28 июльышто Гепатит ваштареш кучедалме тӱнямбал кече палемдалтеш. Молан лач ты кечым ойырымо? Ты кечын учёный, Нобелевский премийын лауреатше доктор Барух Бламберг шочын. Тудо В гепатитын вирусшым пален налын да вирусым муаш диагностический тестым да ты чер ваштареш вакциным ямдылен.
Гепатит шуко еҥым колымашке шуктышо инфекций чер-влак коклаште тӱняште кокымшо верым айла: кажне ийын тудлан кӧра 1,3 миллион еҥ кола. Кажнынан ик илыш гына да ик мокш веле. Гепатит илышымат, мокшымат пытарен кертеш. Тудым кузе аралыме нерген Марий Эл Республикысе Тазалык аралтыш министерствын тӱҥ внештатный инфекционистше Лариса Бочарова каласкала.
Тӱрлӧ сомылым шукта
Мокш кажне кечын 500 утла тӱрлӧ сомылым шукта. Нунын кокла гыч ик эн кӱлешанже: организмыште вещества-влакын алмашталмыштышт участвоватла, белокым аминокислота-влак марте шелеш, тушто уто глюкозо шулыктаралтеш, тыгак жировой обмен эрта (мокшым южгунам «коя депо» маныт). Тылеч посна мокш тӱрлӧ токсин ден бактерийым эрыкта, тушеч верге гоч лектыт. Тыгак мокшышто шекш ышталтеш, тудыжо коям шулыктараш, витаминым шыҥдараш полша, шолын пашажым саемда.
Эн лӱдыкшӧ
Гепатитын тӱрлӧ вирусшо (А гыч Е марте) лиеш, но эн лӱдыкшылан В ден С гепатит шотлалтыт. Гепатит – мокшын пуалмыже, тудлан кӧра уло тазалыклан эҥгек лиеш.
В да С типлан кӧра ятыр миллион еҥын хронический чер-влак лектыт да цирроз ден мокш рак вияҥыт.
В гепатит – мокшын инфекциян черже, тудын возбудительжылан В гепатитын вирусшо (ВГВ) шотлалтеш. Инфекций хронический формыш куснен да циррозыш шуктен кертеш. Чер азам ыштыме годым ава деч ньогалан але аяран вӱр дене ик эн чӱчкыдын кусна.
Пӱсӧ В гепатитын палыже-влак: коваште да шинчаошо чора нарынчалгат, шондо шемалге тӱсан лиеш, вий кая, укшинчыкта, мӱшкыр тураште коршта.
Кызыт пӱсӧ форман В гепатитым шуэн регистрироватлат, молан манаш гын шуко еҥлан В гепатит деч вакциным ыштыме. Вакцине Профилактический прививке-влак национальный календарьыш пурталтын, тудо лӱдыкшӧ огыл, мӧҥгешла, пайдале веле, В гепатит деч 98-100 процентлан арала.
Вирусан хронический В гепатитан еҥ-влак поликлиникыште инфекционист дене эре тергалтшаш улыт. Тыгай еҥ-влаклан лабораторный шымлымашым эртарат, гепатит нелемме шотышто скринингым кажне ийын ыштат.
С гепатит чыла тӱрлӧ гепатит коклаште эн лӱдыкшылан шотлалтеш. Организмыште тӱрлӧ патологический процесс вияҥ кертеш, чержат ойыртемалтшын эрта. С гепатит дене шижде черланаш лиеш, тудо шкеж нерген огеш палдаре, садлан тудым «йышт пуштшо» маныт.
Айдеме С гепатитын палыжым утыждене нойымылан шотлен кертеш, вет пашам ышташ вий йомеш, айдеме эре нойымым шижеш, организмыштыже шучко вирус шарлыме нерген огешат тогдае.
Тестым эртыза! Тӱҥалтыштак черланымым пален налме вашкерак эмлалташ тӱҥалаш да илышым утарен кодаш полша.
Те гепатит деч аралалтында мо? В але С гепатит дене черланыде лиеш. В гепатит деч вакцине ӱмыр мучкылан аралтышым пуа. В да С гепатит вате-марийла илыме годым куснен кертеш, садлан презерватив дене пайдаланыза.
В да С гепатитлан положительный тестым ончыктымеке, тыгак кузе тергалташ лийме шотышто йодышым рашемдаш шке илыме верысе поликлиникыш але СПИД-рӱдерыш инфекционист деке кайыман.