«ВУЧЫМО СЕҤЫМАШ» КОНКУРСЫШ ПУРЫШО ПАША
Айдемын ӱмыржӧ лым лийде йогышо эҥер дене иктак. 1941 ийыште тӱҥалше шучко сар кажне ешыш ойгым, шуко шинчавӱдым конден. Фашист тӱшка ваштареш кредалмаште шуко самырык еҥ шке вуйжым пыштен але, пленыш логалмек, мӧҥгеш пӧртылын огыл.
Ӧтӧгӧн тукым гыч лекше Тымапий ден Игнач коктынат Морко вел Эҥерӱмбал Шале ялеш вожым колтеныт. Тымапийын изирак Опанас шочшыжо йочалан поян лийын. Тудын межнеч эргыже Иван Афанасьевич Букетов – мыйын кочам – 1944 ийыште Белоруссий мландеш вуйым пыштен.
Игнач Тымапий деч изирак лийын. Арын гыч Савва Антоновын Проска ӱдыржым марлан налмек, куд йоча шочын: Майра, Пӧтыр, Марина, Степанида, Павыл, Микале. Пӧтырын икымше пелашыже Кораксола гыч Павел Даниловын Устинья ӱдыржӧ лийын. Кок ӱдырым ыштымек, 28 ияш вате туберкулёз чер дене кола. Изиш лиймек, самырык пӧръеҥ Йоплан ял гыч Кычыри лӱман ӱдырым вате шотеш конда. Тыге адак у еш шочеш, вич йоча ош тӱням ужеш: Майра, Ондри, Миклай, Иван, Анюк.
1895 ийыште шочшо Иван Петров ешыште нылымше икшыве лийын. Тудо шке ялже гычак Анна Николаевам марлан налын. Ик жап гыч Анна пелашыже вес фамилий дене кошташ тӱҥалеш: ялыште ик лӱман кок еҥ лийын. Кечыдарым чын шотлаш манын, колхоз вуйлатыше тудлан Пантюшина фамилийым пуа. Пиалан ешыште Леонид, Анатолий да Мальвина кушкыт. Эрге-влак ужар вуйыштым самырыкак Кугу сарыште пыштеныт. Ача-аваштын кузе чонышт корштен, сусыргышо шӱмышт кузе чытен?!
ПЛЕНЫШТЕ КОЛЕН
Леонид, ялыште Леонтий маныныт, 1918 ий 11 майыште шочын. Сар деч ончыч тудым Йошкар Армийыш налыныт. Службым Касвел Украинысе Перемышль ола воктене эртен. Отпускыш 1941 ий июньышто толам манын, ача-аважлан серышым колтен.
Отпуск олмеш кенета Кугу Отечественный сар тӱҥалын.
Младший политрук 99-ше стрелковый дивизийын 20-шо отдельный сапёрный батальонын командирже лиеш.
1941 ий 23 июньышто Германийысе 101-ше легкопехотный дивизийын Перемышль олаш пурымеке, младший политрук 99-ше стрелковый дивизий деке ушна. Июльышто олан йӱдвел ужашыжым налын кертыт, но шукышт пленыш логалыт.
20-шо сапёрный батальонын командирже Леонид Иванов Лодей ола гыч тӱҥалын Умань ола марте шуын. Умань ола воктене тудын батальонжо окруженийыш логалын, да Ровно ола воктене шукыштым пленыш кучен наҥгаеныт. Тушко Леонид Ивановичат логалын. Тиде 1941 ий 8 августышто лийын. 1942 ий 30 январьыште тудо пленыште колен. Колымо верже – Украина кундем, Ровно ола.
УВЕР ДЕЧ ПОСНА ЙОМЫН
А Толий эргышт 1924 ий 5 ноябрьыште шочын. Азъял школысо кандаш класс деч вара ик ий Морко кыдалаш школышто тунемын. 1942 ий 1 августышто тудым армийыш налыныт. Йошкар Армийын Москосо 2-шо пехотный училищыштыже 1943 ий 29 январь марте тунемын. Тунем пытарымек, 1-ше ранган индентант лӱмым пуат да 173-шо пехотный полкын 200-шӧ частьышкыже колтат. Сержант марте кушкын.
1943 ий майыште увер деч посна йомын. 1947 ий 14 апрельыште Морко военкоматыш серыш толын: «Сержант Иванов Анатолий Иванович 1924 ийыште Эҥерӱмбал Шале ялыште шочын, 1943 ий майыште колен. Капшым Черкасск областьысе Подвысокое селаште тойымо».
Пиалеш, Иван Петров ден Анна Пантюшинан 1928 ий 14 октябрьыште шочшо Мальвина ӱдырышт, ялыште Мани маныныт, ача ава пелен кодеш. Арын гыч Стапан Микале таҥжылан марлан лекмеке, шуко жап Эҥерӱмбал ялыште илат. Мани кувалан шым уныкам пӧлекленыт. Межнеч ӱдыржӧ, Эльвира, эрге йочажлан аважын кугу изаже лӱмеш Леонид лӱмым пуэн.
Кугу сарын тулжо гоч эртыше-влакын подвигышт нигунамат ок мондалт. Шочмо ялыште сарыште кредалше-влаклан монументыште кажнын лӱмжым возымо. Тушто иза-шольо Леонид ден Анатолий Ивановмытын лӱмыштым ужаш лиеш. Нуно Ӧтӧгӧн тукымнан ик укшыж гыч лектыныт, тыгаяк виян, ушан да чапле тукымнам амыртен огытыл.
Ираида БУКЕТОВА-АЛВИЙ.
Йошкар-Ола.
Еш альбом гыч налме фото-влак.