Кӧ улат манын, йодыт коклан, Пелештем: «Мый марияк улам!»

Ираида Димитриевна Милютинан (Иванова) мурпогыжо ятыр лудшылан вучыдымо. Шуко еҥ сылнымутыш ошкылым школышто тунемме годым але студент пагытыште ышта гын, Ираида Милютинан ты вий кызыт гына ылыжын. Ала амал тыгай лийын, ала чоныштыжо поэзий шулдыр вийым налын, туге гынат тудын «Тул пеледышем» икымше ппочеламут книгаже ятыр лудшо деке миен шуын. И.Милютинан тунемме жапыштыже Советский район Кодам школышто марий йылме да литератур урок-влак лийын огытыл. Тунам школ руш программе дене пашам ыштен.

Автор 1962 ий 4 июльышто Советский район Ловэҥер ялеш шочын. Медведево район Ежовысо совхоз техникумышто зоотехниклан тунемын. Умбакыже чумыр илышыжым колхоз пашалан пӧлеклен.  Ираида Димитриевна Шернур район Чылдемыр ялыште ила. Вич шочшан ава, 6 уныкан кова – кызыт сулен налме канышыште. Эргыже, палыме марий мурызо Сергей Милютин, аваж гаяк усталык шӱлышан кушкын, шкеат почеламутым воза, семым келыштара.

Кум книган авторжо семын мыят шке акамым сылнымутлан мыняр-гынат кумылаҥденам, возаш таратенам, очыни. Кызыт Ираида йоча-влаклан книгам ямдыла. Ты пашаже воранен толжо. Авторлан ончыкыжым кушкаш, поэзий аланыште шке вержым муаш тыланена.

Надежда Ильина. Волжский район, Карай.

Сылне пӱртӱс

Каваште шӱдырым ончем,

Чолген йӱла торашке пеш.

Камвочмым мландышке вучем,

А тудо камвочде йомеш.

 

Эрден шыма йӱр йогалеш,

Кумда пасу шыргыжалеш.

Коеш тораште шонанпыл,

Кава волгалте, шулыш пыл.

 

Садерыште йоҥга мур йӱк,

Куку мура куэрыштем,

Чонем тарватыш эҥер йӱк,

Йырваш пӱртӱсшӧ сылнештеш.

 

Мотор ялемлан куанем,

Шыма лият – почам чонем.

Осалым шонышо еҥлан

Мый порын пелештем «Салам!»

 

Туныктышылан

Йоча-влакым туныкташ

Логалеш чыла чыташ,

Йоча кумылым палаш,

Ава гай шкежат лияш.

 

Чон яндар да весела,

Поро ден тӱсет йӱла.

Ончалмет ялт кече гай,

Кумылет пеледыш гай.

 

Шыргыж ончалат йочам –

Осал кодо шеҥгелан.

Кече семын шыргыжат,

Йӧраташ тӱням ӱжат.

 

Ок мондал авам иктат –

Ава гай туныктышат.

Вуйым савен тауштем,

Тачат тудым йӧратем.

 

Шокто гармонетым

Шокто, шокто гармонетым

Мурена да куштена.

Савырем гын кумылетым,

Поро йолташ лийына.

 

Гармонь сем почеш мыят

Пӧрдам йырет лывыла.

Тавалтен ончал тыят,

Койышет келша мылам.

 

Кече лектеш чеверген,

Вийым пуа кажнылан.

Айста гармонист воктен

Куштена пырля чылан.

 

Ончалам моторлыкет,

Йыр тыят ончал тӱням.

Лывырга тунам капет,

Ит коляне нигунам.

 

Марий улам

Марий Эл – шочмо вер мемнанат,

Пелешталын марла колтена.

Чон шула марий муро почеш,

Эрла кечым илаш вий шочеш.

 

Марий ойлан ок кӱл вожылаш,

Тек вашлийше пала, кӧ улат!

Вет кугезе коча-кованан

Вӱрышт кодын мемнан капыштат.

 

Шочмо йылме – мемнан куатна,

Шочмо йылме – мемнан койышна.

Марий калык лиеш – илена.

Мландынам кызыт шке тӱзена.

 

Марий чоным ок лий шемемдаш.

Шочмо йылмым кӱлеш йӧраташ.

Кӧ улат манын, йодыт коклан,

Пелештем: «Мый марияк улам!»

 

Проститлем

Жап эҥер гай йога,

Чарныде, эре ончык.

Кече кӱшыч онча,

Ырыкта мемнан чоным.

 

Шуялта ший йолвам,

Кораҥда чон гыч кочым.

Ошемда шем кавам,

Кертеш шӱмым чын почын.

 

Ӱшан тул корныштем

Порым, сайым ужнеже.

Кече вел ырыктен

Кертеш мыйын чонемжым.

 

Камвозам, кынелам,

Проститлем осал мутым.

Мый улам пиалан.

Возем почеламутым.