Муралтыде, кушталтыде чон огеш чыте, тиддеч посна илышыжат пуйто йокрокын чучеш. Ты койыш-шоктыш тачысе лаштыкнан геройжо, «Марий памаш» ансамбльын тале куштызыжо, марий йылмым туныктышо, кок шочшан ава Татьяна Ивановна Васильевалан лач келшен толеш. Ты пеҥгыде коллективыште ынде тудо 24 ий кушта.
Изи годсек ятыр мурым пален
Шернур район Чисолаште Ольга Романовна ден Иван Ильич Изергинмытын куд шочшышт гыч Татьяна – кумшо икшыве. Ӱдыр изиж годсек моло деч ойыртемалтше, мураш-кушташ йӧратыше кушкын. Поснак ялыште кугурак ӱдыр-рвезе-влакын мурымыштым, куштымыштым эскерен, шкежат тидлан кумылаҥын. Изинек усталык корнышко шогалын.
«Марий Памаш» ансамбльын ятыр мурыжым паленам. Ялыштына Геннадий Семёнов (тудым эше Семон Гена лӱм дене палат)) рвезе ыле. Тудо «Марий Памаш» коллективыште гармонь дене шоктен. Суртшо мемнан деч тораште огыл верланен. Тудын толмекыже, йолташ ӱдырем дене пырля пӧрт воктекыже лишемын, вӱта пурашке кӱзен шинчын, ты ансамбльын мурыжо-влакым йӱкын мурена ыле. Мемнам мастарлыкнам ужшо манын шоненна!», – шыргыжал пелештыш Татьяна Ивановна.
Усталык шӱлышым Чисола тӱҥалтыш школышто икымше туныктышышт Надежда Алексеевна Козылбаева вияҥдаш полшен улмаш.
«Тудо баян дене шоктен мошта ыле – шомакшым шуйыш Татьяна Васильева. – Ялысе калыклан, совхоз пашаеҥлан концертым ончыктенна. Мутат уке, тудо мураш-кушташ туныктен. Поснак марий мурылан шӱмаҥден».
Туныктышо лияш шонен
Татьяна Васильева весела йоча пагытшым порын шарналта. Тудо эн ончыч Чисола, варажым Кукнур школлаште тунемын, тӱрлӧ мероприятийыште эре ушнен. Мо гынат, тале, шинчаш койшо ӱдыр лийын. Тыге тунемме пагытат мучашыш лишемын. Мураш-кушташ йӧратыше кушкын гынат, илыш-корным туныктымо паша дене кылдаш шонен –Йошкар-Олашке Н.Крупская лӱмеш Марий пединститутышко марий да руш йылме пӧлкашке тунемаш пурен.
Вучыдымын толын
Чон йодмо пашам садак шылташ огеш лий. Татьяна Ивановна арам огыл изиж годсек «Марий памаш» ансамбльын тынар мурыжым тунемын, вет пӱрымаш самырык ӱдырым ты коллективышке шкеак конден. Чылажат трукышто, вучыдымын лийын. Тунам тудо Йошкар-Оласе 27-ше №-ан школышто марий йылмым туныктен.
«Тудо жапыште йолташ ӱдырем дене пырля ик пӧлемым айлен иленна. Пошкудына, ты коллективын куштызыжо Лидия Исаева, дене палыме лийна. Тудо мыйым коллективышке ӱжӧ. Тыге майыште икымше гана тушко кайышым. Мыланем улыжат 22 ий гына ыле. Эн изи ийготан лийынам. Ансамбльыште чыланат ешан, пашам ыштыше-влак погыненыт. Но мылам тунар лӱдыкшӧ чучын огыл, коллектив деч эре полышым шижынам», – ойла тудо.
Кушто гына лийын огытыл!
Ансамбль вигак келшен. Тыште кок йӱк дене мураш, марла чын кушташ туныктеныт. Тидыжак мом шога! Профессионал-влакын пуымо шинчымашышт келге лийын. Т.Васильевалан эн чот икымше гана гастрольышко, Ижевск олаште эртыше финн-угор фестивальышке, миен коштмыжо ушешыже волгыдо шарнымашым коден. Тӱрлӧ калыкын тӱвыра ойыртемже поснак кумылжым савырен.
Эркын-эркын гастрольлашке лектын кошташ тӱҥалыныт. Чылаже кушто гына лийын огытыл – шотлен от пытаре. Финляндийышке, Венгрийышке, Карелийышке, Москошко да Российын тӱрлӧ олалашкыже миен шуыныт.
«Кажне гастроль чонышто ала-могай шижмашым коден. Шуко верым ужын коштат, ятыр еҥ дене палыме лият, калыкын койышыжым, йӱлажым, чиемжым эскерет. Шканем шуко у шинчымашым налынам», – пелештыш тудо.
Кушталта – чон нелылык йомеш
Ансамбльыште Урал, Киров, Пошкырт, Татарстан, Одо кундемлаште илыше марий-влакын куштымашыштым шындат, мурыштым мурат. Тыгак Марий Элыште тӱрлӧ районышто илыше марий-влакынат фольклор поянлыкыштым ӧрдыжеш огыт кодо.
Репетицийышке Марий филармонийын залышкыже арнялан кок гана погынат. Коллективыште тӱрлӧ ийготан улмо чот огеш шижалт. Тушко 15 ияш гыч 73 ияш марте участник-влак коштыт. Кеч-могай пайремым рӱж пайремлат, ик еш гай лишыл улыт.
«Школышто шым шагат марте пашам ыштем гынат, ансамбльышке садак мием. Коллектив деч посна мылам моткоч йӧсӧ. Кушталтет, чон гыч нелылык лектеш, вий-куат ешаралтеш. Тиде – мыйын йӧратыме сомылем. Тиддеч посна ом керт. Чон тушко эре ӱжеш. Мурет, куштет чон кана. Концертыште выступатлыме годым ончышо-влакын йӱлышӧ шинчаштым ужын, кушташ, мураш эше утыр кумыл лектеш», – ойла Татьяна Ивановна.
Пеледышым йӧрата
Мӧҥгыштӧ – тудо сай озавате, йӧратыме ава, ӱшанле пелаш. Юра пелашыж дене кок эргым ончен куштат. Андрей – Тюмень оласе военных училищын курсантше, Костя тений 2-шо классым гына тунем пытарен. Татьяна Васильева кызыт шуко жапым дачыште, садпакчаште эртара. Пакчасаскам кушта веле огыл, пеледышымат чот йӧрата. Пион, лилия, флокс, роза, астра, циний, петуний да тулеч моло пеледышыже-влак тора гыч волгалтыт.
Т.Васильева усталык пашажым аклен ила, ансамбльышке логалмыжлан эре таушта. Тыште куанле жапше эрта, ятыр ий нӧлтен толмо мастарлыкше тӱзланен толеш.