М.Шкетан лӱмеш Марий национальный драмтеатрыш 1998 ийыште Москосо М.Щепкин лӱмеш кӱшыл театральный училищым тунемын пытарен толшо-влак коклаште Шернур район Казанский селаште шочын-кушшо Валерий Парсаеват лийын. Но театрыште ик ий веле ыштен шуктен – уэш Москошко кудалын. Тушто «Шалом» еврей театрыште модаш тӱҥалын. Тудын дене телефон дене мутланышна.
– Валерий, молан Шкетан лӱмеш театр гыч каенат?
– Тиде йодышлан таче шкежат вашештен ом керт. Авам театр гыч кайымемлан ӧпкелалтын, кумылжо волен. «Мый театрыш шке эргымым ончаш мияш тӱҥалам, шоненам», – манын ыле.
– Пырля тунемме йолташет-влак дене кылым кучет?
– Пырля тунемме йолташ-влак кокла гыч Андрей Бусыгин дене кылна кызытат пеҥгыде. Икте-весылан йыҥгыртена, мутланена. Тудын дене «Эреҥер» диплом спектакльым ямдылыме годым поснак келшен шинчынна. А «вияш эфир» полшымо дене шукерте огыл «Сӧсна поминкаште» модмыжым уло кумылын ончышым.
Театрыш гына миен толаш огеш логал. Марий Элыш кеҥежым толын коштам, а артист-влак тунам канат.
– Изи годымак артист лияш шоненат?
– Уке. Школышто лач ик театр постановкышто Кащейым модынам. Утларакше спорт дене кылым кученам: хоккей, волейбол, баскетбол дене модынам. Ачам изам ден когыньнам Йошкар-Олашкат «Кожаный мяч» футбол клубыш пуэн ыле. Тушто ик ий заниматленна.
Такше изи годсек чоҥышо лияш шоненам. Казанский школ деч вара Политехыш документым пуэнам, но балл ситен огыл. Вара кок ий нигушто тунемын омыл. Ачам селасе тӱвыра пӧртыштӧ музыкантлан пашам ыштен, мыйымат ты пашаш ушен. Отчётный мероприятийлаште участвоватлаш логалын. Щепкин лӱмеш театр училищыш, увертарымашым ужмеке, тудак тунемаш пураш тӧчен ончаш темлен. Мый келшенам. Экзаменым сдатлымек, студент лийынам.
Мый мланде пелен шочын-кушкынам, школ деч вара тракторист правамат налынам. Кенета культурыш кайымаш шканемат вучыдымо лийын. Но театр училищыш тунемаш кайымемлан ик ганат ӧкынен омыл.
– Москошто пашам тӱҥалаш неле лийын?
– Неле. Кастинглашке ятыр кошташ логалын. Актёр вет шукын улына, шкем ончыкташ кӱлын.
– «Шалом» еврей театр мо дене тыланет келша?
– Тиде изирак уютный театр. Гастроль дене шуко коштына, но кызыт пандемийлан кӧра шагалрак. Россий мучко кудалыштына. Израильыш кажне ийын миен толына, южгунамже – идалыкыште икмыняр гана. Америкыште ик тылзе лийынна. Чехийыште, Швейцарийыште, Германийыште спектакль-влакым ончыктенна. «Шалом» театрым вес эллаште эре пеш сайын вашлийыт. Йотэлыште руш-влак шукын илат, зал эре гаяк тичмаш.
– Ролет шуко? Могай спектакльлаште утларак модаш келша?
– Театр еврей направленностян (спектакль-влак рушла ончыкталтыт), а мыйын чурийвылыш тиде калыкын гай огыл. Садлан тӱҥ роль уке, а кокымшо планан рольым шуко модам. Эше пластичный улам, кушташ шуко логалеш. Ик спектакльыште 10-11 куштымаш лийын кертеш.
Йоча спектакль лакмус кагаз гай. Икшыве – эн чын (честный) ончышо, тудым от ондале. Кугыеҥ иктаж эпизодышто йоҥылышым ужеш, шижеш гын, тидын нерген огеш каласе. А йоча тылат ок ӱшане гын, вигак кычкыраш тӱҥалеш. Ондалаш шонет гын, тыланет тидын нерген вигак шижтара. Садлан, ик могырым, йоча дене нелырак, а вес могырым, куштылгырак. Тудо тауштенат чот мошта.
Йоча спектакль-влак кокла гыч «Кот Леопольд» (эмлызе пий), «Чудеса с доставкой на дом» поснак келшат. Драмыштат образым чоҥаш оҥай. Мутлан, «Мадам Роза», «Блуждающие звезды», «Пол Нью-Йорка у меня родня» спектакль-влакым йӧратем.
– Кызыт кенета илышет вашталтен кертат ыле?
– Неле лиеш ыле. Кулис шеҥгелнысе пуш деч утлаш йӧсӧ, площадкыш кужун от лек гын, лекме шуэш. Тиде йӧратыме пашашке савырнен.
– Фильмлаштат сниматлалташ жапым муат…
– Пытартыш жапыште тиде сомыл деч кораҥынам. Тушко вет пашашке семынак коштман, ынде школ шуко жапым налеш.
Икымше гана «Безмолвный свидетель» фильмыште Кудряшовын рольжым модынам. Тушто кок серийыште кок сцене лийын. Вара «Глухарь» сериалыште (Акмал) ик серийыште сниматлалтынам. «Медвежий угол» сериалыште икмыняр серийыште браконьерым модам. Тыгак «Зона турбулентности», «Записки экспедитора Тайной канцелярии», «Слуга государев» да моло фильмлаште эпизодлаште коям.
Умбакыже — 4 февральысе газетыште. Кевыт
