Морко велын эн сӧрал вершӧрыштыжӧ верланен Шӱргыялна. Ялыш пурымо Ваштар уремыште Валентин куп чылам кол дене сийла. Ялын кок уремже покшеч яндар памаш йоген эрта. Калык тиде сӧрал памашым шке вий-куатше ден тӧрлен.
Ожнысекак тысе калык шке вершӧржым йӧратен. Пӧтыр курык, Яким корем, Учукма корем, Сирлыше корем, Кӱгорем – чылаж денат кугешнен илен. А Пысменэҥер олык Шӱргыялым «Родина» колхоз деч ойырен шоген. Осман коремже Ярансола ял деке ушен. Ял деч тораштак огыл Йогор куп ден Чара куп волгалт шинчат. Тыгай сылне верыште мемнан Шӱргыялна тӱзлана. Шуко курымла эртен, тачысе кечылан еҥжат пеш шагал кодын, но сӧрал пӱртӱс тыште шочын-кушшо кажне айдемым шкеж деке семален ӱжеш.
Шукерте огыл Шӱргыялыште Марий кас эртаралте. Шӱргыялын кок уремже мучко гармонь сем йоҥгалте. Зинаида ден Владимир Кузьминмыт эрден эрак ял покшелне ӱстелым вераҥденыт. Юля ден Юрий Сергеевмыт еш да чыла толшо калык тушко поян чесым погеныт.
Шӱргыялыште Олег Васильев – пеш пагалыме тракторист. Тудо уло калыклан шудым солен-удыра, пакчам курал пуа. Марий каслан Васильевмыт еш поснак чот ямдылалтын: пайремыш чумыргышо калыкым сийлаш лӱмынак шорыкым шӱшкылыныт, тамле шурпам шолтеныт.
Морко посёлкышто илыше Татьяна Михайловна Лазареван Станислав эргыже Шӱргыялым тӱзатымашке поснак кугу надырым пышта. Олег чӱчӱжӧ дене изирак озанлыкым кучат. Вольыкыштат ятыр.
Шочмо Шӱргыялышкышт тора вершӧр гычат ятырын толыныт.
Тачысе кечылан ялыштына эн кугу ийготанлан ака-шольо Ольга ден Андриян Яндаковмыт шотлалтыт. О.Дмитриева изиш изирак. Нуно пайремыш толын кертын огытыл, садлан кугурак семын мутым Р.Л.Алексеева ойлен. Роза Леонидовнан йоча пагытшат Шӱргыялыштак эртен, кушкын шумекыже, пӱрымаш йолташымат тыштак вашлийын.
Ты ялыште 50 ий пырля илыше мужырлан Зинаида ден Владимир Кузьминмыт шотлалтыт. Нуно чон шомакымат пелештен колтышт, мурымат йоҥгалтарышт, калыкымат порын вашлийын моштат, пеш тыматле кумылан улыт.
Тачысе кечылан Шӱргыялыштына Алексей Дмитриевын ешыже эн самырыклан шотлалтеш, эн изи икшыват – нунынак шочшышт. Тиде самырык еш лӱмеш Юстина Кудряшова рушла да французла муро-влакым йоҥгалтарыш. Ӱдыр вич ияш гына, ача-аваже, Богдан изаж дене пырля Рязань ола гыч шумеш толыныт. Тудын аваже, Христина, Шӱргыялыштак шочын-кушкын. Юстинан мурымыжым калык куанен колышто. «Шӱргыялыште Марий Элын калык писательже Л.Яндаков, опер мурызо, Марий Элын сулло артистше Г.Апайкин, Марий Элын сулло туныктышыжо О.П.Ильина шочыныт, ала, илен-толын, Юстина Кудряшоват нунын гаяк палыме еҥ лиеш» манме ойым ятырын каласышт.
Шӱргыялыштына Марий кас «Иле, мыйын ялем!» республикысе фестиваль кышкарыште эртаралте. Пайремым Кораксола тӱвыра пӧрт пеленысе «Муро кумыл» фольклор ансамбль, Ярансола ялын чолга гармоньчыжо Вениамин Борисов сӧрастареныт.
Елена Григорьева, Кораксола тӱвыра пӧрт вуйлатыше.
Снимкыште: Шӱргыялыште Марий касыш чумыргышо, шке пиалан йоча жапыштым тыште эртарыше шерге калык; «Муро кумыл» ансамбль; Юстина Кудряшова мура; Йоча-влак модыт.
