Морко районысо Кугу Вараҥыж ялыште пашам тӱшкан ыштыме койыш тачат аралалт кодын. Тиде ял райрӱдӧ деч 27 меҥге ӧрдыжтӧ верланен, тушеч Татарстан Республикын чекше тора огыл.
«Ме ялыштына тӱрлӧ пашам ыштена. Уремнам эре тӧрлен шогена. Ӱмаште, шыжым, шке вийна дене оксам поген, памаш волакым келыштараш пластик дене ыштыме кок пучым налынна. Тений тӧрлатен шындышна. Кугу кӱварым чоҥышна. Ик урем гыч весыш куснаш корем гоч кӱвар шӱкшӧ ыле. Ынде кӱтӱм вончыктараш, олык гыч шудым шупшыкташ лиеш. Шошым тӱшкан уремыш лектын, ялнам эрыктен шындышна», – ойла ялын чолгаеҥже Надежда Полатова.
Пӧръеҥ-влак вольыклан ветеринарный обработкым ышташ лӱмынак верым келыштареныт. Ынде станокыш ушкалым шогалтет гын, вакцинацийым ышташ йӧнан. Ушкалже 30 вуйыш погына, тунажге 40 вуйыш шуэш, очыни. Кӱтӱ лекмеке, пале лиеш. Ушкалым ашнаш шонышо еҥ-влак шагалем толыт. А теве илалшырак-шамыч казам пеш чот ашнат. Шӧрым татар пӧръеҥ Раушан, 18.50 теҥге дене пога. Ялыште кеч-могай пашам тӱҥалаш саадак чолга еҥ кӱлеш. Лӱмын лужавуйышт уке, а сомылым виктараш Юрий Ясмурзин ойым луктеш.
Кугу Вараҥыж ден Усурт Вараҥыж ял-влак икте-весе дене пошкудо гай илат. Коклаштышт кок меҥге торалык гына. Ӱмаште корно воктене ял калык, погынен, шуко пушеҥгым: пӱнчымат, лышташан пушеҥгымат, саскам пуышо вондерымат – шынденыт. Пеш моторын иланеныт, вольык ынже тӱкӧ манын, эскерен шогат. «Чылажымат шке вий дене да кумылын ыштена. Мемнам нигӧ огеш вуйлате, да мыланна … нигӧат огеш полшо. Ялыште илыше-влак молодец улыт, пашалан вуйым огыт шупш. Шке коклаштына икойыш шуына. Арам огыл «Тӱшкаште – вий» маныт. Ончылно эше у сомыл-влак вучат. Ондак ойлаш ок йӧрӧ, ыштен шуктымеке палдарена», – мане Надежда.
Кугу Вараҥыжыште ожно моткоч кугу олма сад, шоптыр ден эҥыж пакча лийыныт. Таче тыште ны кевыт, клуб да моло тӧнеж уке улыт. Туге гынат чоным савырыше пӱртӱс шкеж деке ӱжеш. Яндар памаш вӱдым йӱыт, вургемым шӱалташ кызытат тушко, вачышке муче ведырам сакен, акай-влак коштыт. Ялыште илыше-шамыч шагалем толыт гынат, кодшыжо кумылыштым огыт волто. Родо-шочшыштым вучат, тӱшкан Семык пайремым эртарат.