Икшыве-влакым йӧратет гын, еҥ шочшым ончен кушташ неле огыл. Морко район Рушродо ялыште илыше Наталья Валерьевна ден Владимир Геннадьевич Николаевмыт кум шочшым йол ӱмбак шогалтеныт да эше тӱрлӧ жапыште вич йочам ешыш ончаш налыныт.
Кок уреман ялыште – 27 ий
Рушродо ял Морко посёлко гыч кум меҥге тораште верланен. Наталья Валерьевна 1996 ийыште Изи Шоръял гыч тышке марлан толын. Пелашыж дене 27 ий ваш эҥертен, йӧратен илат.
Вате-марийын паша корнышт тӱрлӧ вере шуйнен. Озавате – штукатур-маляр. Шке профессийже дене ик жап тыршен, вара Моркысо пекарньыште пашам ыштен. Владимир Геннадьевич ондак колхозышто, вара Морко посёлкысо ЛУКойл заправкыште ятыр ий ыштен. Москошко, Озаҥышке пашам ышташ кудалыштын. Пытартыш ийлаште тудо корно пашаште тырша. Телым мӧҥгыштӧ сурт сомылка дене шогылтеш, ватыжлан полышкала гын, шошым корно пашаш лектеш.
Вате-марийын кум шочшышт уло. Таня ден Саша Озаҥыште илат. Алина аваже семын штукатур-маляр лийнеже, Моркышто тунемеш.
Николаевмыт ончыч вольыкым вӱта тич ашненыт. Вич ушкал дене кучымо жапыштат лийын. Кызыт ушкалым, ӱшкыжым, презым, кроликым, тӱрлӧ кайыквусым кучат. Пакчагӧргымат шуко шындат. Озавате телылан шапаш киярым шинчалта, тӱрлӧ салатым, компотым ышта.
Йочам налаш таратен
Николаевмыт икшывым йӧратыше ача-ава улыт. Еҥ йочам ончаш налаш эн пытартыш Алина ӱдырышт таратен.
– Кумшо икшывым нелын ыштенам. Тидын деч вара йочан лийын сеҥен омыл. Алина пырля модашыже изи йочам эре йодын. Икана шоналтышым да пелашемлан маньым: «Айда ик икшывым ончаш налына. Алина дене пырля кушкыт ыле». Икте-весе дене каҥашен, изирак икшывым налаш кутырен келшышна.
2007 ий 16 майыште Йошкар-Оласе аза пӧрт гыч талукашат да кум тылзаш Юрийым мӧҥгӧ конденна. Эн ончыч тудым опекун семын онченна, 2014 ий годсек приёмный еш улына. Кызыт Юрийлан – 17 ий. Тудо Морко посёлкысо школышто 11-ше классыште тунемеш, – мане Н.Николаева.
Эше кум икшыве
Наталья Валерьевнан чонжо ик йочам ончаш налме дене лыпланен огыл. Эше изи икшыван лияш кумылжо лектын. Тудо ийын телым Йошкар-Оласе аза пӧрт гыч кум ийым эртыше Полинам ешыш конден. 2018 ийыште Морко реабилитационный рӱдер гыч Аринам, 2019 ийыште тазалыкым пеҥгыдемдыме да каныме «Таир» рӱдер гыч Никитам, Йошкар-Оласе аза пӧрт гыч Алисам конденыт.
– Юрийым приёмный еш семын ончен кушташ манын, Йошкар-Олаште приёмный ача-ава-влакын школыштышт тунемынам. Тудо жапыштак мый Полинам ончаш налаш кумылаҥынам. Тудлан кызыт – 11 ий, Шернур район Казанский селасе коррекционный школышто 5-ше классыште тунемеш. Тушко тудым колташ моткоч чаманенам, ойгыренам. Полиналан тушто келша, тунемашат куштылгырак. Йолташ-влакым муын.
Арина ешыш вучыдымын толын. Изи икшывым уэш налаш манын, верысе опеке да попечительстве пӧлкаш документым сдатлаш миенам ыле. Тушто 3-шо классыш коштшо Арина шинчен. Специалист-влак ты ӱдырым пеш чаманеныт, районысо Октябрьский йочапӧртыш колтымышт шуын огыл. Мыланем ӱдырым ончаш налаш темленыт. Чаманен, тудым ешыш нальым. Кызыт 15 ияш ӱдыр 8-ше классыш коштеш. Пеш молодец ӱдыр, полышкала. Мом ойлет – чыла ышта. Сӱретлаш, тӱрлӧ сӧрастарышым ышташ йӧрата, книгам лудеш.
Арина деч вара садак изи икшывым ончаш налаш шоненам. Ешыш ныл ияш Никита ден кум ияш Алисам кондышым. Коктынат ик еш гыч иза ден шӱжар улыт. Никита 1-ше классыште тунемеш. Алиса йочасадыш коштеш.
Йоча-влак дене марла кутырем. Пытартыш кок икшыве марла але сайын огеш умыло, – мане Наталья Валерьевна.
Пашалан кумылаҥдат
Озавате йоча-шамыч нерген сай шомакым гына ойлыш. Кажныже тудлан шочмо икшыве гай лийын шуктен. Эрдене чылаштым школыш ужата, кечывал деч вара нуным порын вашлиеш. Толмекышт, тутло кочкыш дене куандара.
Николаевмыт йоча-влакым пашалан изинек кумылаҥдат, арулыкым йӧраташ, шкем шот дене кучаш туныктат. Кеҥежым шудым удыраш лектыт, пакчаште шӱкым кӱрыт, вӱдым шават. Каныш годым когыльым ыштат.
– Кажне йочан – шке койыш-шоктышыжо, кажныж деке тӱрлӧ йӧным муын моштыман. Нунын дене мутланен, икойыш шуаш кӱлеш. Икшыве-влакым шкем сайын кучаш, еҥ ваштареш кычкырлаш огыл, пӧртыштӧ арулыкым эскераш туныктем. Нине йоча-влаклан шинчымашым пуэн, сай илыш корныш лукташ шонена, – ойла Н.Николаева.
Йочам ончен кушташ ответственный паша гынат, Николаевмыт вуйым огыт ший. Нелылыкым сеҥен, ончыко ӱшан дене ошкылыт. Ты сурт нине икшывылан ик эн шерге. Сандене, тышеч лектын каен, тиде суртыш уэш пӧртылаш, ача-авам тыгак чот йӧраташ тӱҥалыт манын ӱшан уло.