9 август – Чот орланыше святой Пантелеимонын кечыже. У Торъял районысо Масканур черкын пайремже.
Святой Пантелеимон Вифин кундемысе Никомидий олаште император Максимиан кугыжаланыме годым илен. Тудын поян Евсторгий ачаже идол-влаклан надырым пуаш йӧратен. А Еввула аваже христиан верам кучен. Нуно эргыштым ончыч Пантолеон (чыла шотыштат лев гай) манын лӱмденыт. Кушкын шумекыже, врач лийын, черле-влакым эмлаш тӱҥалын, тидлан оксам налын огыл. Тунам Пантелеимон нерген чылаштым чаманыше маныныт.
Аваже эргыжым ик чын Юмым палаш, Тудлан гына ӱшанаш туныктен. Еввуллан колымеке, рвезылан ачажын илыш умылымашыж почеш каяш логалын. Евсторгий эргыжым чапланыше врач Евфросин деке тунемаш колтен. Рвезе пӱсӧ ушан, мутланен моштышо, шыма койыш-шоктышан да мотор лийын, шинчымашыж дене туныктышыжым поктен шуын. Кугыжа черланен гын, тудым врач Евфросин эмлен, тунемшыжым пеленже налын. Рвезын мастарлыкшым ужын, император Пантелеимонын тукымжо нерген йодыштын, ончыкыжым шкенжын эмлызыжлан шогалташ шонен.
Тунемаш коштмо уремыште шоҥго пресвитер Ермолай илен. Тудо рвезым чӱчкыдын ужын. А икана шкеж деке пураш ӱжын, коктын ятыр мутланеныт. Тыге рвезын чонышкыжо Христос веран поро нӧшмыжым ӱдаш тӱҥалын, чоным утарыме нерген ойлен. Пантелеимон тудын деке кажне кечын коштын, чын Юмо нерген туныктымыжым куанен колыштын. Коштмо корнышто икана колышо йочам ужын. Изи рвезым чӱҥгалше кугу кишке воктеныжак киен. Пантелеимон ончыч лӱдын, а вара Ермолайын ойлымыжым тергаш шонен. Кавашке ончалын да манын: «Господь Иисус Христос. Тыйым йодаш мый йӧрдымӧ улам. Мыйым Шке кулетым ыштынет гын, Шке виетым ончыкто. Тыйын лӱмет дене рвезе ылыж кынелже, а кишке колыжо». Тыгак лийын. Тунам Пантелеимон пресвитер Ермолай деке вашкен, ончыкыжо сукен возын, мо лийме нерген каласкален, тынеш пурташ йодын. Тынеш пурымеке, Ермолай дене эше шым кече илен, Господьын мутшым шымлен, чонжым Христосын порылыкшо дене темен. Тынеш пурымыжым пеш шерге поянлык семын аклен.
Пантелеимон идол-влаклан кумал илыше ачажымат Иисус Христослан ӱшанаш таратен кертын, тынеш пуртен. Икмыняр жап гыч ачаже колен. Кодшо поянлыкшым Пантелеимон шке кулжо-влаклан пуэден, йорло ден тулык, казаматыште улшо-шамычлан полшен. Шкеж верч шонен огыл, вет Юмо тудлан эмлен кертме мастарлыкым пуэн. Еҥ-влакын тудын деке коштмылан моло эмлызе-влак кӧраненыт, сыреныт, император Максимианлан вуйым шийыныт.
– Тыйын нерген уда шомак коштеш. Мыйын тушманем-шамыч велыш савырныметлан ӱшанымем ок шу. Чыным шке дечет колнем да чылашт ончылно мемнан юмо-влаклан надырым пуыметым вучем, – манын кугыжа.
– О, кугыжа! Чыным палаш мут огыл, а паша полша. Эмлен керташ лийдымылан шотлымо еҥым тышке кондаш кӱштӧ, шке эмлызет-влакымат ӱж. Тек нуно шке Юмыштым сӧрвалат, а мый – Иисус Христосым! Кӧн лӱмжӧ дене черле паремеш, Тудо икте Юмо улеш, – манын Пантелеимон.
Кугыжан кондыктымо черле еҥым Пантелеимон паремден, но кугыжа тудлан уэш каласен: «Арам колаш огыл манын, мемнан Юмо-влаклан надырым кондо».
Пантелеимон тидым ышташ тореш лийын. Тунам тудым пушеҥге пелен пидын, капшым кӱртньӧ кӱч дене удыраш, ӧрдыжлужым сорта тул дене йӱлалташ тӱҥалыныт. Тыгай орлыкым чытымыж годым кычкыралын: «Господь Иисус Христос! Тиде орлыкым чытен кертшаш верч мый декем тол, чытымашым пу!» Господь тудлан Ермолайын тӱсшӧ дене кончен да каласен: «Ит лӱд, Мый пеленет улам!» Тыгодым палач-влакын кидышт тӱҥын, орландарыме ӱзгарышт камвозын, сорта-влак йӧреныт. Максимиан кугыжа эше тӱрлӧ семын рвезым орландарыктен, но Пантелеимон эре илыше кодын.
Чыла тыршымашыже арам улмым ужын, кугыжа сарзыже-влаклан Пантелеимоным пушташ кӱштен. Олив пушеҥгыш кылден, вуйжым руал ойыраш манын, ик сарзе кердыжым нӧлталын. Пантелеимонын шӱйышкыжӧ логалше керде, шыште гай шулен кадырген. Сарзе-влак лӱдын кычкыралыныт: «Христос Юмо пеш кугу!» Рвезын ончыко сукен возын, сӧрваленыт: «Юмын кулжо, мемнан верч кумал. Кугыжан кӱштымыж дене тыйым орландаренна. Юмо мемнан сулыкнам проститлыже». Пантелеимон нунылан шкенжым руалаш кӱштен, а сарзе-влак тидым ышташ тоштын огытыл. «Те тидым огыда ыште гын, Господь Иисус Христосын чаманымыжым огыда нал», – манын Пантелеимон. Тунам ик сарзе тудын вуйжым руалын. Руалме вер гыч вӱр огыл, а шӧр йоген. Олив пушеҥге чот пеледын, саска дене леведалтын. Тидым ужын, калык чот ӧрын да Христослан ӱшанен.
Кугыжа олив пушеҥгым руаш, укшлажым тыгыдемден, святойын капше дене пырля йӱлалташ кӱштен. Тулото йӱлен пытымеке, святой Пантелеимонын капшым лишыл села воктене тоеныт. Чот орланыше святойын кулжо-влак эре тудын пеленак лияш тыршеныт, мом ужмыштым возен, черкылашке пуэныт. Христос Юмынан чапшым шарен, лудшо-влаклан пайдам ыштеныт. Чот орланыше святой Пантелеимоным черкылаште 9 августышто пагален шарнат.
Йошкар-Оласе да Марий Элысе митрополит Иоаннын благословитлымыж почеш Надежда Федосеева ямдылен.