Ялозанлыкыште тыршыше самырык специалистым ужаш мыланем – кугу куан. Тугеже чылан огыл шочмо вершӧрым ола дене вашталтат. Ялышке пашам ышташ толшо ӱдыр-рвезе-влак улыт. Нунын кокла гыч иктыже – Кужэҥер район Йӱледӱр кундемысе «Искра» колхозышто пашам ыштыше самырык зоотехник, ушкал фермым вуйлатыше Иван Рыбаков.
Вольыклан шӱман кушкын
Ваня иктаж-кунам колхозышто пашам ышташ тӱҥалам манын, ик ганат шоналтен огыл. Вольыкым йӧратымыже, очыни, ялозанлык пашашке конден. Кужэҥер район Тумньо ялыште жапыштыже ачаже фермер лийын. Икмыняр ушкалым, ӱшкыжым, сӧснам, тӱрлӧ кайыквусым ашненыт. Гектар дене пареҥгым шынденыт, шудым шуко соленыт. Сандене рвезе йоча жапыште ача-аважлан эре полышкален.
«Шкеже мый Йошкар-Олаште шочынам. Ачам политехыште туныктен. Ныл ияшем годым ешге ачамын шочмо велышкыже, Кужэҥер район Тумньо ялышке, илаш кусненна. Йоча жапем ялыште, пӱртӱс лоҥгаште эртен. Сандене тусо илышлан тунемынам. Токтайбеляк школ деч вара Йошкар-Олашке МарГУ-со Аграрно-технологический институтышко зооинженерлан тунемаш пурышым», – каласыш тудо.
Паша корно – тӱрлӧ верыште
Рвезе Кужэҥер районысо ик чыве фабрикыште, Йошкар-Оласе «Бизнес-инкубаторышто», Медведево район «Шойбулак племзаводышто», кӱртньӧ омсам ыштымаште тыршен. Чон ялышке, ача-аван суртышко толаш ӱжын. Тыгодым мӧҥгыштыжӧ ачаже шкетын гына ила. Василий Иванович Кужэҥер район администрацийыште пашам ышта. 2007 ийыште рвезын аваже ӱмыр лугыч лийын. Акаже, шӱжарже-влак посна илат, пашам ыштат, тунемыт. Тыге паша корно тудым Йӱледӱр ялышке конден.
Фермым вуйлата
«Искра» колхозышко И.Рыбаков шукерте огыл толын. Тудлан ӱшанен пуымо сомылым шот да рат дене шукта. Фермым вуйлаташ ойлаш гына куштылго. Шоналташ гын, паша ситыше. Тудо ферме пашам виктара, ушкал лӱштымым эскера, вольыкым чын пукшаш кӱлмым шотыш налеш да пашаеҥ-влак дене икойыш шуын пашам ышта.
«Фермыште 488 ушкал, 90 туна, 123 презе шогат. Шӧрым Татарстан кундемышке колтена. Пашаеҥ-влак Киров вел гычат вахте йӧн дене коштыт. Доярке, презым, ушкалым ончышо, тракторист, лӱштышаш аппаратлан вуйын шогышо оператор, орол-влак улыт. Чаманаш логалеш, самырык-влак колхозышко пешыже огыт тол. Колхоз председательна Николай Александрович Поликарпов – моткоч сай, умылен моштышо еҥ. Тыште илаш верым ойыраш сӧрат. Кызытеш кажне кечын ялем гыч Йӱледӱрыш 36 наре меҥгым кудалыштам», – чоным почо фермым вуйлатыше.
Иван вольыкым пукшымым эскера. Ушкал молан шагал шӧрым пуа, молан кӧра лӱштыш ешаралтеш – тидын нерген пален шога. Тудын мутшо почеш, шуко шӧрым налаш манын, ушкалым эре ик жапыште пукшыман. Фуражым, посна патокым пуыман. Кеҥеж жаплан зеленкым, силосым пукшаш тӱҥалыныт:
«Паша ответственный, чытышым йодшо. Кызыт изиш нелынрак чучеш гынат, эркын тунемалтеш. Чыла палыман, пашаеҥ-влакын йодмыштым колышт моштыман, чыла эскерыман. Еҥ-влак дене пашам ышташ куштылго огыл. Кажныж дене икойыш шуаш манын, тӱрлӧ семын мутланен моштыман. Но мылам паша келша», – ойла И.Рыбаков.
Рвезе ола илышым куткышуэ дене таҥастара. Чыланат ала-кушко вашкат, куржыт. А ялыште йӧршеш вес сӱрет: йырваш тымык, ласка, юж яндар, калык поро. Пӱртӱслан мелын кушшо рвезылан ял садак лишыл. Сандене тудым оласе илыш нимынярат ок сымыстаре. Ялыш илаш кодаш, илен-толын, шке озанлыкым кучаш, поснак ӱшкыж-влакым ашнаш, кумылжо уло. Шонымаш уло гын, садак тудо кунам-гынат шукталтеш. Тидлан лач жап, чытыш гына кӱлыт.