Эҥер гай лӱман
Чевер шошын мландым топландарен ылыжтымыж семынак, 1991 ий вӱдшор тылзын «Чолман» (Кама эҥер марла тыге йоҥга) газетын лекташ тӱҥалмыже эрвелмарий-влакым куандарен, шуко тӱрлö калык илыман кундемыште шке нерген утларак палдараш да чыла дене келшен илаш ӱжын. Теве ынде кумло ий редакций пашаеҥ-влак ты пашам ӱшанлын шуктат. Пытартыш коло ийыште «Чолманын» тӱҥ редакторжылан Игорь Губаев ышта.
– Тачысе кечын газетна кок тӱжем наре экземпляр дене лектеш. Пошкырт кундемыште илыше-влак деч посна «Чолманым» электрон йöн дене Российын тӱрлö кундемыштыже марий-влак лудыт. Редакцийыште пашам нылытын веле ыштена гынат, вуйым сакен огына шинче: тӱҥ сомылна деч посна могай-гынат оҥай мероприятийым чӱчкыдын эртарена. Еҥ-влак мемнан дене пырля лияш тыршат, тидлан таум каласыме шуэш, – манеш Игорь Иванович. – Тӱвыра, мер илышыште чолгалыкым ончыктыде огеш лий. Газет деч ончыч Нефтекамскыште усталык рӱдер ышталтын. Тудын пашажлан кӧра республикысе школ, йочасад, книгагудо да тӱвыра учрежденийлаште марий шӱлышан тӱрлӧ мероприятийым эртарена. Йоча-влак марла ойлат, марий муро йоҥгымым колына. Кажне ийын ноябрьыште Марий тӱвыра тылзе да регион-влак кокласе кугу фестиваль эртаралтыт. Икманаш, Нефтекамск олаште марий шӱлыш ила. Утларакше «Чолман» газет редакцийын пашажлан кöра манын куанен каласаш лиеш.
Мер илыш
Мер пашаште Игорь Губаев Нефтекамскысе марий национально-культурный автономийым вуйлатыше семын шочмо калыкнам ушен шога. Тыгодымак поэзийлан жапым муэш, возымо почеламутшо икмыняр книгалан ситыше погынен, очыни. Поэтын чоныштыжо сем шочеш гын, шкенжын возымо корнылан але вес авторын мутшылан мурым воза. Йырже усталык шӱлышан еҥ-влакым чумыраш баянже уло. Семӱзгар шкет йокрокланыме годым чоным луштараш полша, а мероприятийым, подписчик-влак дене вашлиймашым эртарыме годым – поснак. И.Губаевын тыршымыж почеш Нефтекамскыште кодшо курымын индешлымше ийла тӱҥалтыштыже газет гаяк лӱман «Чолман» фольклор ансамбль лийын, кум ий ончыч семмастар «Шӱдыргорно» коллективым чумырен. Нунын выступатлымыштым калык ончаш йöрата. «Кугарня» газет редакцийын эртарыме «Какшан сер ӱмбалне» авторский муро фестивальыште шке мастарлыкышт дене палдараш кок ий почела Йошкар-Олаш толын коштыныт ыле, ончыкыжымат вучена.
Келшымаш кӱвар
«Кугарня» дене «Чолман» коклаште шонанпылым ушештарыше келшымаш кӱвар газет лекташ тӱҥалме гычак ышталтын. Кок редакций коклаште йолташла (ала иза-шольо гай) икте-весым умылымаш уло, кыл пеҥгыде.
Сандене икте-весе деке миен толаш амал лекмеке, вашлияшак тыршена. Тыге кодшо кугарнян Нефтекамск олаште «Чолман» газетлан 30 ий темме лӱмеш пайремыш йолташ-коллегына-влакым саламлаш миен толна. Марий Эл Республикысе Тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министерстве, «Кугарня» газет редакций деч пӧлекым кучыктышна. Марий Эл Правительстве председательын икымше алмаштышыже М.Васютинын секретариатшым вуйлатыше Эдуард Чемышев «Чолман» газет редакций пашаеҥ-влаклан Марий Эл Республикын И.Петров лӱмеш «Калык верч тыршымылан» медальым кучыктыш.
Марий самырык театрыште директорын зритель-влак дене пашам ыштыме шотышто алмаштышыже, Мер каҥаш гыч оналмаш Алёна Иванова саламлыш, М.Шкетан лӱмеш марий кугыжаныш драме театрын артист Иван Соловьев, мурызо-влак Сергей Пакеев, Снежана Орлова чапле муро пöлек дене редакций пашаеҥ-влакымат, концертым ончаш толшо калыкымат куандарен кодышт.
Саманлан келыштаралтын
Тачысе кечын редакцийлан пеҥгыдын йол ӱмбалне шогаш газетым лукмо гына ок сите. Ме еҥ-влакын вӱршерыштым шижшаш улына, калык кушто уверым утларак кычалеш, тушто нунын йодмыштым шуктышаш улына. Сандене сайтыштат, социальный кыл лаштыкыштат ойыртемалташ йӧным муын моштыман. Тыршат.
«Чолман» икмыняр редакцийым ушышо «Башкортостан Республик» савыктыш пӧртын структурыштыжо шотлалтеш гынат, посна ойыртемалташ, ий гыч ийыш шкенжын ончыл радамыште улмыжым пеҥгыдемдаш йӧным муэш: Башкортостанысе веле огыл, Россий кӱкшытан таҥасымаште, марий-влак коклаште, финн-угор ешыште эртаралтше тӱрлö конкурслаште усталык пашаж дене сеҥышыш лектеш. Окса шотышто нелылыкым шижаш огыл манын, редакций пашаеҥ-влак тӱрлӧ проект конкурсыш ушнат, Россий, тӱнямбал кӱкшытыштӧ грант дене палемдалтыт.
– Калык дене пырля пашам ыштена, нунылан тыршена. Сандене газетым мер пашаште ушен шогышо рӱдӧ вий семын ужыт. Тыгай акым пуымыштлан лудшына-влаклан кугу тау, – иктешлыш И.Губаев.
А ме ешарена: «Те уверым шарыше гына огыдал, те калыкын шинчаже, пылышыже да ушыжо улыда. Эн ончыч те, редакций пашаеҥ-влак, чылажымат пӱсö шинча дене ончылгоч ужын, эртыше илышым жаплен, тачысе саманлан келыштаралтын, пӱтынь марий калыкым ончыко ончаш таратеда, тӱжем дене еҥ-влаклан уш-акылым пойдараш полшеда. Санденак ыштыме пашадан акше кугу. Марий Эл деч тораште иледа гынат, шочмо калыкнан моло дене таҥастараш лийдыме йӱлажым, тӱвыра поянлыкшым, йылмыжым аралымаште кугу ӱшаным пуэда, ончыкылык тукымым чын корно дене шуарен толаш полшеда».
Паша корныда эреак волгыдо лийже, пиал шӱдыр дене чолгыжын, сеҥымаш куаным кондыжо!
Эдуард Иманаев.
«Шӱдыргорно» ансамбль
