Э.Сапаев лӱмеш опер да балет театрын артисткыже Эльвира Гурьева (Курай) дене 2010 ийыште палыме лийынам. Тунам тудо «Кугарня» газет редакций «Шийгорно» проект дене марий-влакын тӱшкан илыме верлашке лектын. Эльвира муралтен колтен гын, йоҥгыдо йӱкшӧ ала-мыняр меҥге торашке йоҥгалтын. Шӱм-чонжо гыч кӱдырчӧ, волгенче семын шергылтше мурыжо шуко еҥым ӧрыктарен, тыге марий калыкын чолга да талантан ӱдыржӧ улмым, чынжымак, пеҥгыдемден.
Тунам Эльвира МарГУ-што студент-влакын вокал клубыштым да хорыштым вуйлатен. Студийже «Курай» маналтын. А 2012 ий годсек Э.Сапаев лӱмеш опер да балет театрын солисткыже, йӱкшӧ – сопрано.
«Изиэт годым кӧ лияш шоненат?», — йодым Эльвира Николаевна деч. «Балерине. Ачам театрышке «Лебединое озеро» балетым ончаш конден ыле. Ужынам, кузе сценыште лывыргын, кидым йӱксӧ шулдыр гаяк тарватыл, парня вуйыш шогалын, ӱдыр куштен. А кумшо классыште тунеммем годым отборочный турыш миенам, но туйо улмемлан кӧра ышт нал. Спорт гимнастикыш коштынам, капкылем келшен огеш тол, маныныт. Тыге кугу шонымашем шулен йомо. Тугеже юрист лиям. « Тугайыш ом колто. Тый пеш чыным йӧратыше улат, иктаж лукышто авырен, пуштынат шуат, от кай» -, пеҥгыдын манын ачам. А мый йочасад гычак муренам. Икымше классыште тунеммем годым «Иоланта» оперым ончаш миенна. Тунар шулен колыштынам, Иолантан арийжым шарнен кодынам. Тунамак ушыштем шонымаш шочын: «Иктаж-кунам тиде оперыште мураш тӱҥалам».
Ала-молан мылам ты театрын шӱлышыжӧ йоча годымак моткоч келшен. Ме оперым да балетым ончаш чӱчкыдын коштынна», — каласыш мурызо.
Уста семмастарын ӱдыржӧ
Эльвира Гурьева Йошкар-Олаште кушкын. Ачаже Николай Гурьевич Гурьев 1946 ийыште Волжский районысо Усола Корамас ялыште, аваже Зинаида Фёдоровна 1953 ийыште Оршанке районысо Тошто Крешыныште шочыныт. «Ачам 14 ияшыж годым Сибирьыш Абакан – Тайшет кӱртньыгорным ыштымашке каен. Оксам ыштен толмек, ялыште ачажлан у пӧртым чоҥен пуэн. Вара Озаҥ олаште пашам ыштен. 1970-ше ийлаште Йошкар-Олашке музучилищыш хорын дирижержо специальность дене тунемаш пурен. Ачам чыла гаяк семӱзгар: баян, гармонь, мандолин, тӱрвӧ гармонь –дене шокта ыле. Тудым Корамас велне самодеятельный композитор семын паленыт. Ачамын возымо «Тиде ял –Усола, мыйын шочмо вер…» мурыжым ала-молан калык муро манын шонат. А тидым лач ачам возен. Йошкар-Олаштак авам дене палыме лийын. Ешыште кок йоча кушкынна. Алексей шольым ачам гаяк тӱрлӧ семӱзгар дене устан шоктен мошта, поснак гармоньым йӧрата», — манеш Эльвира Николаевна.
Тиде ӱдыр сайын мура
Эльвиран йочасадыште кугурак группыш коштмыж годым П П.Чайковский лӱмеш искусство школ гыч комиссий толын. Мурымыжым колыштмек, «Тиде ӱдыр сайын мура, мыланна тыгай кӱлеш» маныныт. Кунам, кушко толаш кӱштеныт. Тыге икымше классыш каяш ямдылалтше ӱдыр, ача-аважлан ойлыде, шке семынже экзаменым кучаш миен. Аважлан паша верышкыже йыҥгыртеныт да «Зинаида Фёдоровна, тендан Эльвира ӱдырдам тунемаш налынна», — маныныт. Ешыште чыланат ӧрыныт!
Эльвира Йошкар-Оласе 18-ше номеран школышто тунемын, тыгодымак музшколыш коштын, фортепиано да аккордеон дене шоктен.
1997 ийыште И.Палантай лӱмеш музучилищым тунем лектын. Музыкальный училищыште Эльвира Гурьева ондак семӱзгар пӧлкаште шинчымашым налын, вара уэш музучилищышкак вокал пӧлкаш тунемаш пурен. Туныктышыжо Марий Элын сулло артистше Александр Фисенко лийын Тунеммыж годымак ӱдыр Э.Сапаев лӱмеш опер да балет театрыште хорышто мурен.
«Ачам ончык ужын моштышо гай «Мурызо лият» манын. Палантай лӱмеш училищым тунем пытарымеке, тудо ийынак Москошко хор искусство академийыш тунемаш каенам, тушто солисткылан ямдыленыт. Шуко лӱмлӧ мурызо, оперым мурышо-влак дене палыме лийынам. Пӧртылмеке, А.Искандаров лӱмеш капеллыш солистке да хормейстерлан пашаш пуренам», — каласкала Эльвира Курай.
Иоланта лийын
Капеллыште пашам ыштымыж годым Эльвиран йоҥгыдо йӱкан улмыжым аклен, «Тылат оперыште мураш кӱлеш» маныныт. Тыге 2012 ий августышто Эльвира Николаевна опер да балет театрын труппышкыжо кусна. Тушто тудо, чынжымак, шкенжым муэш. Изиж годым «Иктаж-кунам мыят Иоланта лиям» манмыже шукталтын, П.Чайковскийын «Иоланта» оперыштыже лач Иолантан партийжым мураш Юмо пӱрен. Мурызо тыгак Хозяйка Корчмы («Борис Годунов»), Смеральда («Любовь к трем апельсинам»), Оксана ( «Ночь перед Рождеством» ), Лиза («Пиковая дама»), Анина («Травиата») лийын. Опереттыштат мура. Теве «Бабий бунтышто» –Дуняша , а «Беда от нежного сердца» постановкышто – Катя. Ончылий тудо «Мадам Баттерфляй» оперыште мурен. Эльвира итальян, француз, испан йылмыла денат кумылын мура.
«Оперыште кузе мураш кӱлмым клавир маныт. Книгаште, кушто ното дене йӱк да фортепиано партийлам возымо, тудым ончалам, арийым лудам. Вара концертмейстер деке урокыш толам. Тудо нотыш ончен шокта, а мый нотыш ончен мурем. Вара дирижер деке лектына, ынде кумытын пашам ыштена.Тиде арийым могай темп дене мураш кӱлеш, тугай темпым муына. Чыла келыштарымек, режиссер дене пашам ыштена, тудо мезанценым шында. Кузе сценыште шкем кучена, могай действийым ыштена, кудо лук гыч лектына, диалог, але кумытын мурымо годым кузе мурен кутырена, икманаш, сценыште мо ышталтмым режиссер виктара», — умылтара мурызо.
– Оперым мурышылан йӱкым эреак аралыман, туге?
– Йӱк – паша, калык ончылно эреак чатка, шкем шот дене кучышо лийман. Оперыште, опереттыште мурымо годым пеҥгыде дисциплиным шижат. Садлан йӱк деке пагалымаш лийшаш. Мыланна чиялтыме пашам ышташ ок йӧрӧ, пуракым шӱлаш огеш лий. Пӧлемыште арулыкым ыштымем годым, маскым чиен пуракым ӱштам, кӱварым мушкам. Балконыш телым мушмо вургемым сакалаш упшым упшалын, курткым чиен лектам.
Сеҥымаш дене саламлена
Эльвиран шӱм йолташыже, пелашыже Волжский вел рвезе Александр Качуев тыгак ты театрын хорыштыжо мура, А.Искандаров лӱмеш капеллын тӱҥ дирижёржо. Александр Васильевич ондак Йошкар-Оласе президентский школ-интернатыште, вара И.Палантай лӱмеш музучилищыште тунемын. Озаҥ оласе консерваторийыште хорын дирижержо специальность дене тунем лекмек, Йошкар-Олаш пӧртылын, капеллыште пашам ышташ тӱҥалын. Эльвира ден Александр коктынат марий искусствым кӱшко нӧлтымаште кыртмен тыршат. Иктыже шокта, весыже мура гын, пуйто тӱня ылыжеш. Нуным колыштын, чонет вийымак налеш.
Тений 20-27 мартыште «Театральный Йошкар-Ола» XXV фестиваль эртаралтын. Эльвира Гурьева П.Чайковскийын «Евгений Онегин» оперыштыже Татьянан партийжым мурымылан «Оперыште эн сай партий» номинацийыште сеҥен. Тиде чап лӱм дене эше ик гана шокшын саламлена!
Эльвира Николаевна поро пашам ыштымашке ушна, тӱрлӧ вашлиймашке кумылын мия. Театрыште марла мурен моштымыжым палымек, «Акпатыр» оперыште Эвикан партийжым мураш ӱшаненыт.
Композитор С.Маковын «Ачамын йӧратыме мурыжо-влак» цикл дене возымо произведенийлажым Москошто мурен, сай акым пуэныт. Ирина Архипова Эльвиралан марий арий-влакым воза.
Марий тӱвырам чапландарыше опер мурызо Эльвира Курайлан ончыкыжымат сай кӱкшытыш шуаш тыланена. Ӱдыржын сай пашажым ончен, аваже куана, а ачаже шукертак уке гынат, Эльвира верч кугешнымыже шӱдыр семынак каваште волгалтеш.