Советский районысо Солнечный ял шотан илемыш Голубой, Зелёная роща, Луговой, Солнечный, Ясный посёлко-влак пурат. Луговой посёлкысо аварийный пӧртла гыч илыше-влакым Солнечныйыш илаш кусареныт, Зелёный рощышто да Ясныйыште илыше-влак йӧршеш кодын огытыл.
Солнечный гыч райрӱдӧ марте 28 меҥгым шотлат. Ончычшо тудо Йошкар-Оласе администрацийыш пурен. Посёлкым 1962 ийыште военный частьыште тыршыше-влакым илаш вераҥдаш манын, лӱмын военный поселений семын ыштеныт. 1978 ий марте петырыме военный поселенийлан шотлалтын. Варажым тудым Советский районысо администрацийыш кусареныт. Утларакшым тыште военный-влакын ешышт иленыт. Кызытат тыгак?
Кызытсе Солнечный посёлко шке арулыкшо, моторлыкшо да компактностьшо дене мыланем моткоч келшыш. Тушто мый икымше гана лийынам. Моло посёлко дене таҥастарымаште тудо изирак олам ушештара. Тыште пӱртӱс моткоч сӧрал, южшат ойыртемалтше. Тораштак огыл ер, ямле пӱнчерла гӱжла. Йырваш кугу чодыра Йошкар-Ола деч улыжат 30 меҥге чоло лиеш гынат, тушко чодырам кудал эртыме годым пуйто ала-могай каныме базыш але санаторийыш кайымыла чучеш. Посёлкыш миен шумешке, икмыняр военный частьым эртыман. Часть воктене шотлен пытараш лийдымын машина-влак шогат. Тыште пӱтынь республикна гыч мыняр еҥ пашам ышта шоналташат ӧрат. Тыгайым, очыни, кугу олаласе завод-влак воктенат от уж.
Куанен илаш йӧн уло
Солнечныйыште школ, тӱвыра пӧрт, книгагудо, почто, амбулаторий, йочасад, – чылажат ик тӱшкаште верланеныт. Ик тӧнеж гыч весыш миен шуаш улыжат икмыняр йолтошкалтышым ыштыман. Вич пачашан пӧрт-влак рад дене шогат, икте-весылан полшаш ямде улшо иза-шольым ушештарат. Ты посёлкышто улыжат ик урем шотлалтеш, тудыжат Солнечный маналтеш.
Солнечный посёлкысо администрацийын тӱҥ специалистше О.В.Арас (фотошто шола могыр тӱрыштӧ) тысе илыш нерген тыгерак каласкалыш:
– Мемнан дене сайын илаш чыла шотыштат йöн уло. Йоча-влаклан школ, йочасад пашам ыштат. Сбербанкын филиалжат уло, оксам тыштак налаш але колташ лиеш. Тений газым пуышаш улыт. Кызыт газпучым шупшыт, сетьым келыштарат. Ты марте кондымо, вишкыдыш савырыме (сжиженный) газ дене пайдаланыме. Илыше-влак документ шотышто тӱрлӧ йодыш дене мемнан деке толыт. Администраций пелен шуко функциян рӱдер пашам ышта. Садлан райрӱдыш але олаш иктаж сомыл дене лӱмын лектын коштман огыл. Тыште илыше-шамыч шукынжо военный частьлаште пашам ыштат, икмынярынже «Акашево» чыве фабрикыште тыршат. Советский посёлкыш, Йошкар-Олаш калыкым кечылан икмыняр гана автобус кондыштара.
Арулыкым эскерат, мӱкшым ончат
Тыште ятыр ий илыше А.Г.Краснов (фотошто) верысе «Доброе дело» ООО управдомышто тырша. Посёлкышто порядкым эскера. Уремыште понар ок йӱлӧ, шӱк пӧрдалеш, пачерлаште вӱд уке, иктаж вере пече шӧрын каен –Александр Геннадьевич вашкеполыш гай тыманмеш экшыкым кораҥдаш куржеш.
– Мыйын тышке илаш куснымем годым Солнечный петырыме посёлкылан шотлалтын. Тунам илыш шолын, чапле кевыт-влак улыт ыле. Тушто тыгай сатум ужаленыт, кудыжым республик мучко налаш йӧсӧ лийын. Мый Голубой посёлкысо чыве фабрикын футбольный командыштыже модынам. Ече дене куржталынам, кызытат чием. Ожнысо ден кызытсе посёлкым таҥастараш гын, совет жапыште тыште сайрак ыле манын палемден кертам. Спортсмен-влак шукын лийыныт. А кызыт посёлкышто нимогай спорт секций уке. Самырык еҥлан шуаралташ нигушто манаш лиеш, школышто эше волейболла модыт. Кастене самырык еҥ-влак подъезд ончылно веле жапым чӱчкыдын арам эртарат, мом тушто ыштылыт ала? Кажне шуматкечын мемнан деке пазар толеш. Тушто турлӧ сатум налаш лиеш. Посёлко йырым-йыр мӱкшотар-влак верланеныт. Тушто частник-влак шӱдӧ омарта дене мӱкшым ашнат.
– Мыланем тысе пӱртӱс моткоч келша. Кандаш ий ончыч мӱкшым ончаш тӱҥалынам. Отарыштем 60 наре омарта уло. Тылеч ончычшо йолташемлан полышкаленам, шуко сомыллан тудын деч тунемынам. Варажым шке ончаш кумылаҥынам. Пӧртымат шкеак нӧлтенам, пакчанат уло. Тушто тӱрлӧ пакчасаскам куштена, – палдарыш Вениамин Давидович.
Солнечный посёлкысо амбулаторийын зданийжым поснак палемдыман. Тыгай чапле амбулаторийым эше ужын омыл ыле, пеш сӧралым чоҥеныт. Тышке арнялан ик гана Советский посёлкысо рӱдӧ эмлымвер гыч педиатр, терапевт, диспанцеризаций почеш тергалтмашым эртараш специалист-влак толыт. Амбулаторийысе моло сомылым медшӱжар виктара, тудо тӱрлӧ медицине процедурым калыклан шукта. Мийымына кечын лачшым педиатр толын ыле, садлан амбулаторий ончылно самырык ава-влак дене палыме лийна. Е.Попкова (фотошто шола тӱрыштӧ) Астрахань область гыч ешыж дене тышке илаш куснен. Тудын пелашыже контракт почеш ик частьыште службым эрта. Ешыште ныл икшыве кушкеш.
– Мемнан шочмо кундемыштына климат кукшо, моткоч пуракан. А тыште пӱртӱс моткоч ямле, шӱлаш куштылго. Икманаш, марий кундем чоннам вигак савырен. Но шочмо верыш чон эре шупшеш, сандене идалыклан ик гана тушко миен толашак тыршена, – мутланымашке ушныш Евгения. Вес самырык ава Светлана Павлова (фотошто пурла тӱрыштӧ) Вика ӱдыржым врач деке тергаш конден ыле.
– Мый тыштак шочын-кушкынам. Сандене шочмо кундемемым коден, вес верыш илаш каен омат керт, очыни. Кум шочшан ава улам. Изиракше-влак йочасадыш коштыт, кугуракше школышто тунемеш. Ава семын нунын вияҥмышт шотышто моткоч тургыжланем, вет посёлкышто нимогай спорт секций, а икшыве-влаклан иктаж-вере шуаралтман, – мане тудо.
Канде ер воктене
Солнечный посёлко гыч корнына умбакыже Голубой посёлкышкыла шуйналте. Нуно икте-весыж деч шым меҥге тораште верланеныт. Кок посёлко коклаште Песчаное ер уло. Тушко кеҥежым канаш пӱтынь республикна гыч толыт, южгунамже, машинамат шогалташ вер уке, манын палдарышт.
Голубой посёлкышто улыжат 5 пачашан пачашан ныл илыме пӧрт, кевыт, тӱвыра пӧрт, медпункт улыт. Тыште нылшӱдӧ утла еҥ ила. Икшыве-влакым автобус Солнечный посёлкысо школыш кондыштара. Верысе кевыт воктене Нина Ивановна Зорина дене палыме лийна. Тудо Юля уныкажым налаш лектын ыле. «Пареҥге шындаш вучем», – мане. Тыште илыше-влакын пӧрт деч ӧрдыжтырак шке пакчашт, мончашт уло. Калык ваш келшен ила.
– Мыйын йоча да самырык пагытем тыштак эртен, манаш лиеш. Кызытат ковам деке чӱчкыдын коштам. Мыланем тыште моткоч келша. Тӱвыра пӧрт пашам ышта. Йолташем-влак дене тушто погынена, дискотеке эртаралтеш. Кеҥежым верысе Кундыштӱр ерыште канена, стадионыш погынен, футболла модына, – каласкалыш Н.И.Зоринан Юля уныкаже.
Ямле пӱртӱсын моторлыкшылан куанаш, яндар юж дене шӱлалташ Солнечный ден Голубой посёлкыш ик гана миенак толман. Шке шинча дене ужмылан да чон дене шижмылан нимоат огеш шу.
Палаш оҥай!
Солнечный посёлкышто 2000 наре еҥ ила гын, Голубой посёлкышто 430 наре. Тыште утларакшым моло кундемла гыч толшо-влак улыт. нунын кокла гыч шукынжо марий улыт.