Йошкар-Олашке Нина ӱдыржӧ да Женя веҥыже деке Морко районысо Кесемлак ял гыч унала толшо П.С.Семёнов деке кутыраш мийымына годым тудо пачерын ик пӧлемыштыже газетым лудын шинча ыле.
– «Кугарням» тӱҥалтыш гыч пытартыш лаштык марте шергалын лектам гын веле лыпланем. 30 ий жапыште тудо лишыл йолташем лийын», – куандарыш 86 ияш коча.
МАРИЙ ЯЛ ГЫЧ – ГЕРМАНИЙЫШ
П.С.Семёнов 1934 ий 20 декабрьыште Морко районысо Казанский почиҥгаште кум шочшан ешеш шочын, кумшо йоча лийын.
1954 ийыште 7 класс образованиян Пантелей Семёнов армийыште медбратлан служитлаш тӱҥалам манын шоненжат огыл. «Германийыште Нойруппин оласе танковый военный частьыште мемнам тиде специальностьлан ик ий туныктеныт. Шинчымашым налмек, кок ий санинструкторлан ыштенам. Шочмо кундемыш пӧртылмеке, черле-влак полышым йодын толаш тӱҥалыныт, – каласкала лудшына. – Улшо опытем дене пайдаланен, черле-шамычым эмленам. Окса чӱдылыклан кӧра умбакыже тунемаш йӧн лийын огыл. Тракторист специальностьым налмек, шочмо ялыштак кодынам. Комбайн дене шурным погенам. Бригадират лийынам.
ПАШАШТЕ ОЙЫРТЕМАЛТЫН
П.С.Семёнов – пашан ветеранже. «Совет» колхозышто 37 ий механизаторлан тыршен. Шарналтен ончалаш шуко чапкагазше, наградыже, орденже улыт. 1974 да 1976 ийлаште «Победитель социалистического соревнования» знак, 1981 ийыште «За преобразование Нечерноземья РСФСР» медаль, 1979 ийыште «За достигнутые успехи в развитии народного хозяйства СССР» той медаль дене наградитленыт. «За отвагу на пожаре» (1973 ий) медальже денат кугешныман. Кундемыштышт чодыра йӱлымаште лӱддымылыкым ончыктымыжлан кучыктеныт.
АЙДЕМЕ ПИАЛ ЯНДА ГАЙ
Пантелей Семёнович ден Мария Тимофеевна кум шочшым ончен куштеныт. Валя кызыт Йошкар-Олаште почто дене кылдалтше аланыште тырша, Нина – «Марбиофармыште» эмым фасоватлымаште. Володя Морко районысо Арын школышто физике ден математикым туныкта. Чаманен каласыман, 1987 ийыште П.С.Семёновын пелашыжын ӱмыржӧ лугыч кӱрылтын.
– Ешыште мый кокымшо йоча улам, – ойла Нина ӱдыржӧ. – Ача-ава могырым нигунам торжа шомакым колын омыл. Суртышто нуно кеч-могай сомылым пырля каҥашен ыштеныт, икте-весым пагален, ваш эҥертен иленыт. Изинек мемнам книгам лудаш, спорт дене кылым кучаш кумылаҥденыт. Телым ешге ече дене коштынна. Мӧҥгыштӧ тӱшкан домино дене модаш йӧратена ыле. Авай мыланна марий йылме, йӱла, муро нерген ятыр каласкален. Шкежат моткоч сылнын мурен. Кундемыштына тудым шукын паленыт, пагаленыт. Ял советыште депутат лийын.
ТЫРШЫМАШЫЖЕ ШЕРГЕ
– Ачай суртыштына ынде шкет ила, – ешарыш Нина Пантелеевна. – Авай деч посна тудлан йӧсӧ лийын гынат, эре мемнан ончыкылыкна верч тыршен. Вольыкымат ончен, пакчасаскамат куштен. Шыл, шӧр деч посна илыме огыл.
Тазалыкше начарештмылан кӧра кызыт олаш конденна. Чонжо садак шке ялышкыже шупшеш. Шоҥго гынат, эре паша нерген кутыра. Мланде уло гын, кузе нимом от шынде, манеш.
Илышыште шуко нелылыкым чыташыже логалын. Ачаже Кугу Отечественный сареш колен. Аваже марий деч посна кум икшывым ончен куштен. Война годым изинек пасушко сорла дене уржам тӱредаш коштыныт, копна-влакым ыштеныт, сапондо дене шийыныт. Погымо пырчым имне дене Изи Шӱргӧ ялысе вакшыш йоҥышташ шупшыктеныт. Ачана дене чылан кугешнена, йӧратена. Самырыкак пелаш деч посна кодын гынат, вес ватым суртыш кондымо нерген нигунам кутырен огыл. Ӱмыржӧ мучко аванамак эре поро шомак дене шарналтен ила.
Ачай кызытат шке тыршымашыже дене мемнам ӧрыктара. Пӧртышкӧ, пакчашке тӱрлӧ пеледышым шындылеш. Куштымо кушкылжо-влак моткоч моторын пеледыт. Пантелей Семёнович гае пӧръеҥ дене кугешныман. Колхоз пашаште чулымлыкшо, усталыкше дене эре ойыртемалтын. Икшывыже-шамычлан кугу тӱткышым ойырен. Чылаштым йол ӱмбаке шогалтен, образованийым пуэн. Уныкаже-шамычлан – йӧратыме коча.