Ӱдыр, ӱдырамаш-влак осал пашам ыштеныт гынат, нуно тыгаяк айдеме улыт. Южышт шкеныштын огыл, а вес еҥын титакшылан кӧра тышке логалыныт.
26 январьыште Марий Эл Республикысе 7-ше номеран ӱдырамаш колонийын клубыштыжо «А ну-ка, девушки» конкурс эртаралтын.
Тушто Марий Эл, Татарстан Республикла да Моско область гыч ӱдыр-влак таҥасеныт. Любовь Насырова, Кристина Тимофеева, Лиана Шакирова, Анна Кондрашова, Элла Гончарская да Марина Пивнева мастарлыкыштым ончыктеныт.
Эрдене-эрак конкурсантке-влак когыльым кӱэштыныт, жюрилан аклаш темленыт. Кажныже кочкышым шке рецептше почеш ямдылен. Икте кол дене ыштен, весе – шыл, кумшо – торык, сыр, ковышта дене. Шыл когыльо поснак ойыртемалтше ыле, тудым сӧсна сынаным ыштеныт.
Кокымшо этапыште шочмо кундем дене палдараш кӱлын. Кажне участнице почеламут корныла дене шочмо вершӧржым моктен ойлен.
Кумшо тур – модо шоу. Тыште ӱдыр-влак шкеныштым дизайнер семын тергеныт. Марий, татар да руш калык костюмым ямдыленыт. Цехын мастерже Яна Макарова ден кугурак инженер Ольга Милютинан полшымышт дене участнице-влак эскизым ыштеныт, вургемым ургеныт. «Тиде конкурсын посна ойыртемже лиеш», – каласыш клуб вуйлатыше Ирина Цветкова. Кокымшо вургем – чонлан да жаплан келшыше костюм. Тыштат ӱдыр-влак ойыртемалтше костюмым ончыктеныт. Чыланат ургымо цехыште пашам ыштат, сандене вургем ямдылымаште нелылык лийын огыл.
Тылеч посна конкурсант-влак шке мастарлыкыштым творчестве могырымат почын пуэныт: муреныт, куштеныт. Марина Пивнева, Любовь Насырова ден Кристина Тимофеева поснак ойыртемалтыныт. Марина выступленийжым Сеҥымашлан 75 ий темме пайрем дене кылден. Тудо самырык салтак Алексейын монологшым лудын. Залыште шинчыше шуко еҥын кумылжо тодылалтын, кажнын шинча йырже вӱд налын.
Кристина ден Люба Пошкырт вел куштымашым ончыктеныт. Нунылан Марий Эл Республикын калык артисткыже Наталья Смирнова полшен. Пошкырт вел куштымашын ойыртемже – тывырдык. Тудым тунемаш куштылгыжак огыл, но Н.Смирнова туныктен шуктен, да шкежат ӱдыр-шамыч дене сценыш лектын. Куштымаш ончаш толшо-влаклан чот келшен, тидыжым рӱж совым кырыме дене пеҥгыдемденыт.
Шукерте огыл Интернет-йӱклымаш иктешлалтын. «Я другая» проект почеш Санкт-Петербург ола гыч фотограф Макс Че ӱдыр-влакым войзен да конкурс вашеш фото-влакым йӱклымашке луктын. Чылаже 2000 утла еҥ шке йӱкшым пуэн.
Участнице-влакым икмыняр номинаций дене палемденыт: «Эн сай озавате» – Любовь Насырова, «Ончышо-влакын кумылышт» – Марина Пивнева, «Интернет-йӱклымаш» – Элла Гончарская, «Модо-шоу» – Лиана Шакирова, «Пайремын чонжо» – Кристина Тимофеева, «Гармония природы» – Анна Кондрашова. Сеҥыше – Элла Гончарская. Тудлан шӧртньӧ цепочкым пӧлекленыт да короным чиктеныт.
Пайремым РФ-ын сулло артистше Зоя Берникова, мурызо Юрий Зорин, подполковник Екатерина Журавлёва муро дене сӧрастареныт.
Тыгай творческий конкурс-влак чыла ӱдырамаш колонийыште эртаралтыт. Россий УФСИН-ын иктешлымашым ыштымекыже, сеҥыше-влакым федеральный кӱкшытыштӧ палемдат.
Кристина Тимофеева, Торъял район:
– Мый тыште кумшо ий шинчем, эше кум ий да куд тылзе кодын. Конкурс лийме нерген пален налмеке, уло кумылын ушненам. Тудлан ме тылзе жапыште кажне каныш кечын ямдылалтынна, южгунам паша гыч пел шагатлан ондак колтеныт. Мыланем кӱкшӧ таганан туфльо дене кошташ чот неле ыле. Куштымашым тунемаш куштылго лийын огыл, иктаж вич-куд гана Наталья Смирнова дене репетицийна лийын. Когыльо конкурсышто шыл когыльым кӱэштынам. Кочкаш шолташ йӧратем, сандене уло кумылын тиде сомылым ыштенам.
Элла Гончарская, Набережный Челна ола:
– Кажне конкурсышто шке вием тергаш тыршем, сандене «А ну-ка, девушки» конкурсышкат кумылын ушнышым. Ямдылалтме годым ик нелылык гына ыле – вожылмаш. Мый йӱк-влакым чын ом ойло, воштылаш тӱҥалыт манын лӱдынам. А моло шотышто нимогай нелылык лийын огыл. Ныл ий модель школышто тунемынам, мураш-кушташ йӧратем. Чыла тидыже мылам конкурсышто полшен. «Мастерство» турышто шындыме куштымашем шагатат пеле жапыште тунемын шуктенам. Куштымашым МВД-н подполковникше Екатерина Журавлёва дене ямдыленна.
Колонийыште улмо жапыште модыш-влакым ышташ тунемынам. У Ий вашеш кок «колям» ямдыленам.
Сеҥышыш лекмем дене чот кугешнем. Тидыже мыланем кугу сеҥымаш. Мӧҥгыштӧ авам чот тургыжлана. Интернетыште эн шуко йӱкым погенам манын ондак ойлен. Отрядыште телефон уло, сандене кажне кечын гаяк телефон дене мутланена.
Тышеч лекмеке, марлан лекташ, йочам ышташ шонем. Шочмо кундемыштем мыйым йӧратыме рвезем вуча.
Ирина Цветкова, клуб вуйлатыше:
– Мый коло ий наре колонийыште пашам ыштем. Ончыч Новотроицкий воспитательный колонийыште лу ий, ынде тыште индеш ий утла клубым вуйлатем. Пашам келша. Тиде конкурслан 25 декабрь годсек каныш кече еда ямдылалтынна. Тылзе жапыште ӱдыр-влак костюмым ургеныт, мураш-кушташ тунемыныт, почеламутым ямдыленыт. Тиде пагытыште чылажат лийын: шинчавӱдат йоген, кумылат волен. Мутлан, ик участнице Люба Насырова столовыйыште пашам ышта. Тудо ныл шагат эр гыч индеш шагат кас марте паша верыште. Ик кече пашам ышта, кокыт – кана. Каныш кечын ямдылалташ эре коштын.
«А ну-ка, девушки» конкурсын тӱҥ шонымашыже: патриотизм шӱлышеш кушташ, творческий мастарлыкым почын пуаш.
Тыгак «Я другая» проектым возенам ыле. Санкт-Петербург ола гыч Макс Че фотографын полшымыж дене проект илышыш шыҥдаралтын. Ынде визымше ий ӱдыр-влакым войзена. Тиде жапыште 100 утла еҥ проектыште участвоватлен. Проектын тӱҥ шонымашыже – ӱдыр-влакын моторлыкыштым, вес тӱрлӧ лийын кертмыштым ончыкташ. Тиде проектысе фото-влак дене пайдаланен, интернет йӱклымашым эртаренна.