Оршанке районысо Кугунурышто телылан эше шудым ямдылат улмаш. Вет кызытсе саманыште шукын вольыкым огыт ашне, а кевытысе кочкышлан куржыт. Тысе ик пашаче Ивановмыт еш дене палымым ыштена. Людмила Борисовна ден Олег Павлович ынде 37 ий пырля келшен, йӧратен илат. Кум йочашт да куд уныкашт улыт.
Кугорно дене Пуялышкыла кудалме годым шудым рӱж овартыше еҥ-влакым ужна да чарнен шогална. Палыме лияш шонен ошкылмына годым «Шекланенрак волыза, тыште мланде вӱдан, йолдам нӧртеда» маньыч.
Людмила Иванова да тудын Елена шешкыже, Вова, Сергей, Павел уныкаже-влак шудым савыркалат. Изиш лиймеке, мемнан деке суртоза Олег Павлович лишеме.
Людмила Борисовна Юрино районысо Кузьмино ялыште шочын, Олег пелашыже – Морко районысо Лопнурышто. Ӱдыр медицинский училищыште тунемын, рвезе Крупская лӱмеш Марий пединститутышто физмат факультетыште шинчымашым налын. Йошкар-Олаште тунемыныт, а Звенигово районысо Шолэҥер посёлкышто стройотрядыште палыме лийыныт. 1983 ийыште У ийлан ушненыт.
Олег Павловичым Морко районысо Тошметсола (Горельский) школышко пашам ышташ колтеныт, директорлан шогалтеныт.
«Людмила пелашем медицине образованиян, биологийым пала, адакшым МарГУ-со биохимий факультетыш тунемаш пурен ыле, тудым биологийым туныктышылан пашаш нальым. Йошкар-Олашке тунемаш кудалышташыже тора, садлан образований министерствышке рӱдола воктене кушто пашам ышташ лийме йодмаш дене мийышым. Мылам Оршанке районысо Кугунурым темлышт. Тыге ме Морко район гыч тышке кусненна, но 1991 ийыште аварийыш логалмемлан кӧра школ пашам кудалташ логале. Ынде ятыр ий группышто улам. Люда пелашем огыл гын, тачысе кече марте илен шуам ыле мо ала? Кугу ешна дене куанен, кугешнен, йӧратыме Людмиламлан ӱмыр мучко тауштен илем», — мане суртоза.
Суртым лу ий чоҥеныт. Кызыт ешыште, ӱшанеда, латик еҥ ила! Ача-ава пелен эргыже да ӱдыржӧ шке ешышт, йочашт дене пырля «пыжашым оптеныт». «Пеленна вич уныкана уло, кугурак эргына ешыж дене Йошкар-Олаште ила. Тудат толын коштеш. Рӱж шогалын, чыла пашам пырля ыштена. Шудым уныкам-влак бензокосилке дене солен пуышт, а кукшыжым мотоблокыш оптен шупшыктена. Ме кок ушкалым, ик тунам, шуко чыве-комбым, тыгак кӱркам ашнена. Пакчагӧргыштат чыла шынденна. Ондак шудо олмышто чодыра лийын, тудым эркын руэн, пакчам ыштенна. Ночкырак мландывалнак шудым солен, коштен поген налына. Тыште памаш-влак лектын шогат, да тораштак огыл плотина верланен. Очыни, садлан вӱдыжгӧ вер», — каласыш Людмила Борисовна.
Илышыште шуко неле-йӧсым ужшо ӱдырамаш чонжо дене поро кодын, тудо ялысе фельдшер. Медпунктышто кок фельдшер, пӱйым эмлыше ик врач пашам ыштат. Нуно чылаже воктен улшо куд ялым, 1500 утла еҥым обслуживатлат.
– Людмила Борисовна, ик суртышто латиктын иледа. Икте-весе дене огыда шурго, шыгыр огыл? Кызыт самырык-влак посна илаш тыршат, а тендан кок икшывыда пелендак улыт…
– Мемнан пашана шуко, садлан уда койышлан озаланаш амал уке. Воктеннак эргына у пӧртым чоҥаш тӱҥалын, вольыкым ончаш жап кая, пакчаште сомыл шуко, йоча-влакым ончен кушташ кӱлеш… Икте-весыланна порым шонен, вашла эҥертен илаш тунемын кушкынна.
– Вольыкым кӱтӱш колтеда, очыни?
– Ялна моткоч кугу гынат, ушкалым шагал ончат. А мый тидым ялысе тӱҥ сомыллан шотлем. Лӱмын тарлыме кӱтӱчӧ уло, ик вуй тӱкан шолдыра вольыклан тылзылан 1500 теҥгем тӱлена, а мемнан кумытын улыт , садлан тылзе еда 4500 теҥге окса кӱтӱчылан гына кая. Шӧрым огына сдатле, шкаланна кучылтына, кӱчымторыкым сӧсналан пукшена. Шкенан кочкыш садак тутло, тидыже тазалыкланат пайдале огыл мо?
Ивановмыт ешым пашаче улмыжлан мокталтыме шуэш. Ача-авам пагалыше, порылык дене илыше-влак улыт эше воктеннак. Тек йӧратымашын саскаже пиал дене волгалтеш!
