Таза айдемын организмыштыже верге ятыр функцийым шукта: ты органыште ышталтше шондо дене пырля организм гыч веществам, уто шинчалым да вӱдым луктеш. Верге тыгак артериальный давленийым нормышто кучымылан да вӱрыштӧ гемоглобин мыняр улмылан вуйын шога. Ты орган лун, ын да моло органын «тазалыкыштым» арален кодаш полша.
Хронический верге чер эркын (икмыняр ий, лу ий дене) вияҥше черлан шотлалтеш. Тыгодым верге шке пашажым шуктымым эркын чарна. Ты чер нерген ондакрак пален налаш да жапыштыже эмлаш тӱҥалаш гын, тудын вияҥмыжым чараш але жаплан «кепшылташ» лиеш.
Тыгай черан еҥ врачын темлыме препарат дене эмлалтме годым лӱмын диетым кучышаш. Тидын нерген Марий Элын тӱҥ внештатный специалист-нефрологшо, Республикысе клинический эмлымверыште нефрологический пӧлкам вуйлатыше М.В.Ороспаев палдара.
Хронический верге чер годым диетым кучымо теве мо дене полша:
– ты черлан вияҥаш чаракым ышта,
– организмыште аяран веществалам погынаш ок пу,
– кап нелытым нормышто кучаш полша,
– вӱд да шинчал балансым шотышто куча,
– шӱм-вӱргорно чер-влаклан вияҥаш чаракым ышта.
Шагал белокан диетым ик эн тӱҥлан шотлаш лиеш. Тудым пужлышо верге функциян пациент-влаклан ончыч темленыт. Тыге организм уто токсин деч утла (тудо шондо дене пырля лектеш).
Тыгай диете тыгак вергысе капилляр-влак системын пашажым куштылемдаш полша, а тиде артериальный гипертензий (артериальный давлений 140 мм деч кугурак) деч утлаш полша.
Шагал белокан кочкышым кочмо годым организмыште белок чот ынже шагалем манын, еҥ-влаклан кугу калориян кочкышым кочман – тудо углеводлан поян да ӱян лийшаш. Тыгай кочкышлан мӱй, ӱмбал, мороженый, тӱрлӧ фрукт (но тушто белок ден калий утыждене шуко лийшаш огытыл) шотлалтыт.
Ты диетым 3Б, 4-ше да 5-ше стадиян хронический верге черан-шамычлан темлат. Тудо уремийлан (вӱрыштӧ уремический токсин-влак утыждене шуко погынат) вияҥаш чаракым ышта. Садлан пациентлан гемодиализым (лӱмын аппарат полшымо дене вӱрым эрыктыме процесс) ыштыман огыл.
Диетым кучымо годым кочкыш дене пырля организмыш эссенциальный (вашталташ лийдыме) аминокислота ден кетоаналог-влак (вашталташ лийдыме аминокислота-влаклан организмыш логалаш полша) логалыт. Тыгай вещества-влак черле айдемылан диализ (верге черан еҥын вӱржӧ гыч уто вӱдым, оккӱл веществам, токсиным кораҥдыме процесс) деч посна серлагаш полшат.
Аминокислота дене пойдаралтше шагал белокан диетым кучышо пациентын илышыже саемеш, тудлан диализышкат коштман огыл.
Кеч-могай чер деч эмлалтме годым врачын темлыме препарат-влак дене гына серлагаш ок лий. Чер деч кӱчык жапыште утлаш полшышо юзо таблетке уке. Таза лияш да илышым саемдаш манын, пациентланат шагал огыл тыршымашым пыштыман.
М.Ороспаевын альбомжо гыч налме фото.