Неле илыш ситуацийыш кажне еҥ логалын кертеш. Илыш кузе савыралеш, чылаж годым палаш ок лий: таче тый оксан, мӧҥган улат, а эрлашыжым нимо деч посна кодат. Тыгай годым йӧра ик вует, ик почет веле гын, кузе-гынат шотым муат. А нелылыкыш логалше икшыван ӱдырамашлан кузе лийман? Але, мутлан, мӱшкыран самырык ӱдырамашлан нигушто илаш. Тидлан кӧра тудо азажым йочам ыштыме пӧртешак шуэн кодаш шона… Но вуйым нигунам сакыман огыл. Кеч-могай неле ситуаций гыч лекташ лиеш. Эре.
Тидым Аван пӧртыштыжӧ полышым мушо да кызытат тушто илыше ӱдырамаш-влак сайын палат. Йошкар-Олаште верланыше порылыкым ончыктышо ты организаций кок ий наре ончыч почылтын. Тиде жапыште неле илыш ситуацийыш логалше ятыр ава тушто илаш верым веле огыл, волгыдо ончыкылыклан ӱшаным да эҥертышым муын.
Кӧлан да кузе полшат?
Аван пӧртшӧ – нелылыкыш логалше ӱдырамашлан кризис гыч лекташ да йол ӱмбак шогалаш полшышо вер. Тышке логалше еҥ дене ончыкыжым мом ышташ кӱлмӧ шотышто планым ямдылат – ӱдырамаш ӧрдыж гыч полышлан гына ӱшанен илышаш огыл, тудо шкенжым да икшывыже-влакым чиктен-пукшен кертшаш. Организацийын тӱҥ шонымашыже – айдемылан ямде колым ончыкыжо конден пуаш огыл, а шкенжым колым кучаш туныкташ.
Тидын годым икмыняр правилым шотыш налман:
– неле ситуацийыш логалше ӱдырамаш 14 ияш деч изирак икшыве-влакым шкет ончен кушта;
– тудын алкоголь да наркотик деке зависимость укем, тыгак пижедылше коваште чер, педикулёз укем пеҥгыдемдыше (дерматолог деч) справке-влак улыт;
– организацийын вуйлатышыже, психологшо да соцпашаеҥже ӱдырамашым тушко вераҥдаш лиймым але укем пеҥгыдемдат.
Эн тӱҥжӧ – Аван пӧртышкыжӧ логалше ӱдырамашын кризис гыч лекташ кумылжо лийшаш. Тудо еҥ-влакын полышышт кӱшеш ямде дене илышаш огыл. А тидлан палемдыме план почеш тыршыман, южгунам шонымашке шуаш ятыр жап кӱлеш. Йол ӱмбак пеҥгыдын шогалаш, шкалан да икшыве-влаклан сай илыш условийым ышташ шонышо ӱдырамашлан тиде корным эртыманак.
Икымше кече гычак
«Аван пӧртшӧ» организацийын проектшылан тений Марина Кудрявцева вуйын шога. Советский районышто ешыж дене илыше ӱдырамаш Йошкар-Олаште пашам ышта. Поро пашалан йӧным да жапым тудо эреак муэш.
Ты проектын паша группыштыжо М.Кудрявцева – икымше кече гычак. Моло волонтёр дене пырля тудо кӱлеш документым ямдылаш, вашлиймашлам эртараш полшен.
– Кок шочшан ава улам, садлан нелылыкыш логалше ӱдырамашлан полшаш кӱлмӧ нерген сайын палем. Ава палышашак: эҥертыш кеч-кунам уло. Тидланак проектна йӧнан. Чылалан полшен сеҥаш ок лий, но икмыняр ӱдырамашын илышыжым волгыдыракым ыштена гынат, тиде – сеҥымаш, – манеш М.Кудрявцева.
Йошкар-Олаште веле огыл, Марий Элыште илыше ӱдырамаш тышке полышым йодын толын кертеш. Тидлан +79379371377 номеран телефон дене йыҥгыртыман, кушко мийыман, мом ыштыман, администратор умылтара. Лӱдыкшыдымылык амаллан кӧра адресым ончыкташ ок лий.
– Аван пӧртышкыжӧ логалше кажне ӱдырамашын – шке историйже. Иктым пелашыже кыра, ӱдырамаш еш гыч кайынеже, но кушко, ок пале. Йочам ыштыме пӧрт денат кылым кучена. Мӱшкыран але азам ыштыше ӱдырамашлан нигуш каяш гын, полыш кидым шуялтена. Ӱдырамаш йочажым погалтен да мӧҥгыж гыч нимо деч посна лектын каен гын, тудлан вургем, кочкыш сату да моло кӱлеш денат полшена, – палдара М.Кудрявцева.
Полыш – чыла могырым
Калыклан паша верым ситарыме шотышто рӱдер дене кылна уло. Тушто паша верым муаш полшат але декрет отпускышто шинчыше ӱдырамашлан у профессийлан тунемаш йӧн пуалтеш.
Тылзылан икмыняр гана тӱрлӧ мероприятийым эртарена: иктаж пайрем, мастер-класс, психолог дене мутланымаш, юридический йодышым рашемдаш полшышо специалист дене вашлиймаш, – палдара М.Кудрявцева.
Аван пӧртыштыжӧ лу наре еҥлан верым келыштарыме. Тушто илаш графикым ямдылыме: арулыкым эскераш, кочкаш шолташ, икшыве дене яндар южышто лияш да молыланат жапым ойырымо. Ӱдырамашын ты пӧртыштӧ мыняр жап лийме нерген иктешлен каласаш ок лий – кажне случай шотышто йодышым посна рашемдат да договорым ыштат.
– Кунам икшыван самырык ӱдырамаш ты пӧртыш логалеш, ончыч тудо мом ышташ, умбакыже кузе лияш, ок пале. Тудын «кушмыжым» ужаш варажым моткоч куанле. Шкаланже веле огыл, ончыкыжым тудо шкеж гаяк нелылыкыш логалше моло ӱдырамашланат полшаш тӱҥалеш. Тугеже тыршымына арам огыл, – ойла волонтёр.
Палемдыман, Аван пӧртшӧ поро кумылан еҥ-влакын полшымышт кӱшеш почылтын да пашам ышта. А тыгайже ятырын улыт.
Теат ӧрдыжеш ида код. Вет весылан полшаш поян але кумдан палыме еҥ лийман огыл – порылык денат серлагеда. Палыза, ик еҥлан полшен, уло тӱням вашталташ ок лий, но тиде еҥын «тӱняжым» саемден кертыда.
«Аван пӧртшӧ» организацийын архивше гыч налме фото-влак.