30 апрель – Россий пожарный охранын кечыже.
Тул ваштареш кучедалме паша – илыш ден колымаш коклаште улмо дене икте. Тудо патырлыкым, вийым, пеҥгыде койыш-шоктышым йодеш…
Шернур район Нольыкмарий кундемын эргыже Илья Глазырин – Марий Эл Республикысе пожарым йӧртымӧ да аварийно-утарыме сомылым шуктышо управленийын пӧлкажым вуйлатышын алмаштышыже, элгӧргӧ службын майоржо. Тудо изинек спортым йӧратен, спорт туризм, ориентирований дене мастарлыкшым нӧлтен, ече дене куржталын. Таҥасымашлаште эре гаяк ончылно лийын.
– Школышто тунеммем годым телевизорышто Индонезийыште кугу вӱд шарлыме годым Российысе утарыше-влак нерген репортажым ужынам. Еҥ-влакым утарымаш дене кылдалтше профессий моткоч суаплын чучын, мыйынат тыгай кӱлешан сомылым шуктымем шуын. Сандене школ деч вара Россий МЧС-ын Екатеринбург олаште верланыше пожар ваштареш кучедалме кугыжаныш службын Уралысе институтышкыжо тунемаш пуренам. Пожарный пашаеҥат – утарыше. Ме вет эн ончычак айдемын илышыжым арален кодымо верч тыршена, – ойла Илья Глазырин.
Пеҥгыде лийман
Пожарныйлан тунемме годымак рвезе-влак пожарым йӧртымашке коштыт, утарыме пашам шуктат. Пожар жапыште айдемын илышыжым утарыме годым тӱрлыжымат ужаш логалеш. Ты шотышто И.Глазырин тыгерак каласыш:
– Тӱҥалтыш жапыште, мутат уке, куштылго огыл. Но ме психологически шотышто тергалтына, туткар лийме годым шкем кучаш тунемына. Пожарыште пеҥгыде лийман, жапым шуйкалыде решенийым муын моштыман. Ончылнет – тул. Палет: тушто еҥ лийшаш. Но йӱлышӧ оралте сӱмырлен сеҥа, але тушто иктаж-мо пудештын кертеш… Тыге гынат кажне гана пожарный-влак эн ончычак туткарыш логалше еҥын илышыже нерген шонат, тулыш пурат. Тыгай мемнан пашана. Чонлан йӧсӧ, кунам аралаш вараш кодат. А еҥын илышым утарыме годым шке пашатым эшеат чот аклет да йӧратет.
Виктарыме паша
Тунемме деч вара рвезе МЧС пеленысе кугыжаныш пожарный надзор пашаеҥ семын тыршен, тӱрлӧ объектыште пожар деч аралалтме шотышто тергымашым эртарен. Тыгак пожарым йӧртымӧ да утарыме шотышто пӧлкаште инженерлан тыршен. Тылеч вара кум ий наре Йошкар-Оласе пожарно-утарыме частьыште вуйлатышын алмаштышыже лийын. Тыште пожар годым тулымйӧртымашке чӱчкыдын лектын кошташ логалын.
– Кызыт мый утларакше республикысе пожарный подразделений-влакын пашаштым виктарен шогем. Кушко да кунам мыняр технике лекшаш, кузе икте-весе дене ваш каҥашен пашам ышташ – чылажат мемнан пӧлкан сомылжо. Тыгак ме министерстве ден ведомство-влак дене пырля пашам ыштена, пожар лӱдыкшӧ тургымлан ямдылалтына, – каласкала Илья.
Эре тунемман
Пожарный пашаеҥ-влакын сомылышт тул ваштареш кредалмаште веле огыл. Нуно эре у шинчымашым погат, мастарлыкыштым нӧлтат. Шукерте огыл республикыштына пожар годым шикшым кораҥдаш йӧным пуышо вентилятор дене пашам ышташ туныктымо семинар эртаралтын. Ты сомылым виктарымаште Илья Глазыринын надырже изи огыл. Вет рвезе чӱчкыдын вес кундемлаште эртаралтше семинарлаш коштеш, тунемеш, вара шке мастарлыкше дене весе-влакым палдара.
– Май кыдалне мемнам Моско областьыште эртаралтше «Комплексная безопасность» тӱнямбал салоныш ӱжыныт. Тыште тӱрлӧ элысе МЧС пашаеҥ-влак погынат. Тушто мемнан куд еҥан командына туныктымо семинарым эртара. Тыгак тыште весе-влакын паша опытыштым ужаш, ум пален налаш йӧн уло. Тунемме мастарлыкна еҥ-влакын илышыштым утарыме годым пайдале лиеш, – мане рвезе.
Илья Глазырин МЧС-ын Марий Элысе управленийжын командыштыже шотлалтеш, кажне ийын пожарный-утарыше-влаклан эртаралтше таҥасымашлаште лиеда, тӱрлӧ кундемыште Марий Элын чапшым арала. Тӱҥ шотышто рвезе пожарно-утарыме спорт, куштылго атлетике, гирьым нӧлтымаште шке вийжым терга.
Тулпатыр мӱкшым йӧрата
Паша коклаште жапым муын, каныш кече годым Илья ача-аваж деке ялышке вашка. Тыште тудын вес куанже уло – мӱкшотар.
– Мӱкшым йӧраташ кочам ден ковам туныктеныт. Изинек воктенышт пӧрдынам, мӱкш-влакым эскеренам. Ынде 8 ий наре тиде пашаште куанем да канем. Мӱкш-влак мылам вий-куатым пуат, илышлан куанаш туныктат.
У тукымлан тыланымаш
– Школышто сайын тунемза, шуко книгам лудса, шинчымашдам келгемдыза, тӱняумылымашдам пойдарыза. Илышыште тӱҥ шонымашым, цельым шындаш тунемза. Тидыже йол ӱмбалне пеҥгыдын шогаш полша. Спорт дене кылым кучыза. Вет тазалык эн шерге.
Фото-влакым И.Глазыринын альбомжо гыч налме.