Тыге палемда Йошкар-Олаште шочын-кушшо, кызыт СВО-што элна верч шогышо офицер Вадим (фамилийжым лӱдыкшыдымылык амаллан кӧра огына ончыкто). Тудо военный лияш изинек шонен, вет тудын кугезе кочаже, кочаже, ачаже военный улыт, Александр шольыжат тиде корнымак ойырен налын.
Школ деч вара рвезе Россий ФСИН-ын Владимир оласе вузышкыжо тунемаш кайынеже улмаш, но тунемаш пурен кертын огыл. Ик ий ямдылалтмеке, 2011 ийыште Саратов оласе элгӧргӧ войскан (2016 ийыште ты войскам РФ нацгвардийын войскаже манын лӱмденыт) военный институтышкыжо тунемаш пурен. 2016 ийыште распределений почеш Пенза воктенысе Заречный олаш служитлаш колтеныт. Тушто спецгрузым, ядерный оружий ден топливым оролен. Вара Вадимым Угарман область Саров олаш кусареныт, тушто тудо рото комендант лийын. Икмыняр жап гыч офицер СОБР-ыш службым эрташ кусаралтнеже улмаш, но тунам тазалык шотышто нелылык лектын, эмлалташ жап кӱлын. Росгвардий дене контракт мучашлалтмеке, 2022 ийыште Вадим Марий Элыш толын, июльышто тудым СВО-ш колтеныт.
ТӰҤЖӦ – ИЛЫШЕ КОД
– Ачам мыланем эре пример лийын, тудо Марий Элыште ракетный войскаште служитла. Садлан мыланем изиэм годсек формо келшен, йочам годсек пален кушкынам: военный лиям. Шольымат офицер, Россий ден Казахстан чек воктене верланыше Степной олаште ракетный войскаште служитла.
Ача-авам СВО-ш кайышашем паленыт. Авам тургыжланен, ачамат ойгырен, но пешыже ончыктен огыл. Шольым тунам Балашиха оласе РВСН (Стратегический назначениян ракетный войска) академийыште тунемеш ыле. Мый нунылан службышто мо-кузе лийме нерген чылажым ом каласкале, мом палышаш улыт, тудым гына ойлем. Мый денем чыла сай, ида ойгыро, манам. Ачам дене чӱчкыдын йыҥгыртен кутырена, тудо каҥаш, поро мут дене кумылым нӧлта. Тӱҥжӧ – илыше код, манеш, – каласкала Вадим.
АЛА МЕМНАН, АЛА УКЕ
2022 ий годсек Вадим СВО кайыме чыла гаяк регионышто лийын шуктен: ончыч Херсоныш логалын, вара Красный Лиман олаш колтеныт, тушеч – Угледар, Соледар, Бахмут, Авдеевка олалаш, Клещеевка селаш.
– СВО-што лийме жапыште палынак вашталтынам манын ом керт. Но кӧргӧ вий ешаралтын, чыла шотыштат пеҥгыдемынам. Военный операцийыште элнан интересшым аралыме опытем тылеч ончычат лийын: военный вузым тунем пытарымеке, Кавказыш контртеррористический операцийыш колтеныт ыле. Шуктышаш задаче-влак пешыже огыт ойыртемалт. СВО-што диверсий паша влакым ыштена манын палемден кертам, утыжым каласаш ок лий. Мый денем пырля контракт почеш служитлыше-влак шукын Свердловск область гыч улыт. Ик ият пеле жапыште нунын вашталтмышт палынак шижалтеш. Нуно ответственныйрак, серьёзныйрак лийыныт, – манеш офицер.
Вадимын ойлымыж почеш, тусо еҥ-влак кокла гыч южыжо Россий верч улыт, весышт – мӧҥгешла. Кумшышт тыгелат-тугелат сайын койыт, нунак лӱдыкшым конден кертыт: таче тылат шыргыжыт, а эрла координатым тушманлан каласат. Тыгайже илалше, шоҥгыеҥ-влак коклаште утларак улыт.
– А каваште ала-мо эре чоҥештылеш, шкенанат, тушманынат. Гражданский квадрокоптер, дрон але беспилотник-влак. Нуно шкенан але тушманын улыт – радиостанций дене гына палаш лиеш, – манеш пӧръеҥ.
ВУЧЫМО ОТПУСК
Шукерте огыл Вадим отпускыш мӧҥгыжӧ толын каен. Корныге кок арня жап пуалтын. Толмыж нерген ача-аважым ончылгоч шижтарен. Нунышт, пораным ончыде, эргыштым Озаҥ олаш налаш миеныт.
– Вадим военный лиеш манын, пелашем дене коктын эргынан изиж годымак паленна. Тудо йочаж годым мӱшкырым кадырта, кидшым шеҥгек ышта да командир гай коштеш ыле. «Кушкын шуамат, ачам гай генерал лиям» манеш ыле, – ойла офицерын аваже Светлана Владимировна (снимкыште).
– Ача-авана пашаште улмышт годым мый изам дене шогенам. Тудын военный вузыш тунемаш пурымекыже, мыят, 11 ияш рвезе, Озаҥысе суворовский военный училищыш тунемаш кайышым – мӧҥгыштӧ шкетын ом шогыс. Ачам вигак ойлен: толмет шуэш гынат, тыйым налаш ом мий, тунем пытарашет перна. Тӱҥалтыште неле ыле гынат, варажым тунемалте. Икмыняр гана, чыла кудалтен, мӧҥгӧ пӧртылаш кумыл лектын. Но ачам, изам деке йыҥгыртен кутырымеке, шонымаш вашталтын. Изам дене кугешнем, тудо мыланем эре пример лийын да ончыкыжымат лиеш, – каласкала Вадимын Александр шольыжо.
Мо тыгай Шочмо эл манын йодмылан Вадим тыгерак вашештыш: «Эн ончыч – тушто илыше еҥ-влак, вара гына мланде да тулеч молат».
Контрактым подписатлен, СВО-ш кайымыжлан ик ият пеле эртен, эше тынарак кодын. Вадимын палдарымыж почеш, ончыкыжым кузе лиеш, эше пале огыл, военный операций пытымекат, ала кызыт служитлыме подразделенийышкак кодеш.
ЧОНЫМ ЫРЫКТЫШЕ
Пӧръеҥ эше ешым чумырен шуктен огыл. Но чонжым ик еҥ нерген волгыдо шонымаш поснак ырыкта. Ирина – Ростов-на-Дону ола гыч. Тудо волонтёр, шке кундемыштыже медикамент-влакым ямдылат да СВО кайыме верыш наҥгаят. Медикаментым кондымо годымак Вадим ӱдырым икымше гана вашлийын, вара – вес гана. Ӱмаште августышто нуно палыме лийыныт. Вашлийыныт лач тыгай тат годым гына: Иринамыт медикаментым намият, а Вадим да пырля служитлыше-влак налаш мият.
Отпускыш толмыж годым офицер кок кечылан Ростов-на-Дону олаште кучалтын. Лач тунам ӱдыр дене вашлийын кутыраш, икте-весе нерген утларак пален налаш йӧн лектын. Ӱшанена, ты историйын мучашыже пиалан лиеш.
Ирина АЛЕКСАНДРОВА.
Авторын фотожо-влак.