30 сентябрь гыч 7 октябрь марте элыштына туныктышо-влакын шуктымо пашаштлан да профессийым йӧратымыштлан тауштымаш акций эрта. Тенийысе туныктышо арнян темыже «Учителя – герои» маналтеш. Таче, лу але 100 ий ончычат туныктышо-влак эреак герой лийыныт. Лач нуно икшыве-шамычлан кумда тӱняшке корным почыт, шинчымашым пуат. Меат ты акций кышкарыште Медведево посёлкысо гимназийыште англичан йылмым туныктышо Светлана Владимировна Демьянова дене вашлийна.
ИЗИ ГОДСО ШОНЫМАШ
Светлана Демьянова – Параньга район Кугу почиҥган ӱдыржӧ. Верысе школышто нылымше класс марте шинчымашым поген. Вара Кугу Пумарий школышто тунемын. Школ деч вара ӱдыр Марий кугыжаныш университетыште йот йылмым туныктышо профессийым налын. Тудын ойлымыж почеш, йот йылмым сайын палымыже шуын, садлан ты профессийым ойырен. А школышто практикым эртымеке, ончыкыжым йоча-шамычым туныкташ тӱҥалам манын, пеҥгыдын шонен пыштен. Самырык туныктышо дене пашаж нерген мутланышна. Тудо тыгерак каласкалыш:
– Мутат уке, йот йылмым туныкташ куштылгыжак огыл. Мутланыметым эреак эскерыман, руш мут-влакым шагалрак кучылташ тыршыман. Пашам тӱҥалме годым тидын шотышто нелырак ыле. Кызыт гын тунемынам, манаш лиеш. Йылмемат лывырген шуын.
Изирак класслаште тунемше-шамыч дене урокым тӱҥалме годым англичанла ойлем. Умылымо шотышто нелылык лектеш гын, мом каласымемым руш йылмыш кусарем. А кугурак класслаште тунемше-шамыч дене урокым шукыж годым англичан йылме дене вӱдем. Тӱрлӧ правилым умылтарыме годым рушла ойлем.
ИКТЕ-ВЕСЫЛАН ПОЛШАТ
Медведево посёлкысо гимназийыште ятыр самырык туныктышо уло. Нуно икте-весыштлан эҥертен пашам ыштат.
– Опытан туныктышовлак кеч-кунамат полшаш ямде улыт. Гимназийыште англичан йылмым туныктышо икмыняр специалист тырша. Кажныж дене кылна сай. Ме икте-весынам пагалена, нелылык лекме годым вашла полыш кидым шуялтена. Тидын деч посна коллективыште огеш лий. Мый тыгак 8-ше классын вуйлатышыже улам. Конешне, тӱрлыжат лиеда, но ӱдыррвезе-шамыч умылышо, тунемаш тыршыше улыт. Тидыже мыйым туныктышо семын куандара да пашам ышташ кумылаҥда. Ача-авашамыч денат кылна пеҥгыде. Нылымше ий пашам ыштем гын, тӱрлӧ умылыдымаш лектын огыл. Садлан нунын тыгай улмыштлан тауштем. Вет кызыт туныктышо-шамычлан шукыж годым кугурак еҥ-шамыч дене пашам ышташ неле, маныт, – шке шонымашыжым радамлыш самырык туныктышо.
ШУКО ЙОДЫТ
«Паша келша, кумылым гына ынышт пытаре», – мане туныктышо. А тидыжым тудо тӱрлӧ отчётым ыштыме, кагаз паша дене ятыр жап шинчылтме дене умылтара:
– Туныкташ – тиде ик сомыл. Мыланна, класс вуйлатыше-шамычлан, могай-гынат отчётым эре ыштыман, мӧҥгӧ толын, уроклан ямдылалтме, тетрадьым тергыме деч посна эше кагаз паша дене шуко шинчылтман. Тидлан уло кас кая, манаш лиеш.
Кызытсе икшыве-влак могай улмо шотыштат мутланышна. Светлана Владимировна тыге мане:
– Йоча-шамыч тӱрлӧ койышан улыт. Иктышт тунемаш тыршыше, весышт йогыланаш йӧратыше. Тыгай годым нунын дене шинчаваш мутланем. Южгунам ачаава-влакымат ушем.
Урок йокрокын ынже эрте манын, тӱрлӧ модмашым, дискуссийым келыштарем. Шукерте огыл шке классем дене паркыште, яндар южышто урок лие. Оҥайын да пайдалын эртыш. У формат шканемат келшыш. Кызытсе икшыве-шамычын тале да чулым улмо койышышт кугешныме кумылым луктеш. Нуно шке шонымашыштым кӧргыштӧ огыт кучо, тудым каласен моштат.
Светлана Владимировна профессийжым моткоч йӧрата. Шке верыште улмем шижам, манеш. А тунемше-влак дене кыл сай лийже манын, нунылан йолташ лийын, кӱлеш шомакым муын моштыман. Тыге иже паша вораҥын толеш! Таклан огыл туныктышо шӱдӧ еҥым алмашта, маныт. Тудо – кокымшо ава, йолташ, ӱшанле эҥертыш…
Пайремда дене, туныктышо-влак!
М.Скобелевын фотожо.