Кызыт ятыр подростко икте-весе дене мутланыме годым аватмутым кучылтеш. Мо дене тиде кылдалтын? Молан тудо тыгай шомак-влакым ойла? Тидым чактараш лиеш мо? Йодыш-влаклан вашмутым Йошкар-Оласе 7-ше номеран школышто тыршыше психолог Л.В.Каяткина пуа.
Кӧ улмыжым ончыктынеже
Чаманен каласыман, ончыч сай огыл мут-шамычым кугурак класслаште тунемше-влак деч шукыж годым колалтын гын, кызыт 5-6-шо класслаште тунемше-шамычат ойлат. Тидыже, мутат уке, еш гыч тӱҥалеш. Туштыжо кугыеҥ-влак икте-весе дене мутланымышт годым аватмутым кучылтыт, икшыве тидым колеш да ушышкыжо пышта. Тыгак йолташыже-влакым ончен тунемын кертеш. Тыге ойлен, подростко шкенжын кӧ улам манын ончыктынеже.
Йылмым кучыман
Подростко мутланымаштыже аватмутым, кӱлеш-оккӱл сленгым кучылтеш гын, кутырымо ойжым «куштыраҥда». Тудын мутвундыжо нужнаҥешат, манаш лиеш. Вет тӱрлӧ мотор-шомакым ойлымо олмеш, тудо эре ик мутымак кучылтеш. Тыге тудын сылнынын мутланен моштымыжо йомеш. Адакшым вес еҥ дене мутланыме годым тыгай мут-влакым кучылтмо тудын деке пагалыдымашым луктеш.
Вес тат – аватмутым шижмашым почын пуымо годым кучылтыт. Тидыже айдемын куанымыже але сырымыж годым палдырна. Кунам чонышто куанымаш озалана, тудым кузе аватмут дене «сылнештараш» лиеш? Очыни, сырыме годым тыге ойлымын сай могыржым палемдаш лиеш. Вет чонышто шыде гын, тудым тӱжваке лукташ кӱлеш. Южо еҥ тидым аватмут деч посна ыштен ок мошто.
Тунемман, лудман
Кызытсе илышыште аватмутым колде огеш лий. Кушто да кунам тыгай мут-влакым кучылташ лиймымат палыман. Садлан ача-ава да кугыеҥ-влаклан ончыч шканышт мутланаш тунемман, йылмым «сорлыклыман». Нуным ончен, икшыве-шамычат тидлан тунемыт. Йырнык мут шагалрак але йӧршеш ынже лий манын, шинчымашым пойдарыман, тӱрлӧ литературым лудман. Тунемше, шуко лудшо, культурный еҥ-шамычын мутвундо поянлыкышт мотор, сылнын йоҥгалтше. Тыгай-шамычым эреак колыштмо шуэш!
Л.Каяткинан альбомжо гыч налме фото.