Элнан рӱдолаштыже марий йылмым, муро ден куштымашым, почеламутым, модыш-влакым тунемаш але туныкташ кумылан еҥ-влак ятырын улыт. Тений майыште нуно «МОСКО МАРИЙ ТӰВЫРА РӰДЕР» проект почеш тӱрлӧ пашам шукташ тӱҥалыныт. Ты пашам ышташ икмыняр марий еҥ кумылаҥын.
Моско илыш дене пырля «шолман»…
Москошто илыше марий-влак чылан ик вере чумырген огыт керт, сандене икмыняр тӱшка ӱдыр-рвезе-влак посна погынат. Элнан рӱдолаштыже тыгак лийшаш докан, вет тушто жапшат пуйто писын эрта. Марий ӱдыр-рвезе-влак марий тӱвырам арален кодаш шонымаш дене тӱрлӧ сомылым у йӧн дене чолган виктараш пижыныт. Нуно чумыр пашам «МОСКО МАРИЙ ТӰВЫРА РӰДЕР» проект почеш шуктат.
«Ме рӱдерым ыштен огынал, погынымо посна верна уке. Лач марий тӱвыра, йылмына шотышто тӱрлӧ сомылым ворандарена. Ты проект почеш шуктымо паша Марий кундемыште илыше-влакланат пайдале лийже манын шонена», – каласыш проектым вуйлатыше Алексей Рыбаков (снимкыште покшелне).
Кызыт ты пашашке 15 еҥ ушнен. А кажне шуктымо пашаштым «Одноклассники», «Инстаграм» социальный сетьлаште да «Вконтакте» соцсетьын «Моско тӱвыра рӱдер» манме тӱшкаштышт икмыняр минуташ видеороликлаште ужаш лиеш. Лач соцсеть-влакын полшымышт дене саде тӱшкаште тӱрлӧ видеороликым ончаш, марий мурым колышташ, икте-весе дене палыме лияш, кутыраш йӧн уло. Тыге марий-влак коклаште кыл пеҥгыдемеш.
Ты командын чолга еҥже-влак Элина Кольцова ден Алексей Бекешев 28 ноябрьыште МарГУ-што лийше «Проблемы ревитализации традиционной культуры Волго-Камья» конференцийыште участвоватленыт. Погынышо-влак ончылно Москошто проект почеш шуктымо паша нерген Элина моткоч оҥайын каласкален. Морко велын тиде чолга ӱдыржӧ элнан рӱдолаштыже кажне марий еҥ марла куштен моштыжо манын, ятыр жапым ойыра да тыршен пашам ышта.
Организатор пашам Алексей Бекешев шукта. Тудо Москошто погынаш верым муэш, моло сомылымат ворандара. Шукерте огыл Россий Президент пелен Марий Эл Республикын постоянный представительже Андрей Николаевич Костенко дене вашлийын. Нуно рӱдерын шуктышаш пашаже, ончыкылыкшо нерген каҥашеныт.
Видеоконтент
Видеоконтентым ыштыме пашам ӱдыр-рвезе-шамыч режиссёр Алексей Рыбаковын вуйлатымыж почеш шуктат. Тудын войзымо ик видеоролик мыланемат пайдале лие: видео почеш смартфонышкем марий букван клавиатурым шындышым. Тудын манмыла, у,о воктен шындыме кок точко-влакын жапышт эртен.
Вес видеоконтентше – Рыбаковмытын Александра ӱдырышт дене пырля ыштыме марий видеоазбуко. Ты паша Марий Эл Республикыште эртыше электрон образовательный ресурс-влак конкурсышто сеҥен.
Руш текстым кусарымаште Нина Щербаковалан эҥертат. Тудо почеламутым возкала. Нина Гавриловнан шомакшылан Дмитрий Афанасьев ден Эчан Калинин икмыняр мурым келыштареныт да мурат. Тыгак Марий Элын калык артисткыже Светлана Строганова тудын шомакшылан возымо «Йӧратенам тыйым», «Тыйын шинчат» муро-влакым мура. Н.Щербакова Москошто марий-влакын эртарыме мероприятийлаште «Игровой марийский язык» программе дене йоча-влаклан марий йылмым туныкта.
Проект почеш пашам шуктымо годым ӱдыр-рвезе-влак мотор марий вургемым ончыктышо фотоконкурсым увертареныт. Тиддене марий вургемым кеч-кушто чияш лиеш, да тиде, руш манмыла, «модно» маннешт. Конкурсым онлайн йӧн дене эртарат. Нуно Интернетыш еҥ-влакын сӧрал чием дене войзалтме фотографийыштым вераҥдат. Тӱрлӧ кундемлаште илыше марий-влак моткоч сылне картычкыштым колтеныт, ончен куанет!
Тӱр да узор
Алексейын пелашыже Светлана сӱретче-дизайнерлан пашам ышта. Ты моштымашыжым проект почеш пашаште уло кумылын кучылтеш. Тудо марий узор-влакым сӱретла да вес еҥ-влакымат туныктен шога. Светланан сӱретше почеш нуно тӱрлӧ арверым келыштарат. Тиде сылне наста-влакым мастар-влак тӱрлӧ мероприятийлаште пӧлеклат, южгунамже ужалат.
Ик кечын марий ӱдыр-рвезе-влак Светлана Рыбакован «Шордо» марий узорым кызытсе илышлан келыштарыме шотышто занятийыштыже лийыныт. Нуно, марий тӱсым кучылтын, моткоч сылне чайгорка, радына, матрёшко-влакым сӧрастареныт. Тылеч посна Светлана видеоконтент-влак шотышто дизайнерлан пашам ышта. Видеоролик-влакым моторын ончыкташ манын, сылне сӱрет-влакым темлымаште моткоч кугу надырым пышта. Видеоконтент-влак шукыштлан келшат, да нуным Интернетыште кажне кечын икмыняр тӱжем еҥ онча.
Шукерте огыл Москошто илыше тӱрлызӧ Нина Никонова курыкмарий тӱр нерген лекцийым лудын. Тудо Москошто курыкмарий тӱр дене мастер-класс-влакым эртара. А Светлана Рыбакова нуным кушто да кузе вераҥдыме шотышто туныкта.
Театр, фестиваль…
Лишыл жапыште иммерсивный марий театр пашам ышташ тӱҥалеш. Тудын икымше выступленийже 14 декабрьыште Москосо Национальность-влак пӧртыштӧ лиеш. Ты театрым «Калык шынык» (эксперимент) манын лӱмденыт. «Ялыште кече» спектакльыште рольым модшо да залыште шинчыше еҥ-влак олыкмарий, курыкмарий да эрвелмарий сем-влак почеш пырля кушташ тӱҥалыт, тидыжак иммерсивный манмым ончыкта. Спектакльын режиссёржо – Алексей Рыбаков, хореограф-постановщикше – Элина Кольцова.
1 декабрьыште Москошто Йылме-влакын фестивальышт лийын. Тушто нине активист-влак калыкна, шочмо тӱвырана нерген оҥайын каласкаленыт. Тӱрлӧ йылме дене мутланыше еҥ-влак марий шомак-влакым пален налыныт.
«Кажне йылмылан посна аудиторийым ойыреныт, – ойла Алексей Рыбаков. – Ме еҥ-влаклан «Уш каен» модышым ончыктенна. Йоча-влаклан марий йылмым тунемаш кызыт тыглай лекций да книга келшен огыт тол, сандене ме видеом, модыш-влакым темлена».
А таче, 6 декабрьыште, адакат мероприятий! Нина Щербакован вуйлатымыж почеш кумылан еҥ-влак команмелнам кӱэшташ тунемыт.
Икманаш, «МОСКО МАРИЙ ТӰВЫРА РӰДЕР» проектым шуктышо еҥ-влак кажне арнян иквереш погынат, да марий шӱлышан еҥ-влаклан тӱрлӧ мероприятийым эртарат. Марий еҥ марла ойлен, куштен, мурен моштышаш. Погынышо-влак калыкна нерген шкешт утларак пален налыт да икте-весыштлан каласкалат. Проект почеш пашам шуктышо команде марий тӱвыраште вес йӧн-влакым кучылтеш, Марий кундемыште илыше еҥ-влаклан у опытым темла. Тидыже сай паша огыл мо? Тугеже ончыко, пагалыме-влак!