Тений майыште Марий Турек район Аимке фермын пашам ышташ тӱҥалмыжлан 30 ий темын. Ты ушкал фермын коллективше эре икоян лийын. Пытартыш 18 ийыште Аимке фермым К.А.Созонова вуйлата.
СТРОЙКЫШТО, КЕВЫТЫШТЕ
Клавдия Алексеевна Марий Купто ялыште райпон кевытыштыже 15 ий пашам ыштыме деч вара фермыш каен. Тудо еҥ-влак дене тыматлын ойлен, сатум ужала ыле. Кажне кечын киндылан куржталше чыла йочам пален да нунын дене мутланен моштен, ик ганат нигӧланат торжан пелештен огыл.
«Кумшо икшывым ыштымеке, пӧрт деке лишкырак паша верым кычалаш тӱҥальым. Йоча-влак, школ гыч толмеке, шокшо пӧртыш пурынешт, тамле кочкышым кочнешт, а мый эр гыч тӱҥалын кас марте эре кевытыште шогылтынам. Тыгак Настюш эше изи ыле. Сандене фермыш каяш шонен пыштышым – презым ончаш тӱҥальым. Кок ий ты пашам шуктымеке, колхоз председатель Валерий Павлович Чемеков фермым вуйлаташ йодо. Мыйже стройкышто бригадирлан ыштенам, а вольыкым ончаш лӱмын шинчымашем уке. Туге гынат вуйлаташ нигӧлан манын, мыйымак ферме вуйлатышылан шогалтышт», – каласкалыш Клавдия Алексеевна.
Клавдия Марий Турек СПТУ-што штукатур-малярлан тунемын да икмыняр ий стройкышто пашам ыштен. Аважын 57 ияш черланен колымекыже, ялышкыже пӧртылын. Ачаже Алексей Григорьевич ватыж деч посна ынде 36 ий ила. Октябрьыште 91 ийым тема. Тудо 20 ий утла почтышто пашам ыштен. Кок ӱдырым да кок эргым ончен куштеныт. Иктыже ты тӱням коден каен. А кумытынжо шочмо ялыштак илат. Клавдиян Алевтина шӱжарже ӱмыржӧ мучко Аимке фермыште дояркылан пашам ыштен, шукерте огыл пенсийыш лектын.
ФЕРМЫШТЕ
Кызыт Аимке фермыште 15 еҥ пашам ышта, 5 тӱҥ доярке уло, нуным вашталташ эше ик доярке коштеш. Вуйлатышылан кажне кечын пашашке вашкыде огеш лий. Вет ты паша деч посна К.А.Созонова оператор сомылым шукта, 35 тунам онча.
Клавдия Алексеевнан пелашыже Анатолий Кугергиевич Созонов фермым почмо годсек, 30 ий, тӱрлӧ пашам шукта. Кызыт кочегар, слесарь да сварщик, а тылеч ончыч трактористланат ыштен. Лачак тудлан да ферме пашаеҥ-влаклан эҥертен, Клавдия Алексеевна ты пашаш латкандашымше ий коштеш.
Ялыш пурымо деч ончыч корно деч тораштак огыл кок вӱта коеш. Тушто 200 утла ушкалым ашнат. Фермыште паша нигунам куштылго лийын огыл, тудо кидвийым, чытышым йодеш. Теве ушкал презым ышта гын, тудым доярке ик тылзым шке ончышаш.
– Пашадарым сайынак тӱлат. Паша лектышым ончен, кажне тылзын премийым пуат. 2019 ийыште Аимке фермына районышто шӧр лӱштыш дене эн ончылно ыле, «Мари-Куптинское» озанлыкна кокымшо верыш лектын. Ферме коллективлан тӱрлӧ жапыште район администраций телевизорым, холодильникым пӧлеклен. Кум ий ончыч озанлыкнам вуйлаташ ончычсо председательна Фатбир Гилязовын (кийыме мландыже пушкыдо лийже) Марат эргыже тольо. Тунам 30 ияш Марат Фатбирович, МЧС паша деч кораҥын, колхозым арален кодаш шонымаш дене озанлыкнам вуйлаташ да ачажын пашажым шуяш келшыш, – ойла Клавдия Алексеевна.
Аимке фермыште тыршыше вате-влак келшен пашам ыштат, вашла умылат да икте-весылан полшат. Нуно шочмо кечым, лӱмгечым пырля эртарат. Чӱчкыдынак коллектив дене погынат да пайремлашке лектын коштыт.
«Шӧр лӱштышым иземдаш ок лий, сандене чылажымат жапыштыже ыштен шуктыман, шотыш налман. Иктаж-куш канаш лектын каяш монь огеш лий. Очыни, ме ласкан каненжат огына мошто. Отпускыш лектам гынат, фермыш мийыде ом чыте. Кызыт кажне кечын ик ушкал деч кокла шот дене 20 литр шӧрым лӱштена. А южо ушкал 40 литрымат пуа. Тидыже сай кормам пукшымо, вольыкым йӧратыме денат кылдалтеш. Икманаш, ферме уло гын, ял ила, маныт. Ме тидлан ӱшанена», – манеш Клавдия Алексеевна.
ЯЛ СТАРОСТО
Аимке ялыште 43 суртышто 150 еҥ ила. Ты кумылзак ӱдырамаш еҥ-влакын ялысе илыш нерген шонымашышт вашталтын манеш гынат, тудо шочмо ялжым тӱзаташ, поро пошкудо-влаклан полшаш шонен ила. Вет икмыняр ий ончыч ты чолга еҥлан пошкудыжо-влак старосто пашам ӱшаненыт. Клавдия ден Анатолий Созоновмыт Андрей эргышт, шешкышт да кум уныкашт дене пырля кермыч пӧртыштӧ илат. Воктен суртыштак Татьяна ӱдыржӧ ешыж дене пӧртым чоҥеныт. Лач Анастасия ӱдырышт шочмо сурт деч торарак верыште ила, рӱдолаште пашам ышта.
Аимке ялыште илыше-влак кажне ийын кундемыштым сӧрастараш, тӱзаташ тыршат. Икмыняр ий ончыч тыште ерым кӱнченыт, а кодшо ий телым ер воктене мотор беседкым келыштареныт. Ынде тыште чӱчкыдынак пайремым эртарат. Ты беседкыш логалмеке, верысе пӱртӱсым чынжымак йӧратен шындет. А ялыште кӱ пӧрт кажне ийын гаяк ешаралтеш. Еҥ-влак мотор деч мотор сӧрал капкам, пӧртым ыштат. Ялыш миен пурымаште верланыше шӱк контейнерымат эсогыл марий узор дене келыштарыме. Тысе марий шӱлышан калык верч куаныме гына шуэш.
Эльвира ТЕРЕНТЬЕВА.
Авторын фотожо-влак.