Кол кумылым онча

Наташа Алексеева, Морко посёлко:

– Кажне колызын шке секретше уло, мыйынат – уло. Колым полан пеледме, чот шокшо игече годым кучаш йӧнан улмым шижынам. Ты жапыште карака поснак сайын чӱҥга. Мый июнь гыч сентябрь мучаш марте колым кучаш коштам. Октябрьыште, вӱд йӱкшымеке, карака вӱд пундашке вола да чӱҥгымым чарна. Колын мӧртньым кышкымыже, стрессовый состоянийыште улмыжо, атмосферысе давлений улмо годым кучаш огеш лий.

Кугурак ерыште, плотинаште кучаш келша. Ару вӱдыштӧ кол тамлырак. Пелашем дене пырля эҥерышкат южгунам коштам. Спининг дене нужголымат луктынам. Эн кугужо кок кило чоло логалын. Каракам гын эн кугум килоат пеле нелытаным кученам.

Кол сайын чӱҥгыжӧ манын, тар шӱрашым шолтем. Тушко кевытыште налме тӱрлӧ пакчасаскан да емыжан подкормкым, мӱйым ешарем. Такшым колызо ик тӱрлӧ кочкыш дене веле колым кучаш тарванышаш огыл. Мый, мутлан, тыгак кукурузым, йылым, вестӱрлӧ шӱрашым эше пырля наҥгаем.

Тыгеат лиеден, воктене колым кучышо еҥлан кол чӱҥген огыл, а мый эре луктеденам. Вара мый дечем могай секретет уло манын йодыныт. А мыйже тыгай иктешлымашым ыштенам: тӱҥжӧ колым кучымо годым кумыл лийшаш. Вет кумылын ыштыме пашан лектышыжат эре куандарыше. Садлан колым кучымо годымат тудын нерген мондыман огыл.

Колым кучымо годым пӱртӱсыштӧ мо ышталтмым тӱткын эскерет. Кишкым ятыр гана ужынам. Тудланат колым пукшенам. Кузе наҥгайымыжым, кочмыжым телефонышкемат войзенам ыле. Икана тыгай историй лийын: эр гыч кас марте шинченам, но кол логалын огыл. Варажым ик колым кученам, но тудыжымат эҥырвара гычак пырыс солалтен. Ты пырысше вӱд воктене колызо-влакын колыштым чӱчкыдын шолышт кочкын улмаш. Тудо ял гыч лӱмынак толын, кол лукмым кӱтен шинчен.

Икана ик плотинаште кугу кол логалын. Эҥырварам шӱдыралмем годым, тудо лескым, поплавокым кӱрлын. Поплавокшо вара колым сер воктеке конден. Тудым мыланем тораште огыл колым кучышо пӧръеҥ лукташ полшен. Колым чарагида луктынна.

Наташа деч рецепт:

Карака дене заливной келша. Тудым тыге ямдылем: шӱшмӧ ӱйыштӧ тыртыш дене пӱчкедыме шоганым жаритлем. Тудым кораҥдымеке, колым жаритлем. Вара противеньыш жаритлыме колым, шоганым пыштем, ӱмбакше лугымо муно ден ӱмбалым опталам.