Марий Эл Республикыште Козьмодемьянск лӱман ола веле огыл, тыгак изирак ялат уло. Тудо Советский районышто верланен, Михайловский ял шотан илемыш пура. Ты ял мо дене чаплана? Кӧмыт тушто илат? Могай сомылым шуктен шогат? Йодышлан вашмутым кычалаш манын, Козьмодемьянскыш пурен лекна.
Козьмодемьянск ял Михайловка деч кечывалвелышкыла 3 меҥге ӧрдыжтӧ верланен. Ялыш пурымаште нимогай указателят уке. Тора гыч икмыняр сурт койын шинча, урем покшеч ошкыл лекташ корныжат уке, чыла кужу шудо дене кушкын пытен. Йӱк-йӱанат огеш шокто, ик пият ок опталте. Але вара тыште икта ток иле? Теве вате-марий машина дене кудал тольыч. Тиде Раисия ден Геннадий Гавриловмыт мӧҥгышт пӧртылыныт. Нунак ял илыш дене палымым ыштышт.
Козьмодемьянск ял ик уреман. Уло яллан ныл сурт. Тулыкеш кодшо пӧрт-влакат улыт, нуно поснак шӱлыкан кумылым «шочыктат». Ялыште Кавказинмыт, Машинмыт, Смирновмыт да Гавриловмыт еш-влак илат. Телылан Кавказинмыт тышеч каят, а кеҥежым ялыште мӱкшым ашнат, Гавриловмытынат мӱкшышт уло, Смирновмыт шӱйым ыштат, Виталий Машин – сулен налме канышыште.
Ял калык коҥгам пу дене олтат, тыге пӧртым ырыктат. Кудывечыштышт таве уло, южыштын пӧртыштӧ шокшо шондан ден ванным ыштыме. Сатулан Михайловкыш кудалыштыт.
Гавриловмыт еш
– Мый Покровск ялыште шочын-кушкынам. Аймет ялыш марлан толынам. Ешна койын кугемын, сандене 1996 ийыште Козьмодемьянск ялыш илаш кусненна. Кӱ пӧртым чоҥенна, Антон ден Миша кок эрге-шамычым ончен куштенна. Григорий пелашем Михайловский ял озанлыкыште экстерн дене мӱкшызылан тунем лектын, а мый Йошкар-Олаште 9-ше училищыште – сӱретче-оформительлан. Вара пелашем ты ял озанлыкыште кройщиклан пашам ыштен, тыгак чодыра оролат лийын. Мый ялозанлыкыште оформитель сомылым шуктенам, вара ургызылан тунем лектынам да ужгам ургымо цехыш пуренам. Ялыште паша шагалемын, сандене кроватьыш пыштыме шартышым урген ужалаш тӱҥалынна. Тыге ешем дене пырля ургенна, кроитленна, районлаш лектын ужаленна. Кызыт коктынат сулен налме канышыште улына. Тиде сомылым Антон ден Мишан пелашыже умбакыже шуят. А ме пакчам кучена, тӱрлӧ пеледышым шындена, мӱкшым ончена, – палдара Раисия Гаврилова.
Жапыштыже ял «илен»
1958 ийыште ялыште 20 сурт шотлалтын да 82 еҥ илен.
– Авамын мутшо почеш Козьмодемьянскыште колхоз лийын. Нуно теплицыште киярым куштеныт, олма пакчам кученыт, лудо ден чывым ашненыт. Тыгак ялыште тӱҥалтыш школ, эмлымвер да кевыт пашам ыштеныт. Колхоз пытымеке, илыме пӧртлам чоҥымым чарненыт, еҥ-влак Козьмодемьянск гыч Михайловко селаш, Советский але Медведево районлаш куснаш тӱҥалыныт, – ойла Г.Гаврилов.
1978 ийыште 13 пӧрт лийын гын, 2003 ийыште — ныл пӧрт.
Пытен толшо ялым чон вургыж ончен кайышна. Пӱртӱслан мелын шогышо, тымыкым йӧратыше самырык еҥ-влак кеч ик-кок суртышко илаш толыт гынат, ял весемеш, шке семынже тӱзлана да пеледеш ыле. Козьмодемьянск яллан да тысе калыклан порылыкым да чыла сайым тыланыме шуэш.
Ола ден ялым лугеныт.
– Икана кок шагат йӱдым мемнан ялыш уна-влак толын лектыныт. Нуно Моско гыч Козмодемьянск олаш кудалыныт, навигаторышто (электрон картыште) Козмодемьянскым ончыктеныт, да ты карте нуным тышке конден, – шарналта Григорий.