Суртышто шуко йоча улмо – моткоч кугу пиал. Марий Турек район Сысоево ялыште илыше, школышто тӱҥалтыш класслам туныктышо Людмила Юрьевна Скулкинан суртшо эре йоча йӱк дене темше. Тудо таче лу шочшан ава, опытан туныктышо да сай пелаш. Шкенжын вич шочшыжо уло, тыгак эше вич икшывым ончаш налын.
Вич шочшо – аван куанже
Людмила Юрьевна Сысоево школышто ынде 12 ий пашам ышта. Кызыт тудо 3-шо классым вӱда. Йочан койыш-шоктышыжым, тӱняумылымашыжым шижын мошта, кажныж дене ик ойыш шуэш.
Икымше пелашыжын ӱмыр лугыч лиймекыже, кок эргыж дене шкетын кодын. Жап эртымеке, пиалешыже, йӧратымашым вашлийын. Пошкудо Изи Руял гыч Вячеслав дене илаш тӱҥалын. Тудо Сысоево школышто ондак йоча-влакым автобус дене шупшыктен, кызыт тушто ороллан ышта. Тыгак яра жапше годым верысе «Акпарс» агрофирмыште КамАЗ дене кудалыштеш.
Вате-марийын кум ӱдырышт уло. Алина ден Ярослава МарГУ-што физкультурым да ОБЖ-м туныктышылан тунемыт, Александра 9-ше классыш коштеш. Людмила Юрьевнан Артём ден Родион эргыже-влакат ешаҥыныт, коктынат пашам ыштат. Каныш жапыште авашт деке толын каят.
Йоча-влакым ончаш кумылаҥын
2017 ийыште Людмила Юрьевнан шочмо шӱжарже илыш дене чеверласен. Тунам ӱдырамаш шӱжаржын Сония ӱдыржым опекун семын ончаш тӱҥалын.
Сония кушкын, кокажым куандарен, сеҥымашке шуын. Людмила Юрьевнан йочапӧрт гыч йоча-влакым ончаш налаш кумылжо лектын. Да эше теве мо таратен: шуко шочшан улмыж дене вашке тудо пенсийыш лектеш. Тунам йоча-влаклан шуко жапым ойырен кертеш.
Ӱмаште Л.Скулкина пелашыж дене тулык да ача-ава деч посна кодшо Лӱльпан рӱдер (Медведево район) гыч куд ияш Сашам да вич ияш Алексейым ешыш налын. Кызыт Саша 1-ше классыште тунемеш, Алёша йочасадыш коштеш. Тений кеҥежым вате-марий Марий Турек район гычак акаж ден шольыжо вич ияш Милана ден кум ияш Ваням ончаш тӱҥалыныт.
– Еҥ икшывым ончаш тӱҥалам манын, ондак шоненат омыл. Но илыш тыге савыралын. Шӱжаремын колымекыже, Сония шкетын кодын. Коваже тудым опекун семын ончен кертын огыл. Сандене чыла тидым шке ӱмбакем налынам. Сониям ончаш тӱҥалмеке, приёмный ача-ава семын тӱрлӧ конкурсышто шкем тергенна. Варажым приёмный ача-ава-влакын «МариЯ» ассоциацийым вуйлатыше Людмила Золотарёва дене палыме лийынам, кылна уло.
Пытартыш гана ме ӱдыр-влакым гына налаш шоненна ыле. Но чылт тыгайым муаш ыш логал. Тыге ик еш гыч улшо Милана ден Ваням кондышна. Нуным кокашт ончен. Йоча-влакым ончалаш манын, эн ондак мӧҥгышт миен коштынна. Тачат сайын шарнем: пӧртыш пурен шогалмеке, коктынат мемнан деке куржын тольыч да ончыкына кӱзен шинчыч. Нуно у ешыш каяш ямде лийыныт. Тиддеч вара кузе нуным от нал?
Йоча-влакым пашалан изинек туныктена. Арулыкым эскерат, пеледышыш вӱдым шават, пӧлемыштым шотыш кондат, южышт лумым эрыкташ тӧчат.
Нуным еҥ икшыве манын, нигунам ом шоно. Чыланат мыйын шочшем улыт. Иктымат ойыркален ом кодо. Мом йодыт, налаш тыршена. Илаш чыла условийым ыштыме. Пӧртна кугу.
Еҥ йочам ончаш неле огыл. Тӱҥжӧ – икшыве-влакым йӧраташ кӱлеш. Сандене ончыкылан эше ик ӱдырым ончаш налаш шонена. Вет кугурак ӱдыр-влак вашке школым тунем пытарат, а Миланалан пырля модаш, чон почын кутыралташ садак йолташ кӱлеш, – мане Л.Скулкина.
Уста да пашаче кушкыт
Людмила Юрьевна ончаш налме кажне йочаж нерген поро шомак дене ойлыш. Кажныжын молан-гынат мастарлыкше уло. Теве Сония изинек чолга кушкеш. Кызыт тудо 11-ше классыште тунемеш. Почеламутым рушла возкала. Почеламутым, прозым сылнын лудмо тӱрлӧ конкурсышто мастарлыкшым ончыкта да сеҥымашыш шуэш. Тыгодым школысо спектакльлаште устан модеш. Тыршен тунемеш. Школ деч вара Сония актрисе лияш шона.
Саша – авалан шӱман рвезе, пашалан кожмак. Ача-авалан эре полшашак тырша. Вольыклан шӱман. Поснак кроликым ончаш, нуным пукшаш йӧрата, лумым эрыкта, пӧртыштӧ арулыкым эскера. Алексей, Милана, Ваня йочасадыш коштыт. Кугуракым ончен, нунат пашалан кумылаҥыт, модышым шке верышкышт оптат.
Людмила Юрьевна йоча-влак дене шуко шинчылтеш. Интернетысе учи.ru сайтышке кажне йочалан регистрацийым ыштен. Тушто нуно шке ийготлан келшыше заданий-влакым решатлат. Тидыже ончыкылан шинчымашым келгемдаш полша. Тыгак, кидыштым лывырташ манын, тӱрлӧ поделкым пырля ыштат. Теве кызыт У ий вашеш лум пырче-влакым ышташ тӱҥалыныт.
Вате-марий чолга улыт, тидлан икшыве-влакымат кумылаҥдат. Спорт дене пеҥгыде кылым кучат: чыланат ече дене коштыт, волейболла модыт. Республикыштына эртаралтше «Сельские игры» модмаште чӱчкыдын таҥасат. Кок гана сеҥышыш лектыныт.
Тыгодым ешге Марий кундемнан сӧрал верлажым ончен кошташ йӧратат. Нуно Юрино районысо Шереметев замокышто, У Торъял районысо «Шукшан онар заставе» рӱдерыште лийыныт. Тыгак Йошкар-Ола театрлашке коштыт, зоопаркыш миен толыт.
А эше Людмила Юрьевна пеледышым, окнасе мотор садым кушташ йӧрата. Кеҥежым сад-пакчажым тӱрлӧ пеледыш сӧрастара
Икшыве ешыш ямым, куаным пурта. Тиде ешыште ты куан-пиал икмыняр пачаш шуко, шонем. Нуно ача-авалан ончыко каяш, илышыште пеҥгыдын шогаш, сеҥымашке шуаш ӱшаным пуат. Приёмный йоча-влакын «ачай» ден «авай» манме шомакыштак моткоч шерге, кунамже куан шинчавӱдымат луктеш.
