Василий Пектеев – Марий Эл Республикысе сымыктышын сулло деятельже, Республикысе кугыжаныш да Йыван Кырла лӱмеш театрал премий-влакын лауреатше. Тудым марий тӱняште палыдыме еҥже укеат, очыни. Талантан режиссёр, М.Шкетан лӱмеш Марий театрын художественный вуйлатышыже, марий тӱня, йылме, тӱвыра верч уло чон дене тургыжланыше еҥ… Тылеч посна тудо почеламутым воза. Ятыр чон саскажлан муро шочын. Гармонь дене шокталта. Туддене кутыраш моткоч оҥай. А марий театрыште 50 утла спектакльым шынден.
М.Шкетан лӱмеш театрыште февраль-мартыште тудын лӱмгечыж лӱмеш кугу фестиваль эрта. Тынар ийыште шындыме спектакльже-влакым калык уэш ончен да аклен кертеш.
Уло ешге – театрыште
Василий Пектеевын уло ешыже театр тӱняште ила. Пелашыже Нина Николаевна – ятыр ий РФ СТД-н республикысе пӧлкажым вуйлатышын алмаштышыже. Кызыт кок эргыштат Санкт-Петербург олаште илат да театрыштак пашам ыштат. Степан кумдан палыме режиссёр гын, Дмитрий телеоператор, моло технический сомылым шукта. Кажне кеҥежым коча-кова деке кок уныка толеш. Чоным кандараш, кеҥежым каналташ Пектеевмытын Оршанке районысо Кӧрдӧ ялыште кугу участкышт уло: пӧрт, монча, пакча. Мо гына тушто огеш куш: олмапу, вишне, сливе, тӱрлӧ сорт ковышта, пеледыш. Паша деч посна кодмыж годым В.Пектеев тыште ик жап мӱкшымат ончен.
Уилем гыч Санян Вачи
Шочмо велныже тудым тыге ойлат. Шкежат южгунам шкенжым тыге манеш. Эҥерсола ден Ердӱр деч тораште огыл верланыше ты ял кызыт чодыра коклаш йомын, тушто икмыняр пӧрт олмо веле коеш. Шӱлыкан сӱрет. А жапше годым тыште илыш шолын. Пектеевмытын пеҥгыде суртыштышт, ваш келшен илыше ешыште вич эрге да ик ӱдыр кушкыныт. Чылан пашам йӧратеныт: чодыраште саскам, поҥгым погеныт, мӱкшым онченыт. Кынем куштеныт. Тушеч чапле ӱйым, шӱртым ыштеныт. Ты шӱртӧ гыч ӱдырамаш-влак теле гоч куэмым куэныт. Чылан ик семын, ваш келшен иленыт.
Василий ушан-шотан, таза, мураш-кушташ йӧратыше йоча кушкын. Но тудо еҥ коклаште огыл, а шкетак улмыж годым мураш йӧратен. Вачийлан шкетак лияш, шонкален шинчаш, йырваш шекланаш келшен. Ял воктенысе пасушто верланыше ик пушеҥгыште укшла гыч шкаланже изирак омашым ыштен да тушто ятыр жап пӱртӱсым шекланен, шонкален шинчен кертын.
Изиж годсек тудо артист лияш шонен. Пошкудо ялыш театр толмеке, артист-влакын модмыштым ончаш куржталын. Садлан школ деч вара Йошкар-Олашке музыкально-драматический театрыш толын. Тудым монтировщиклан пашаш налыныт. Василий тидлан тынар чот куанен, пуйто йомак тӱняш логалын. Тунам тыште кок театр пырля пашам ыштен. Рвезе чыла ончаш йӧратен: драматический спектакль-влакым, балетым, оперым. Тудлан артист-влак моткоч ушан, интеллигентный, чыла палыше еҥ гай чучыныт. Нунын гай лиймыже шуын да Н.К.Крупская лӱмеш пединститутыш тунемаш пурен. Но икана тудым ГИТИС-ым тунем лекше Валерий изаже М.Шкетан лӱмеш театрыш режиссёр Сарра Кириллова деке наҥгаен. Театр верч чонжо йӱлышӧ ӱдырамаш-режиссёр шкаланже вашталтышым куштынеже улмаш. «Режиссёрлан тунем лекмеке, артистланат пашам ыштен кертат» манме шомакшылан ӱшанен, рвезе Ленинградыш тунемаш каен. А тушеч толмеке, эре – паша. Вуйге, чонге йӧратыме сомылыш кусна.
Йомдарыме 16 ий
Театр деч посна тудо 1992-2000 ийлаште Марий Мер Каҥаш председатель, Оньыжа лийын. Неле пагыт толын 2000-ше ийла тӱҥалтыште. Шке кундемжым, калыкшым, марий театрым йӧратыше айдемылан эн вийвал пагытыште 16 ий вес вере пашам ыштен кошташ логалын. Йолташ-влакат шукын тупынь савырненыт. Тиде татым Нина пелашыже нигузе умылен кертын огыл: кузе шочмо калыкшым йӧратыше айдеме вес вере пашам ыштен коштеш… Но Пектеевмыт чыла тидым сеҥен лектыныт, да 2018 ийыште Василий Александровичым уэш театрыш ӱжыныт. Йӧратыме театрышкыже.
Теве тыге ила пагалыме марий режиссёрна. Кажне кечын пашаш вашка, вет ончылно – ятыр паша, тынар шуко шонымаш… Юмо тазалыкым пуыжо тыланда, Василий Александрович.
Тудо шкежат ятыр рольым модын: Савлий (М.Шкетан «Ачийжат-авийжат!..», 1998), Ялантай (К.Коршунов «Аксар ден Юлавий», 1995), Кугыза (С.Чавайн «Окса тул», 1994), Ян (А.Камю «Йоҥылыш», 1995), Пӧръеҥ (Ю.Байгуза «Кресӱдыр», 2000) да молат.
Тудо 40 утла спектальым шынден. Нунын коклаште:
М.Рыбаков «Чодыра мӱй», 1980;
М.Шкетан «Ачийжат-авийжат!..», 1981, 1998;
Н.Арбан «Тулар ден тулаче», 1983;
С.Чавайн «Акпатыр», 1987;
С.Николаев «Салика», 1988 и 1999;
М.Рыбаков «Мокмыр», 1990;
А.Волков «Оръеҥ мелна», 1991;
Ю.Байгуза «Порсын лӱҥгалтыш»;
А.Пудин «Утышо», 1992;
Н.Гоголь «Каче пазар», 1994;
М.Рыбаков «Морко сем», 1995;
А.Пудин «Ой, луй модеш…»;
М.Шкетан «Эреҥер», 1998;
А.Островский «Вараш кодшо йӧратымаш»;
Н.Арбан «Кеҥеж йӱд», 2001.
А.Островский «Кӧ кечым пӧртылта?», 2019 да молат.
Мария Матукова, Марий Эл Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже:
— Марий калыкын ик эн уста, чолга эргыже Василий Пектеев (Санян Вачи) – кугу опытан, профессионал режиссёр, актёр. Тыгак жапше годым тале да виян мер ушем вуйлатыше ыле. Ушан улмыж денат, илышым кумда шинчаончалтыш дене аклыме шотыштат ойыртемалтеш. Моткоч кӱкшӧ культуран, кугу шинчымашан интеллигент, виян личность.
Эртыме корныштыжо тӱрлӧ чаракым сеҥен лектын, айдеме шке пиалжым таптен, илышеш шуаралт пеҥгыдемын, тӱнялан йӧршӧ кугу мастар кӱкшытыш шуын. Кузе от кугешне марий калыкын тыгай чолга эргыж дене!
Тудын шындыме спектакльже-влакым, модмо рольжо-шамычым эре куанен онченам да ончем.