо, ярныше лийыт, шке ыштыме пашаштлан шагал годым куанат да молат.
Тудо ныл амаллан кӧра лиеш:
-
личностный (ийготлан кӧра),
-
ролевой (конкуренций годым),
-
организационный (пашам раш палемдыме огыл, план уке, окса огеш сите),
-
социальный (неле койышан дене пашам ыштыме годым).
Личностный манме фактор – таче пеш пӱсӧ проблеме. Тидын годым приёмный ача-ава-шамыч ийготлан кӧра эмоционально лунчыргат.
Психолог деке приёмный ача-ава-влак толыт да йоча-шамыч шотышто вуйым шийыт: койышышт уда, мутым огыт колышт, ончен куштымышт пуйто йочалан нимогай пайдам огеш пу, тудын дене ярненыт, кумылышт волен.
Ме тукым-влак коклаште кыл нелеммым вашлийына. Поснак – йочан подросткыж годым. Нелылык мо шотышто лектеш: кеч-могай ситуацийыште приёмный ача-ава-шамыч подросткылан кузе лияш, кузе шкем кучаш чӱчкыдын шижтарен огыт ойло. Чаманаш логалеш, шуко приёмный ача-аван «эмоциональный выгораний» шотышто шинчымашыже уке.
Ты синдром ынже лий манын…
-
Ача-авалан могай кӱлеш, йоча тугай лийын огеш керт. Нуно чаракым ышташ, торешланаш тӱҥалыт. Йомдарымаш але ондалалтмаш деч уэш лӱдын, тыге шкеныштым «аралат». Кеч-могай койыш-шоктышан икшывым пагалаш тунемман, сай койышым вигак вучыман огыл. Шарныман: кугыеҥ дене таҥастарымаште йочан адаптацийже нелынрак кая.
-
Йочалан уло илышдам тӱрыснек ида пӧлекле. Тӱрлӧ рольышто (ӱдыр, пелаш, коллеге да молат) черет дене лийыда гын, тыгай нелылыкыш шагал годым логалыда. Могай-гынат йӧратыме паша лийшаш.
-
Шке ӱмбак шуко ответственностьым налаш огеш кӱл.
Ача-ава-влаклан тунемме семинарыш, лекцийыш психологический тренингыш, приёмный еш-влакын клубышкышт миен толаш пайдале. Тушто икте-весе деч опытым да ой-каҥашым налаш лиеш.
Кузе утлыман?
-
Нелылыкым писынрак решатлыман.
-
Жапыштыже профессионал-влак деке кайыман.
-
Шке койыш-шоктыш ойыртемым умылыман, шкем ӧрдыж гыч ончаш тунемман да икшыве-влак дене мутланыме годым йоча годсо жапым шарналтыман.
-
Шкем вашталташ тыршыман.
-
У шинчымашым налман: семинарлашке, тренинглашке ушныман, компетентностьым нӧлтыман.
-
Вес приёмный ача-ава дене кутырыман.
-
Дневникым вӱдыман.
-
Шкан жапым ойыраш тунемман: спорт дене заниматлаш, концертым, кином ончаш коштман, пӱртӱсыштӧ каналтыман, унала кайыман да молат.
-
Пелаш дене пырля лияш тыршыман.
-
Тазалыкым аралыман.