Чыла сай лийже манын шкеже мом ыштет?
Илышыште айдеме эре кунам-гынат нелылык дене тӱкна. Молан тыге лиеш, кузе чон йӧсым лыпландарыман, кушто ласкалыкым муман? Могай ме улына? Ала Юмын кӱштымыжым шагал шуктена, ала йӧршеш огына шукто, садлан уда койыш, осал шӱлыш, торжалык мемнам да кушкын толшо тукымнам «ишен» толыт.
Йошкар-Оласе да Марий Элысе митрополит Иоаннын благословитлымыж почеш ме, редакций пашаеҥ-влак, Курыкмарий районысо Сумка селасе черкыш миен коштна. Палена, тушто архимандрит Иоанн (Барсуков) шкежат Юмо гай поро шӱлышан, еҥ-влакын ойгыштым лыпландараш, чоныштым, ончыкылыкыштым благословитлаш колтымо поро ача. Ош тӱняште чыланат языкан улына, садлан Юмо ончылно титакнам касараш вараш кодман огыл. Сумка черкын 91 ийыш тошкалше духовникше Иоанн ача деке миен толза. Тудын пушкыдо кидшым кучымо да тыматле ойжым колыштмо деч вара «вудыкаҥше» шинчана ала почылтеш.
«Мландывалне илышет шуйныжо манын, ача-аватым пагале». Юмын кӱштымӧ тиде ойым ит мондо, шотыш эре нал, шкежат ача-аватым, кугыеҥым пагале, йочат-шамычым, шкендым, вес еҥым пагалаш туныктен кушто. Тыге Юмо деке кайыме корно тӱҥалеш. Мый декем шукын толыт да «Икшывем тыгай, тугай, мутым ок колышт. Марлан каен але ӱдырым налын, ойырлен маныт. Мом ыштыман? Тыгодым «А шкеже мом ыштет? Юмылан кумалат? Юмо ончылно языкым касараш ямдылалтман, тынеш пурыман, оҥым кажне кечын ыреслыман, молитвам лудман, таинстве йӱлам шуктыман, пырчешым подылаш ямдылалтман, собороватлалтман. Чыла тидым священник-влак ышташ полшат. Вате-марий ятыр ий пырля илат да шоныдымын-вучыдымын ойырлат. Самырык-влак ушнат веле, шукат пырля огыт лий, ойырлат. Кызыт гражданский брак дене илат, ӱдырвуя азам ыштат. Аватмут дене вожылде мутланат, шала койыш озалана. Йоча-влакым Интернет гыч «шӱдырен луктын» от керт. А тушто ала-момат ончыктат. Лач сайжым гына ойырен налаш туныктыман. Эше Моско да чыла Русьын патриархше Алексий II ойлен: «Юмо деч посна ушнымаш ойырлымашыш шукта. Садлан ача-авалан шочшыштым венчаялалташ благословитлыман». Святой шӱлышым, Юмын, Суксын аралтышыжым черкыште венчаялтмеке гына налат», – манын мутланымашнам тӱҥале Иоанн ача.
Колышо еҥым чӱчкыдын уштыман мо?
Чынак, кызыт шуко еҥын еш илышыже лунчырген толеш, чылажымат куштылгын ыштат: шонат – ушнат, шонат – ойырлат. Тукым лугалтеш, икшыве тулык кушкеш. Айдеме тукым пеҥгыде лийже манын, Юмылан кумалын илыман. Тидым ача-ава гына шке шочшыштлан изишт годым туныктен каласен кертыт.
«Юмын эрык (воля) да закон ваштареш улшо еҥым осал вий алгаштара. Молитвам лудын илыше отыл гынат, кажне эрдене «Тау, тылат Юмо. Юмо, проститле мыйым. Юмо, благословитле мыйым» манын ойлыман. Тиде кӱчык молитва илышетым аралаш полша. Языкым касарымек, Юмын благодатьшым налат. Арняште куд кече пашам ыште, шымше кечын Юмым пагале, черкыш кошт, кумал, титакетым проститлаш йод, пырчешым подыл, тунам веле илышетым куштылемдет», – умбакыже ойла священник.
«Колышо еҥым чӱчкыдын уштыман мо?» – йодым архимандрит Иоанн деч. Тудо тыге вашештыш: «Юмын законын визымше заповедьшым эре шуктыман. Илыш дене чеверласыше ача-авам мондыман огыл, нунын верч кумалман. Черкыште «За упокой» манын возыктен, сортам чӱктыман, сорокаустым пуыман. Шоҥго, чот черле-влакым колаш ямдылыман, черкын чыла таинствыжым шуктыман.Шоҥго, чот черле еҥ-влакын сулыкыштым священник касараш полшышаш, уке гын уло языкшым тыгай еҥ-влак пеленышт вес тӱняш наҥгаят. А тушто нунылан эшеат чот неле лиеш. Ӱмыр мучко христиан верам кучышо еҥ Юмо дене пырля илышаш. Колымек, чон кап гыч ойырла, Юмо деке миен шумешке, 20 тергымашым йӧсланен кайыме корным, эрта.
Коло тошкалтышым эртымек, узьмакыш логалат
Тидыже мытарстве маналтеш. Тыге кажне еҥын чонжым мыняр сулыкан улмым ушештарыме почеш йӧсландарыше корно вуча. 16 – 17 мытарстве тошкалтышыште еҥ марий да вате ден яжарланымылан, венчаялтде илымылан, шке чон яндарлыкыштым йомдарыше-влак мутым кучат. 18-ше содомский мытарстве чыла шакше язык пашам ыштымым терга. Чыла тиде мытарствым (чылаже 20 ) эртен кертат гын, узьмакыш логалат. Юмо чыла койыш-шоктышнам, кузе илымынам кушеч пала? Умылтарем: азан эше мӱшкырыштӧ улмыж годымак тудын шӱмышкыжӧ аваж гоч осал вий пурен шинчеш, тиде осал денак йоча ош тӱняшке шочеш. Садлан азам тынеш пуртыман. Священник ныл тӱрлӧ молитвам лудеш, азан шӱмжӧ да капкылже гыч осалым поктен луктеш, тыге азан чонышкыжо святой шӱлыш пура, да ньогалан Юмо суксыжым пуа. Садлан шым ияш марте йочам суксо дене иктак маныт, черкыште языкым касарыме деч поснак службо пытыме лишан пырчешым подылтат. Икшывын шым ий теммекыже, тудын илыш-корныжым осал ден суксо эскераш тӱҥалыт. Осал вий айдемын уда пашажым воза, суксо – сай пашажым. Вара айдемын колымекше, мом возымыштым тергаш тӱҥалыт. Тыге айдемым, колымекше, мытарстве — тошкалтыш дене эрташ шогалтат. Садлан черкыш кажне кугу пайремлан, рушарня еда толман, Юмым пагалыше еҥ шке шочшыжо-влакланат сай илыш корныш шогалаш полша», – ойлыш Иоанн ача.
91 ияш Иоанн ача дек пасу гоч
Сумка черкыш Иоанн Ульяновск область гыч 1965 ийыште ешыж дене толын, пеленже черле аважым конден. Шочмо кундемысе изирак черкыште ачаже, Кузьма, ден аваже, Екатерина, молитва мурым муреныт, Юмылан чот ӱшаныше лийыныт. Тыге эргыштат Юмылан ӱшанен кушкын. Сумкаште Чебоксар ГЭС-лан кӧра, вӱд чот ташлен, тыге тышеч еҥ-шамыч каяш тӱҥалыныт. Но храмым Юмо арален коден. Юл сер воктене тудо таче торашке волгалт шинча. Пасу гоч шуйнышо лакылан, йӱран годым тазылан корно дене еҥ-влак тышке кажне кечын толыт. Чон йӧсышт нерген каласкалат, Иоанн ачан полшымыж дене эрыкталтмек, илыш вийым налыт. Тугеже чонышко угыч порылык пура.
Черкыште кечылан кок гана службо эрта
Храмыште лиймына годым Владимирский села гыч тусо черкын иерейже Алексей толын ыле. Тудо тыге каласкалыш: «Черкыште архимандрит Иоанн, тиде храмын да мемнан епархийын духовникше, кажне эрдене кандаш шагатлан да кастене шым шагатлан литургийым эртара. Эрденысе службо годым кумалаш толшо-влакын языкыштым касара, пырчешым подылта, ой-каҥашым пуа. Черке пелен ӱдырамаш да пӧръеҥ-влаклан посна илемым чоҥымо, паломник-влаклан пӧлем, унагудо улыт. Тораштак огыл Почаевский Шочынава Юмоҥалан часамла, купель верланеныт, тушто памаш вӱдым налаш, чывылт лекташ лиеш. Храм Рождества Пресвятой Богородицын лӱмжым нумалше Сумкасе черке 21 сентябрьыште ырес дене коштмо кугу пайремым эртара. Юмо саклыже чыладамат».