Кеч-могай айдеме ийгот погымо дене йоча жапшым, школжым шарналта. Туныктышо, йӧратыме але мыйын семын йӧратыдыме предмет ушыш толеш.
Школышто тунеммем годым физикым йӧршеш йӧратен омыл. Кызытат тиде предмет дене омыштем экзаменым сдатлаш тӧчем.
9-10-шо класслаште тукым шольым дене пырля тунемынна. Тудо математике ден физикым сайын пален. Икана физике урокыш ямдылалтде толынам, а туныктышо мыйым доска ончыко лукто да мӧҥгылан пуымо пашам каласкалаш йодо. Мый тыгат, тугат каласкалаш тӧчем, но раш нимом ойлен ом мошто. Тиде жапыште шольым пире гай ӱмбакем сырен онча, теве-теве нелеш, шонет.
– Шич, «кокытан», – мане туныктышем.
Йыҥгыр шоктымеке, класс гыч лектын гына шуктышым, шольым мыйым пӱтырен кучышат, шелышт нале:
– Физикыште тылат верч эре вожыл шинче! Умылаш тептерет уке гын, кеч почеламут гае тунем!
Тудлан моткоч сыренам гынат, ойлымыжым ушыш пыштышым. Тудыжо вет мыланем верч тургыжлана, таклан огыл мемнам ик шепкаште рӱзен куштеныт, когыньнамат кована ончен.
Школым пытарымеке, институтыш тунемаш пурымо годым физике дене экзаменым кучаш логале. Йӧра, кеч тудыжо пытартыш, нылымше, лийын. Кумытшым (руш йылме дене сочиненийым, химийым, биологийым) сайынак сдатленам. Физике дене экзамен жапыште ик йодышланат вашештен кертын омыл. Туныктышо мыйым чаманен ончале, ок пале, мом ышташ.
– Физике дене кеч иктаж-мом палет?
– Формул-влакым палем, – вашештышым. Могай формулым шарнем, чыла возен пуышым.
– Йӧра, «кумытаным» шындем. Пиалет уло гын, тунемаш пурет. Тунам ме тылат физикым кунар-гынат ала умылтарен сеҥена, иктаж-мом туныктена, – мане туныктышо.
Пиалем лийын улмаш – тунемаш пурен кертым. Институтышто икымше курсышто физикым тунемна. Саде туныктышет мыланна лекцийым лудын огыл, сандене идалык мучко куанен коштым. Кокымшо сессийыште физике дене экзаменым кучаш ямдылалтына. Тиде жапыште пуйто лӱмынак туныктышына черлана, тунемаш пурымем годым кӧлан экзаменым сдатленам, тудлан экзаменым кучаш логалеш. Тыгайже йомакыште веле лиеш.
А тудо мыйым вигак палыш: «Пурен кертынат, коеш, молодец. Ынде ончалына, иктаж-молан ме тыйым туныктен кертна але уке».
Экзамен йодышлан вашмутем колыштынат, кугун шӱлалтыш:
– Чаманен каласаш логалеш, меат тыйым физикылан шӱмаҥден кертын огынал.
Тудо адакат мыланем «кумытаным» шынден колтынеже, а мыйже «стипендий деч посна кодын кертам» манам.
– Эше ик гана чаманаш логалеш, изи гына, начар «нылытаным» шындышаш.
Римма Якаева.
Советский район.
Пагалыме лудшына-влак. Илышыштыда шыргыжалаш таратыше иктаж томаша лийын гын, редакцийыш серышым возен колтыза.