Эртыше ий мучаште Росрыболовствын кум парусникше – «Паллада», «Крузенштерн» да «Седов» – тÿня йыр савырнен коштмо корныш тарванен. 1 ноябрьыште Владивосток ола гыч «Паллада» фрегат Тихий океан вÿдышкö лектын. Вес кок парусник 7 декабрьыште Калининград ола гыч тарванен.
«Паруса Мира» экспедиций дене тÿня йыр савырныме корно 9 июнь марте шуйна. Лач ты кечын «Паллада» судно уэш Владивостокыш толын шушаш. Путешествийыш икмыняр этап дене шуйна. Икымше этапыш логалше-влак эртыше кечылаште мöҥгö пöртылыныт. Суднышто улшо шÿдö утла еҥ-влак (курсант, юнга да вуйлатыше) коклаште Марий Эл гыч кок еҥ лийын: Козьмодемьянск олаште верланыше патриотизм шÿлышеш воспитатлыме Зональный рÿдерын вуйлатышыже, «Паллада» парусный клуб» йоча мер организацийын регионысо председательже Андрей Желудкин ден парусный клубын участникше Роман Михеев. Андрей Владимирович мыланна тÿня йыр савырныме корнын ик этапыштыже кузе коштмышт нерген каласкалыш.
– Ме ты экспедицийыште кум тылзе, кум арня да кум кече лийынна. Владивостокыш самолёт дене чоҥештенна, Аргентинысе Ушуайя олаште юнга-влак группына вашталтын. Тушеч ме уэш самолёт дене Москош пöртылынна.
Парусник дене тичмаш маршрутна Апиа (Самоа), Папеэти (Француз Полинезий, Таити отро), Вальпараисо (Чили), Ушуайя (Аргентина), Японский теҥыз да Тихий океан гоч лийын. Чылаже 12 тÿжем утла теҥыз мильым (тидыже 23 тÿжем меҥге наре лиеш) эртыме. Ийме жапыштына «Палладыште» Марий Элын тистыжат лойгалтын, пеленна шочмо кундемнан мландыж гыч налме рокан изи мешак лийын. Теҥыз портышто чарныме годым суднышто эртарыме экскурсийыште вес эллаште илыше-влак Марий Элна дене палдарыше стендым ончен кертыныт, – каласкалыш А.В.Желудкин.
Андрей Владимирович юнго-влакын моткоч чолга, лÿддымö улмыштым палемдыш. Кужу корныш тарваныше15-16 ияш ныл эрге Российын тÿрлö верлаж гыч лийыныт: Ярославль, Крым, Ханты-Мансийск кундемла да Марий Эл гыч. Йоча-влак икымше гана теҥызыш лектыныт гынат, суднышто чыла сомылым шот дене шуктеныт.
– Ийме жапыште 140 «парусный аврал» лийын. Аврал годым парус дене пашам ыштыман. Юнга-влак 49 утла метр кÿкшытыш (15 пачашан пöрт кÿкшыт наре!) лÿдде кÿзеныт, парусым тöрлымö сомылым моло семынак шуктеныт. Кажне кече радам почеш эртен. Рвезе-влак парусный вооружений шотышто тунемме программым шуктеныт. Тыгак школысо программе почеш тунемаш кÿлын. Тылеч посна вахтым эртыман ыле. Рвезе-влак ныл шагат штурвал ончылно шогеныт, парусникым кÿлеш курс дене виктареныт. Кандаш шагат гыч ончыко ончышо (вперёдсмотрящий) сомылым шуктеныт. Тыште вÿдышто мо улым йырваш эскерыман. Кандаш шагат гыч – адак штурвал…
Корнышто йöсылык шагал огыл лийын. Икымше гана 38 кече, кокымшо гана 14 кече, вара 35 кече мландым ужде ийынна. Теҥызыште ны вес кораблят ок кой… Тиде куштылго огыл, но йоча-влак вуйым шийын огытыл. Икымше портыш шогалме деч ончыч «Линия перемены дат» манме верым эртенна, тыге 1-ше декабрь кечым кок гана иленна, – ойла Андрей Владимирович.
Плаваний жапыште суднышто учебно-судовой тревого эртаралтын. Тревого годым курсант ден юнга-влаклан, судным коден, вÿдыш тöрштыман. Тыгодым чыла правил-влакым чын шуктыман. Андрей Владимировичын ойлымыж почеш, тревого жапыште Тихий океаныште вÿд 34-35 градус леве лийын, йыр акула-влак мойн ийын коштын огытыл, чыла сайын эртен.
Палемден кодыман: школьник-влакын теҥызыш лекме практикышт «2016-2020 ийлаште РФ граждан-влакым патриот шÿлышеш воспитатлымаш» программе почеш эртаралтын. Тыгак Молодёжный морской лигын да «Артек» йоча рÿдерын «Школа под парусами» проектлан тауштыман. Ты проект гражданский обществым вияҥдыме шотышто Россий президентын грантшым сеҥен налын.
«Паруса Мира» лÿман тÿня йыр савырнен коштмо путешествий руш мореплаватель-влакын Антарктидым почмыштлан 200 ий теммылан пöлеклалтеш. Тудо Кугу Сеҥымашлан 75 ий темме вашеш кугыжаныш мероприяий семын эртаралтеш.
Роман Михеев (фотошто): «Горн Мысым эртыме годым мый руль ончылно лийынам да тыге 16 ий темме шочмо кечемым вашлийынам».
