
16-22 сентябрь – Черлыеҥын лӱдыкшыдымылыкшӧ арня
Черлыеҥ-влакын лӱдыкшыдымылыкышт тӱнямбал кече (17 сентябрьыште палемдалтеш) – еҥ-шамычын шинчымашыштым пойдараш, тыгак пациент ден медпашаеҥ, политик да тазалык аралтыш аланыште тыршыше ончылъеҥ-влак коклаште кылым пеҥгыдемдаш эше ик йӧн. Тыште тӱҥжӧ – медполышым налше еҥын лӱдыкшыдымылыкшӧ. Тиде йодышым Марий Элысе Тазалык аралтыш министерствын сестринский паша шотышто тӱҥ специалистше Е.Кузьминых радамла.

Черлыеҥ-влакын лӱдыкшыдымылыкышт кечылан кажне ийын у темым палемдат, тыгодым тидын шотышто эн пӱсӧ да жапым шуйкалыде рашемдаш йодшо шӧрыным ойырен налыт.
Черлыеҥ-влаклан диагнозым чын да жапыштыже шындымын кӱлешлыкшым шотыш налын, 2024 ийыште «Черлыеҥ-влакын лӱдыкшыдымылыкышт верч диагностике пашам саемдымаш» темым ойырымо. «Йоҥылышым ида ыште, лӱдыкшыдымылык нерген эре шарныза!» – йоҥга тудын лозунгшо.
Черлыеҥ вашкерак паремже манын, черым жапыштыже пален налман. Тазалыкым аралыме тӱнямбал организаций диагностикым ыштыме годым эн ончыч лӱдыкшыдымылыклан тӱткышым ойыраш, ты пашаште чыла аспектым шотыш налаш палемден. А тидыже диагностикым ыштыме системым пеҥгыдемдаш, диагностикыште лӱдыкшыдымӧ алгоритмым ямдылаш, медпашаеҥ-шамычлан йоҥылыш деч кораҥаш, диагностике годым черлыеҥ-влак дене пашам пырля виктараш полша.
Черлыеҥ-шамычын лӱдыкшыдымылыкышт шотышто Глобальный план (2021-2030 ий-влаклан) уло. Тушто диагностике годым йоҥылыш деч посна стратегийым ямдылаш чыла эл деке ӱжмаш дене лектыныт.
Но диагнозым шындыме годым садак ятыр йоҥылыш ышталтеш: тазалыкым аралымаште кораҥдаш лийме эҥгек кокла гыч тудо 16 процентшым айла. Черлыеҥын тазалыкше шотышто проблемым жапыштыже да чын пален моштыдымаш южгунам айдемым колымаш марте шукта. Диагностикым ыштыме годым йоҥылыш дене ятыр еҥ тӱкнен. Садлан ты пашашке кугу вашталтышым пуртыманак.
Тушко анемнезым (черлыеҥын черже шотышто историй), клинический тергымашым, диагностический тестым ыштен кертмым, диагностический йоҥылышым шымлымым да тудым ончыкыжым шотыш налмым пуртыман.
Диагнозым чын шындаш манын, черлыеҥ шкежат тазалыкше шотышто врачлан нимом шылтыде каласкалышаш. Приёмыш каяш шонышо еҥлан теве мом шотыш налман.
– Ямдылалтса: лекше йодыш-влакым сералтыза, проблемымат возаш уто ок лий.
– Йодышда уло гын, эре рашемдыза.
– Врачын ойлымыжым умылен шуктен огыдал гын, уэш йодаш ида ӧр.
– Чер нерген каласкалыме годым нимом ида шылте.
– Врач, вуйышкыда пурен, шонымыдам лудын кертеш манын ида вучо. Мо тургыжландара, чыла луктын ойлыза.
– Палыза: врачлан чын диагнозым шындаш жап кӱлеш.
– Эмлалтме план почеш врачын темлымыжым шуктыза.
Марий Элысе Тазалык аралтыш министерствын архивше да https://www.freepik.com/ сайт гыч налме фото-влак.