Оршанке район Кугунур селаште илыше Игорь Витальевич Смирнов 2005 ий годсек имньым ашна. Таче тудын кугу вӱташтыже кум вӱльӧ, ик ожо да чома-влак шогат. Тидын деч посна Смирновмыт эше шуко шорыкым, комбым да лудым ашнат.
Имне дене таҥасеныт
Смирновмыт пашалан кожмак, тале улыт да тыгодым икте-весылан ваш полшен шогат. Тынар имньым ончаш ойлаш гына куштылго! Паша шуко – ыштен гына шукто. Эр-кас нуным пукшыман, йӱктыман, терысым эрыктыман да кеҥеж мучко шудым шуко ямдылыман. Вате-марийын укешт годым ӱдыр-веҥе полышкалат.
Суртоза Игорь Витальевич Йошкар-Олаште тырша: кугу машина дене пожарник-влакым шупшыкта. Жанна пелашыже Кугунур клубым вуйлата, верысе «Какшан сем» коллективын художественный вуйлатышыже. Ӱдыр ден эргышт кушкын шуыныт, шке корным такыртат.
Эн ондак ты еш спортивный имньым кучен, таче кугу нелытым шупшын кертше имне-влакым ашнат.
– Изиэм годсек имне дене кудалышташ йӧратем. Тидлан Артём эргымат кумылаҥын, кудалышташ тунеммыже пеш шуын. Тудын йодмыжым шукташ манын, «Волга» машинам ужалышна да пел ияш чомам нална. Жап эртымеке, имньым ешарен толынна.
Имне дене кудалыштме тӱрлӧ таҥасымашыш коштынна. Мутлан, Шернур, Параньга, Морко районлашке «Сабантуй» пайремыш миенна, Озаҥ мартеат шуынна. Артём 10 ияшыж годымак Медведево районысо Руэмыште эртаралтше имне дене таҥасымашыште икымше верым налын. Но вара тудо армийыш кайыш, контракт почеш служитлаш тӱҥале. Ешыште спортын ты видше дене иктат огеш заниматле. Сандене ме нине имне-влакым вес урлыклан вашталташ тӱҥалынна. Кугу нелытым шупшын кертше имньым ашнена. Еҥ-влаклан чомам ужалена. Тыгодым эше кажне ийын шкеат еҥ деч чомам налына.
Колхозын ондакысе мланде участкыжым арендыш налынам. Тиде олыкыш имне-влакым вӱраҥлем, воктенышт чома-шамыч кудалыштыт.
Таче тиде ешнан ик эн йӧратыме пашашкыже савырнен, – мане И.В.Смирнов.
Чыла шотыш налман
Кажне вольык шкешотан. Имньым ашныме годым шуко мом шотыш налман, чын пукшыман, келшыше вӱтам чоҥыман. Тӱҥжӧ – ты вольыкым йӧратыман. Тидын нерген Игорь Витальевич дене шуко мутланышна. Имньым ончаш гына тӱҥалше-влаклан тудо икмыняр ой-каҥашымат пуыш.
– Имньылан шудым да шӱльым, тыгодым кешырым, ушменым, изиш олмам пуыман. Кеҥежым, ужар шудым кочкын, витаминым погат. Кечеш кок гана яндар вӱдым йӱктыман. Мо оҥайже: тудо айдемым шижеш, еҥын кондымо вӱдым огешат йӱ. Таҥасымашыш коштмо годым нунылан ме вӱдым эре пелен налына ыле.
Имньылан киндым, шожым шагалрак пукшыман, шыдаҥым йӧршеш пуыман огыл, уке гын карна.
Тиде вольыклан вӱтам чын нӧлтыман. Эн изи кумдыкшо 9 кв.метр лийшаш. Ме 10 имньылан келшыше вӱтам чоҥенна. Тудын кумдыкшо – 8 м, кужытшо – 20 м.
Кызыт кормам (шурным, олымым) чыла оксала налаш логалеш. Тыгодым акшат пеш чот шергештын. Тидыжак южгунамже нелылыкым луктеш. Но ме ты вольыклан шӱман улына, сандене ончыкыжымат ашнаш да эше шукемдаш шонена, – мане тудо.
Смирновмыт деке школ гычат йоча-влак экскурсий дене толын коштыт. Теве кызыт кум ӱдыр имне дене кудалышташ тунемеш.
Ялыште таче вольыкым шагал ашнат. Суртоза Кугунур селаште кӱтӱ уке, мане. Тидланак кӧра нуно кызыт ушкалым огыт ашне. Жапыштыже кок ушкалым ашненыт улмаш. Еш кугу, сандене шыл эре кӱлеш. Теве шорыкым Смирновмыт шыллан утларак кучаш шонат. Тыгодым лудым, комбым кажне ийынак ашнаш тыршат.