У Торъял район Какшанмучаш селаште ила тале самырык ӱдырамаш Алёна Маркова. Тудым ужат да «Кудалше имньымат чарен, йӱлышӧ пӧртышкат пурен кертеш» калык ой вигак ушыш пура. Шуко ӱдыр изишт годым курчак дене модыт, а Алёна йоча годсек техникылан шӱман.
Чолга трактористке
А.Маркован ачаж ден аваже куд икшывым: кум эрге ден кум ӱдырым – ончен куштеныт. Алёнан Олеся йыгыр шӱжарже уло. Ӱдыр-влак тӱжвал сынышт дене икгайрак койыт гынат, койыш-шоктышышт дене тӱрлӧ улыт. А.Маркова – спортым йӧратыше ӱдыр. Какшанмучаш кыдалаш школышто 4-9-ше класслаште тунеммыж годым дзюдо дене заниматлен. Вара ечылан шӱмаҥын. Спорт капкылым шуара, уш-акылым пӱсемда, манеш тудо. Школысо занятий, тренировко деч посна Алёна яра жапыштыже ачажлан, Александр Анатольевичлан, озанлыкыште полышкален шога. Ачаже тудын тракторист. Алёна каласкала:
– Кум ияшак ачай пелен шӱдырнылын коштынам. Мылам ала-молан пасу паша изинек келшен. Эн ончыч тракторышто ача дене коштынам. Вара вич ияш годым шкежат техникым виктараш тӱҥалынам. Тунамак тудым ачалаш тунемынам. Кызытат ачалан полыш кӱлмӧ годым «Беларус», «Т-150» трактор-влак дене коштам. Ачай верысе амалкалче Виталий Дмитриевич Пуртовын организацийыштыже КамАЗ дене пашам ышта. Тудым южгунам алмаштем, олмешыже КамАЗ дене Марий Элысе карьер гыч тыгыде кӱм, Йошкар-Ола гыч тӱрлӧ кӱлеш арверым кондышем.
Шке жапыштыже ача ик колхозышто пашам ыштымыж годым «Дон» комбайн дене шурным поген. Йочалан комбайн дене кошташ оҥай лийын. Школ деч вара эре ача деке пашашкыже куржам ыле. Ачаяк комбайн дене пашам ышташ туныктен. ГАЗ-53 машина дене шурнымат шупшыктенам. Чыла тиде мыйын йоча годсо пагытем.
Конкурсышто мастарлыкшым ончыкта
Алёнан тӱрлӧ техникым устан виктарен моштымыжым пӧръеҥ-шамычат кӧранен ончат. Ӱмаште августышто У Торъял посёлкышто ялысе спорт модмаш республикысе конкурс эртаралтын. Тушто команде дене участвоватленыт. Конкурсышто Алёна шкет ӱдырамаш тракторист лийын. Тений февральыште тыгаяк сынан конкурсыш ушнен. Кажне гана тракторым виктарыме мастарлыкшым жюри кӱкшын аклен.
Шочмо мланде – чон шепка
Самырык ӱдырамашын ныл ияш ӱдыржӧ уло. Ачаж семынак, тудат шке чукайжым пелен коштыкта, техникылан изинек шӱмаҥда. Вес кундемыш илаш каяш Алёна ок шоно. Тудо манеш:
– Какшанмучаш мылам – чон шепка. Шкемым вес верыште омат уж. Арам огыл калыкыште ойлат вет, кушто шочынат, туштак кӱлеш лийынат. Тора кундемыш, кугу оксам кычалын, кайымем ок шу. Юмылан тау, чыла ситарена. Огына шужо, таза улына. Мо эше пиаллан кӱлеш?! Какшанмучаш ял шотан илем администрацийыште 2015 ий годсек водительлан да техслужащийлан пашам ыштем. Амалкалче Виталий Дмитриевич деке подработкыш коштам, пареҥгым шындаш да вара тудым поген налаш полшем. Калыкым ты пашалан чумырем, шкеже трактор але КамАЗ дене пареҥгым шупшыктем.
Марий ӱдырамашым савырнен ончат
Алёна КамАЗ-ым виктарымыж годым эртен кайыше чыла пӧръеҥым ӧрыктара.
– Тыгайже эреак лиеда. Икана Оршанке районысо корно дене КамАЗ дене кудалынам, Какшанмучаш велыш савырныме годым остановкышто пӧръеҥ-влак кутырен шогеныт. КамАЗыште кӧ шинчымым шекланымеке, шинчаончалтышышт дене мыйым ужатеныт да кидышт дене кертам манын ончыктеныт. Шукыж годым пӧръеҥ-влак ӱдырамаш кугу техникым виктарен кертеш манын огыт ӱшане. Ӱмаште, мутлан, Кремлёнки ял гыч Кужэҥер районыш сай урлык ушкал-влакым шупшыкташ кӱлын. Мылам тунам тидым ышташ пеш неле, от керт маныныт. Но стажемже сита. 2010 ий годсек С категориян улам. Адакшым йоча годымак тӱрлӧ техникым виктараш тунемынам. Эр гыч кас марте ушкал-влакым шупшыктенам, – каласкалыш ӱдырамаш-водитель.
А.Маркова паша деч ок лӱд, тыршенак ышта. Кеч-могай техникым, я тракторым, комбайным, КамАзым але автомашинам виктарен мошта. Кӱлеш гын, танк денак кудалаш, самолёт але вертолёт денат чоҥашташ тунемын кертеш, докан.