Чавайнын «Отыжо» полшен

Шукерте огыл, июль мучаште, Самара областьыште самырык-влакын «iВолга 2.0.» форумышт эртаралтын. Ты форум Юл кундем федеральный округыш пурышо тӱрлӧ кундемласе ӱдыр-рвезе-влакым ий еда пырля чумыра, нунылан шке возымо проектыштым ончыкташ йӧным ышта. Тыште чылажге 2000 наре еҥ участвоватлен. Участник-шамыч проект-влакым 10 тӱрлӧ направлений дене ямдыленыт. Тичмаш грант кугыт – 10 млн. теҥге.

Марий Элын чапшым форумышто 72 ӱдыр-рвезе араленыт. Нунын кокла гыч иктыже – Провой кундемыште шочын-кушшо чолга ӱдыр Яна Семёнова. Тудо «Культурный бум» направленийыште «Мемнан тукым» проектше дене 2-шо верым сулен налын.

Яна Звенигово район Красногорскийысе 2-шо №-ан школым тунем пытарен. Изинек чолга лийын, творческий шӱлышан кушкын.

Школышто тунемме годым мый тӱрлӧ конкурслаште участвоватленам. Почеламутым лудаш, кушташ-мураш йӧратенам. Чыла шотыштат чолга лияш тыршенам. Школ деч вара Марий кугыжаныш университетыш  тунемаш пурышым, англичан да немыч йылмыла дене шинчымашым погенам. Вара межкультурный коммуникаций-влак кафедре пелен магистратурым тунем пытаренам. Кызыт культурологий направлений дене аспирантурышто тунемам. Студент пагытыште ятыр мероприятийыште участвоватленам, шкенан факультетысе студент-влакын самоуправлений пашаштым виктаренам, тӱшкагудылаште илыше ӱдыр-рвезе-влакын вуйлатышышт лийынам, спорт дене кылым кученам… Икманаш, жапым арам эртарен омыл. 6-шо курсышто тунемме годым МарГУ-со воспитательный отделыш пашаш пурышым. Варажым культурно-творческий паша шотышто рӱдерым вуйлаташ ӱшаненыт, – каласкала Яна.

Студент-влак тунемме деч посна ятыр моло сомылымат ыштышаш улыт. Творческий шӱлышан ӱдыр-рвезе-влакым тӱвыра да усталык паша рӱдер пырля уша. Яна Геннадьевнан вуйлатымыж почеш тыште вокал, хореографий, театральный, вӱдышӧ-шамычым ямдылыше студий-влак улыт. Юля мемнам шке пашаже дене палдарыш:

– Ӱмаште вокал студийым почмо, тений гыч театр студий пашам ышташ тӱҥалеш. Хореографий направленийыште тӱрлӧ стиль дене кушташ туныктымо кружок-влак улыт: Кавказ вел куштымаш, хип-хоп да молат. Кажне кружокым профессионал педагог-влак вӱдат. Мый шкеже пайремым, мероприятийлам эртарыше-влакым ямдылем. Тений кок тӱрлӧ вокал группым чумыренна: «Поколение» ден «Юрок». Ончыкыжым марий фолк-рок группым погаш кумыл уло. Мемнан рӱдерна финн-угор направлений дене ятыр пашам шукта. Мутлан, ий еда «Богатство финно-угорского народа» финн-угор калык-влак кокласе форумым эртарымашке надырым пыштена. Шукерте огыл мемнан кок студенткына Марий Элын лӱмжым вес кундемыште чапландарышт: Татьяна Яковлева «Татьяна Поволжья» конкурсышто сеҥыш, а Маргарита Кутасова «Мисс студенчество финно-угрии» лӱмым сулен нале. Нине ӱдыр-влак дене шуко пашам ыштыме, садлан лектыш уло гын, чонлан куанлын чучеш. Кеч-мо гынат, марий калыкем да марий йылмем верч чон утларак йӱла. Ончыкыжымат республикынам моло кундемлаште чапландарыме шуэш.

Шочмо калык да йылме дене кугешныме кумыл Янам эртыше «iВолга» форумышто мастарлыкшым тергаш кумылаҥден. Ӱдырын каласкалымыж почеш, «Культурный бум» направленийыште 300 наре еҥ шке проектшым арален. Икманаш, тургыжланаш амал шуко лийын. Тылеч посна Яна Марий Эл гыч конкурсыш толшо-влаклан вуйын шоген, нунын кураторышт лийын.

– Форумышто кажне студент дене пашам ышташ логалын, кажныж верч ойгыренам. Ик пагытыште проектем ом арале манын шоналтышым. Шуктем мо, кертам мо? Но тыршен от ончо гын, варажым кузе чучеш? Садлан – ончыко! Проектем марий студент театр дене кылдалтын. Лач тыгайым мый университет пелен погынем. Форумысо комиссийын еҥже-влаклан «Мый марий улам» лӱман спектакльлым аклаш пуэнам, но нуно мыйын проектем ӧрдыжкӧ веле кораҥденыт улмаш, моткоч изи баллым шынденыт. Молан тыге? Тиде йодыш мыйым моткоч тургыжландарен. Садлан апелляцийыш пуышым. Кокымшо комиссий ончылно шке пашам нерген шкеак каласкаленам. Шочмо калыкемым мыняр моктенам! Йылмым, тӱвырам арален кодаш шонымо кумылемым почынам! Чылан мыйым ӧрын ончат. А мый манам: «Колыштса, могай сылнын йоҥга марий йылме! Кузе тудым аралыман огыл?!» Тыманмеш Сергей Чавайнын «Ото» почеламутшым лудаш тӱҥальым… Жюри чон шулен колыштын. А мучашлан пале лие: мый сеҥыше-влак радамыште улам. Теве могай улмаш шочмо йылмын вийже! – мане Яна Геннадьевна.

У сеҥымаш – у кӱкшыт. Тудо нигӧланат тыглай гына огеш пуалт. Кызытсе пагытыште чолга да чулым лийман, чыла вере шуктыман, ӧрын-лӱдын шинчыман огыл. Самырык ӱдырынат девизше лач тыгай:

– Шым кече да коло ныл шагат! Тынаре пашам ыштыман, тынар жапым пайдалын кучылтман. Поснак самырык-влаклан тыланыме шуэш: тӱшкагудышто але мӧҥгыштӧ сериал-влакым ончен ида шинче. Чыла вере коштса, иктаж-мом сайым да уым шонен лукса, оҥай шонымашан проектым возыза. Нимо деч лӱдман огыл. Кызыт илыш тыге йодеш. Нигӧ нимом конден ок пу. Шке тыршыза, чолга лийза.

Фотом Я.Семёнован альбомжо гыч налме.