Декабрьыште отпускшо лийшаш ыле. Келшыме ӱдыржӧ дене У ийым вашлияш шочмо верышкыже, Марий Элыш, толаш шоненыт. А январьыште, Женян шочмо кечынже, ӱдырым марлан лекташ йодаш шонен… Но ынде тудын нерген эртыше жапыште гына ойлаш кодеш. Тиде Советский район Нӧлпер ялын шочшыжо, Россий Вооружённый вийын лейтенантше, Патырлык орден дене палемдыме (колымекыже) Руслан Вячеславович Павлов (3.04.1996–9.10.2022). 26 ияш рвезын 9 октябрьыште Украиныште специальный военный операцийыште ӱмыржӧ геройла кӱрылтын.
Руслан нерген тудын тукым акаже Екатерина Шигапова дене кутыренна.
Ака ден шольо
Руслан ден Катя (снимкыште) изинек ик суртышто пырля кушкыныт. Илыш корно тыге савыралын, рвезе ача-ава деч посна кушкын. Тудым Катян аваж ден ачаже, Галина Ивановна ден Вячеслав Васильевич Яшмаковмыт, ончен куштеныт. Руслан йӧратымашым, чон шокшым палыде кушкын огыл: коча-коваже, чӱчӱжӧ да кокаже йӧсӧ годымат, куан пагытыштат эре пеленак лийыныт.
– Аваж пелен кушмыжо шуын гынат, Руслан тидын нерген ик ганат каласен огыл. Школыш кошташ тӱҥалмеке, шукырак жапым тунеммылан ойырен. Кастене мӧҥгылан пуымо пашам пырля ыштенна, – каласкала Катя.
Русланым военный лияш Шуарсола школышто историй ден обществознанийым туныктышо Н.Н.Столярова кумылаҥден. Кугурак класслаште рвезе тиде корнылан шкенжым ямдылен шоген. Спорт дене кылым кучен, книга-влакым лӱмын лудын, фильм-шамычым ончен.
Санкт-Петербург
11 класс деч вара Р.Павлов Санкт-Петербургысо С.М.Бу-дённый лӱмеш связь военный академийыш тунемаш пурен.
Академийыште самырык боецын курсшым эртыме годым Русланлан поснак неле лийын. Эн виянже-шамыч гына чытен лектыныт, нунын коклаште – Русланат. Но шонымыж семын лейтенантлан тунемаш пураш баллже ситен огыл. Мӧҥгыжӧ йыҥгыртен да прапорщиклан гына тунемаш налыт манын каласен. «Прапорщик званиян еҥже военный огыл мо? Код, тунем, ончыкыжым мом ышташ лиеш, ончалына», – манын тунам Катян ачаже – Вячеслав чӱчӱ. Тылеч вара рвезе тунеммашке вуйге шуҥгалтын да шке шонымашкыже шуаш кажне кечын ошкылым ыштен.
Хабаровск
Кум ий гыч, 2017 ий 25 июльышто, Р.Павлов распределений почеш Хабаровск оласе ик воинский частьын связь батальонышкыжо логалын. Пырля служитлыме йолташыж дене часть деч тораште огыл пачерым айлен иленыт.
Русланын, весела да оптимист шӱлышан рвезын, эре ятыр йолташыже лийын. Хабаровскыштак Женя дене (фотошто) палыме лийын. Ӱмаште кеҥежым отпусклан толмыж годым Руслан Женям мӧҥгыжӧ ешыж дене палымым ышташ конден, шочмо-кушмо вержым ончыктен. Тунам рвезе пытартыш гана шочмо кундемыштыже лийын, лишыл еҥже-влакым пытартыш гана ужын…
27 июньышто
– Спецопераций тӱҥалмеке, Русланлан тургыжланен йыҥгыртенам, нунын часть гыч рвезе-влакым Украиныш наҥгайышаш улыт але укем йодынам. Но тунам тудо мыйым лыпландарен, часть гыч нигӧм огыт наҥгай манын. 27 июньышто кастене Женя таҥже телефонышкем серышым воза: «Руслан каен».
Военный частьыштышт тылеч ончыч кастене спецоперацийыш каяш кумылан еҥ-влак улыт мо, йодыныт. Иктат тореш лийын огыл. Вургемым, мо кӱлешым погаш кок шагат пуалтын. Женя деч уверым пален налмеке, Русланлан йыҥгырташ тӱҥальым. Но тудо вашештен кертын огыл. «Чыла сай, ит тургыжлане. Авайлан кызытеш ит ойло, уке гын ойгыраш тӱҥалеш» манын гына возен колтен.
Руслан ден когыньнан ятыр секретна уло ыле. Авана (варажым авамым тыге манаш тӱҥалын) ынже тургыжлане манын, чылажым каласыме огыл. Мый пуымо мутем эре кученам, уке гын шольым мый денем чоным почын огешат кутыро ыле, – каласкала Екатерина.
Русланмыт ончыч Херсон областьысе Давыдов Брод села воктене лийыныт, вара села деч тораш огыл вес верыш кусненыт. Тушто кыл уда лийын. Рвезе шукыж годым Женялан возкален, а Женя Катялан увертарен. 7 октябрьыште Руслан йолташыжын телефонжо гыч Женялан пытартыш гана серен колтен: «Чыла сай, чылалан саламым ойло. Катялан возо, тек кокам дек йыҥгырта».
Шочмо кечын
Руслан 9 октябрьыште Давыдов Брод села воктене бойышто колен.
– Тиде рушарня лийын, шочмо кечем ыле. Эрдене Амина ӱдыремын температуржо изиш кӱзен. Пелашем — пашаште. Чыла сай, но кӧргыштӧ – тургыжланымаш. Аминан температуржо кугурак да ойгырет манын лыпландарен пелашем, – ойла Катя.
11 октябрьыште эрдене Катялан Женя йыҥгыртен да ойган уверым ойлен. Пырля служитлыше рвезын каласкалымыж гыч: «Кредалмаш чарнымеке, Русланын капшым вондер воктене верештынна. Шӱргыжӧ бронежилет дене петырыме лийын, кок йолге лӱен сусыртымо. Бронежилетым кораҥдымеке, Русланын вӱран шӱргыштыжӧ шыргыжмашым ужна. Тиде Руслан, вес тыгай айдемым ом пале».
– Русланым шукын весела, эре шыргыжше айдеме семын шарнен кодыныт. Фотографий-влакымат ончем – эре шыргыжше, – манеш рвезын акаже.
Ӱшанаш ок лий
17 октябрьыште Р.Павловым шочмо кундемыштыже тоеныт. Ростов кундем гыч капшым самолёт дене конденыт.
– Илымыж годым Руслан эре ойла ыле: «Санкт-Петербургышто тунемынам, Хабаровскышто служитлем, Москошто лийынам, Сахалин отром ужынам. Эше шуко вере лийнем, ятыр олам ужнем…» Тыгакак лийын. Русланым кондымышт годым самолёт ончыч вес олалаште шинчын, пытартыш точкыжо гына Йошкар-Олаште лийын. Тыге Руслан Ульяновскышто, Уфаште, Екатеринбургышто, Тюменьыште да Пермьыште «лийын». Русланын Санкт-Петербургышто тунеммыж годсек эше ик кугу шонымашыже ыле – лейтенант званийым налаш. Тудат шукталтын. Спецоперацийыште улмыж годым 4 августышто Женя тудлан куан уверым возен колтен. Ынде тудо лейтенант, – мане Екатерина.
Русланым тойымо кечын Хабаровскысо пачерыштышт хрустальный вазе пудырген, тудо ятыр ий ик верыштак шоген, иктат тӱкален огыл. А ялысе пӧртыштыжӧ кухньысо да залысе пырдыж шагат-влак ик жапыштак коштмым чарненыт. Лишыл еҥже-влаклан: Женялан, аважлан да Катя акажлан – Руслан кызытат чӱчкыдын омеш конча.
Ала-кунам тудо вожылшырак рвезе лийын. А варажым – шке мутым эре кучышо салтак, ӱшанле йолташ, йӧратыме да йӧратыше каче, шольо, эрге. Тудлан илаш да илаш гына ыле. Кызытеш – командировкышто, жапше лиешат, йыҥгырта, да молгунамсе семынак чоным почын кутыралтена манын, Катя тачат южгунам шона. Шольыжын колымыжлан тудо ӱшанен ок керт, шучко омым ужмо гай чучеш. Но уке, тиде омо огыл.
Е.Шигапован альбомжо гыч налме фото-влак.