Следственный изолятор тюрьма деч мо дене ойыртемалтеш? Тыштыжат, туштыжат еҥ-влакым камерыште кучат, садлан докан калыкыште ты кок верым чӱчкыдын лугат. Такшым гын СИЗО ден тюрьма коклаште ойыртем моткоч кугу: тюрьмаште судитлалтше-шамычым кучат, нунын шотышто приговор закон почеш шукталтеш. А следственный изоляторышто шинчыше-влаклан приговорым луктын огытыл – следствий эше кая. Марий Элыште тыгай изолятор икте – Йошкар-Олаште верланыше Россий ФСИН-ын Марий Элысе управленийжын 1-ше №-ан следственный изоляторжо.
Морко район Шеҥше селан шочшыжо Игорь Иванов тушто 2012 ий годсек служитла. Кызыт – подозреваемый, обвиняемый да осужденный-шамыч дене воспитатлыме пашам эртарыме шотышто кугурак инспектор, элгӧргӧ службо капитан.
Чӱчӱжын корныж дене
Эше СИЗО-ш службыш толмыж деч ончычак И.Иванов тусо паша нерген ятыр пален – чӱчӱжӧ ты системыште пашам ыштен, тудо рвезылан службыж нерген шуко каласкален, умылтарен. МарГУ-со юридический факультетым тунем пытарымеке да армийыште ик ий служитлымеке, Игорь 1-ше №-ан СИЗО-ш пашаш толын.
– Службым дежурный службын изирак инспекторжо гыч тӱҥалынам. Толмем почеш неле ыле. Изоляторышто постышто шогымо икымше кечем сайын шарнем. Ончылнем – кужу коридор, кок могырым камер-влак верланеныт. Окнаш ончалам, тушто коллегем-влак коштыт. Шкемынат уремыш вашкерак куржын лекмем шуын. Но жап эртыме семын тунемалтын, – каласкала И.Иванов. – Мыйын паша обязанностем – следственный изоляторыш толшо подозреваемый ден обвиняемый-влакым приниматлаш. Нунылан правашт да обязанностьышт нерген каласкалена, изоляторышто шкем кучымо правил дене палдарена.
Камерыште шинчыше-влак тӱрлӧ лийыт. Южышт тидын шотышто «опытан» улыт, сай психолог лийын шуктеныт, манаш лиеш, айдемын могай улмыжым пеш вашке ужын да шижын моштат. СИЗО пашаеҥ денат кылым ышташ тыршат, ик камер гыч весыш иктаж предметым пуаш йодыт. Но правил почеш тидым ышташ ок лий, изолятор пашаеҥ-влак тыгай сынан йодмашым шотыш огыт нал. СИЗО-ш толшо у пашаеҥым шкетшым постыш иканаште огыт шогалте – туныктымо рӱдерыште ямдылалтмеке, аттестацийым эртымеке веле тидым ышташ лиеш.
Режимым шуктымым тергат
«Камерыште шинчыше деке чаманымаш кумыл лектеш мо?» – йодым И.Иванов деч.
– «Презумпция невиновности» манме шомак уло. Айдемын титакан улмыжым доказатлымеш, тудо титакдымылан шотлалтеш. Камерыште шинчыше осал пашам ыштен огыл гын, тудым вара эрык деч посна огыт кодо. Следственный изолятор пашаеҥ тидын шотышто нимом ыштен ок керт – кеч чамане але ит чамане. Ме изоляторышто режим шуктымым гына тергена, – мане капитан.
Пӧръеҥын мутшо почеш, службыш толмыж деч вара илыш умылымашыже палынак вашталтын. Ончыч тудо пеҥгыдырак лийын гын, кызыт койыш-шоктышыжо пушкыдемын: паша сомылжым шуктымо годым еҥ-влаклан мо кузежым шот дене умылтараш тырша, кунам гын поро шомак деч поснат ок лий. Армий деч вара самырык да кугу амбициян рвезе курыкымат савырен кертам манын шонен. Но жап эртымек, тудо «лыпланен», манаш лиеш. Паша келша, садлан нимогай нелылык ок чактаре.
Мӧҥгыштӧ вучат
– Пашаште ноялтеш. Тыгодым службышто мо ышталтеш, тудым паша верышкак кодыман, тидын шотышто шонкалымашым, тургыжланымашым вуйышто кучыман огыл. Вуй канышаш. Еш дене жапым эртарыме тидын шотышто сайын полша, – ойла И.Иванов.
Еш манмаште, кодшо телым самырык пӧръеҥын сӱанже лийын. Ончыч, паша кече мучашлалтмекат, изоляторышто кучалтеш ыле гын, кызыт тудо уло кумылын мӧҥгыжӧ вашка. Зарина пелашыже СИЗО-што службо нерген чыла пала, манаш лиеш, тудо тушто медпашаеҥлан ик жап тыршен.
Игорь Иванов спортлан шӱман. Ончыч спортзалыш чӱчкыдын коштын, кирам нӧлтен. Ведомствын эртарыме конкурслашкыже кызытат ушна, эре гаяк ончыл верыш лектеш. Каныш кечылан ача-аваж дек миен толеш. Тушто сомыл эре шуко. Колым кучашат жапым муэш.
Изоляторышто огыл гын, кушто пашам ыштеда ыле манын йодмемлан пӧръеҥ вашештыш:
– Историйым да правом туныктышо улам. Кӧ пала, ала шке специальностем денак паша верым муам ыле. Но тиде корным ойырен налмемлан ик ганат ӧкынен омыл.
Коллегем-влакым шушаш профессиональный пайремна дене саламлем. Тазалыкым, вий-куатым тыланем, еш пиалым, тек кажнын мӧҥгыштыжӧ тудым вучышо еҥ лиеш. А самырык-влакым мемнан деке уло кумылын пашаш вучена.
Ты неле да лӱдыкшӧ службым ойырен налше-шамыч, профессионал пайремда дене тендам!
И.Ивановын альбомжо гыч налме фото.